Jongeren, ouderen, tieners, kinderen, gemeente van Jezus Christus,

[intro: eindtijd eng?]
is de eindtijd eng? Want over de eindtijd gaan we het dus hebben vandaag. Is de eindtijd eng? Ik weet natuurlijk niet wat dat hoort allemaal bij u of jou oproept, Maar het zijn vaak heftige dingen. In de Bijbel hoor je over oorlogen en oorlogsdreiging, over rampen en zware tijden. Heel het Bijbelboek Openbaringen staat vol visioenen in schrille kleuren, met veel ellende die over de aarde komt. En daarna komt het laatste oordeel. Dat is ook niet niks!
Is de eindtijd eng? Wat betreft de wereld die vergaat, hoef je echt niet alleen naar de Bijbel te kijken. Wij kunnen ons in onze tijd daar wel iets bij voorstellen, al dan niet geholpen door allerlei apocalyptische films, of gewoon door het nieuws. Een kernoorlog die alles vernietigt – de benodigde bommen liggen al klaar. En de mensen die op de knop kunnen duwen zijn nu ook niet de meest vertrouwenwekkende momenteel…
Of ik denk aan iets wat de secretaris-generaal van de Verenigde Naties laatst zijn, Antonio Gutierrez: we razen als mensheid af op de rand van een ravijn, en we remmen nog niet eens. Hij doelt daarbij op onomkeerbare klimaatverandering die wij mensen veroorzaken. Ondanks dat heel goed bekend is hoe dat werkt, neemt de uitstoot van broeikasgassen nog altijd ieder jaar toe. Waar zal dat toe leiden? Voedseltekorten door extremer weer? Stromen klimaatvluchtelingen die de wereld zullen destabiliseren? Zeespiegelstijging die ons laaggelegen land bedreigt? Best eng!
En dan de mogelijkheden van de techniek. Big data die iedereen volgt – kijk wat ze er in China mee doen? Wat als dat hier komt? Wat als dat wereldwijd wordt? Dat lijkt akelig veel op bepaalde visioenen uit Openbaringen! Of op een film als ‘The Matrix’.
Is de eindtijd eng? Klinkt wel zo. En het Bijbelgedeelte dat we lazen, lijkt dat te voeden. Hoe kom je daar doorheen? En wanneer zal het zijn? Daar gaan we vanmorgen eens bij stilstaan.

[de context]
Is de eindtijd eng? Laat ik meteen iets duidelijk zeggen. De eindtijd is niet óóit, de eindtijd is nu. We léven al in de eindtijd. En misschien is dat inderdaad wel eng. Of niet, daar kom ik zo op. Maar vanuit de Bijbel moet ik je zeggen: we leven al in de eindtijd. Hoezo? Nou, de eindtijd, dat is de tijd tussen Jezus’ eerste komst en zijn tweede komst. Als de Bijbel spreekt over de eindtijd, gaat het niet om iets ver weg, maar om iets dichtbij. Iets waar wij zelfs al in leven. Sinds Jezus is opgestaan uit naar de hemel gegaan, leven we in de eindtijd. Is de wereld onderweg naar zijn wederkomst.
Ik kan me voorstellen dat het Bijbelgedeelte dat we lazen, Marcus 13, duister en verwarrend overkomt. En dat heeft ook wel zijn reden. Jezus spreekt namelijk over twee dingen. Over het einde van de tempel en van de stad Jeruzalem, maar óók over het einde van heel de wereld. Jezus’ leerlingen vragen wanneer stad en tempel zullen ondergaan, maar Jezus trekt dit meteen door naar het einde van de hele wereld. Voor hem, zoals voor elke jood van toen, was dat aan elkaar verbonden. Jeruzalem en de tempel was het centrum van de wereld, dus als die ondergaan zal heel de wereld volgen. Maar, zoals hij zelf zegt, zelfs de Zoon (hijzelf) weet het moment van het einde niet. Wij weten achteraf dat de eindtijd een hele tijd duurt. Maar… wij leven er dus al in!
Dat zie je bijvoorbeeld ook met Pinksteren. Petrus haalt in zijn toespraak woorden van de profeet Joël aan: “het zal zijn in de laatste dagen, spreekt God…” en dat betrekt hij dan op zijn tijd.
Je hoeft niet angstig vooruit te kijken naar de eindtijd. Waarom niet? Omdat je er allang middenin zit! Maar wat betekent dat nu voor jou? Ik wil dat in het vervolg uitwerken aan de hand van 3 kernwoorden. Weeën, verwachting en waakzaamheid. 3 kernwoorden wil ik bespreken: weeën, verwachting en waakzaamheid.

[weeën]
Als eerste dus de weeën. Jezus heeft het over oorlog en oorlogsdreiging, over aardbevingen en hongersnoden, en over vervolging van wie in hem geloven. Dat klinkt inderdaad behoorlijk eng! Daarom kun je bang zijn voor de eindtijd: allerlei ellende over de aarde. Dat wil je toch niet meemaken?
Echter, we zíjn het al aan het meemaken. We leven toch in een tijd van oorlogen en oorlogsdreiging? We horen van aardbevingen en hongersnoden, en in tal van landen wórden christenen vervolgd! Het is alleen heel toevallig zo dat jij op een stukje wereld leeft waar het allemaal nogal meevalt. Wees er maar dankbaar voor! Maar al die dingen zijn er al. Echter, Jezus zegt wel het volgende: “die dingen moeten gebeuren, maar daarmee is het einde nog niet gekomen”. Aan oorlog en andere ellende kun je niet afmeten dat de wereld bijna aan zijn einde is. Het is er alle eeuwen door geweest. Ja, misschien wordt het wel intenser, naarmate de wereld dichtbevolkter wordt en de technologie de mensen tot steeds meer slechts in staat stelt. Maar je kunt aan de oorlog en ellende niet afmeten wanneer het einde is.
Jezus vertelt erover om een andere reden. Niet om te gaan rekenen, maar om je op een andere manier te laten kijken naar die ellende waar de wereld vol van is. Jezus zegt: dat is het begin van de weeën. Weeën, wat bedoelt hij? Het heeft niets te maken met ‘wee u!’ zoals de profeten dat riepen. Jezus bedoelt letterlijk weeën: ben je een zoals een zwangere vrouw die heeft. Van die pijnlijke krampen als een kind geboren moet worden. Ik heb het zelf nooit gevoeld natuurlijk, en jullie jongeren ook niet. Maar ik kan je verzekeren: al zie je het bij een ander dan weet je toch wel: dat is geen pretje! Pijn, zwaar. Zó, zegt Jezus, is de ellende op aarde.
Maar… Bij het beeld van weeën hoort wel iets anders. De weeën van een zwangere vrouw gaan ergens naartoe. Dat er een kind geboren wordt. Ze zijn niet voor niets! Het is een stadium waar je doorheen moet bij de geboorte. Maar dan komt er nieuw leven.

[verwachting]
En dat brengt me bij de tweede kernwoord: verwachting. Je kunt het heel letterlijk nemen. Je krijgt weeën als vrouw wanneer je in verwachting bent. In verwachting van wat? Een vrouw met een dikke buik zal niet zeggen: Ik heb de verwachting dat ik straks veel pijn ga krijgen – al zou dat waar zijn. Nee, ze zegt: Ik ben in verwachting van nieuw leven – van een kind.
Net zo mogen wij als christenen, in deze wereld vol weeën, verwachting hebben. De verwachting van Gods nieuwe wereld, als Jezus terugkomt. En dat geeft hoop! Dat geeft dat een ander perspectief. Ja, het is zwaar op aarde. Het is erg, de wereld moet erdoorheen blijkbaar. Maar het eindigt niet in ellende. Het gaat ergens heen. Zó wordt Gods nieuwe wereld geboren! Kijk zó eens naar het nieuws. Als je weer hoort van oorlog, van hongersnood, van rampen: dat het weeën zijn. Dat de wereld zo vooruit geperst wordt, naar de dag dat Jezus komt.
We mogen hóóp hebben, verwachting. Zet dat eens tegenover de verwachting van een mens zonder God. Wat voor verwachting heb je dan? Ja, dat er altijd oorlogen zullen blijven. Dat de honger ook wel niet minder zal worden, met de groeiende wereldbevolking en de klimaatverandering erbij. Dat we het hopelijk in Europa goed houden, maar het zou ook kunnen instorten. Wat moet je dan? Gewoon maar genieten zolang het kan? Niet teveel nadenken over dingen die je niet veranderen kunt? Of moet je juist in actie komen, juist als je jong bent? Klimaatrebel worden, of demonstreren tegen de oorlog in Gaza. Maar de vraag is vaak: wat haalt het uit? Zal de aarde, zullen de mensen ooit anders worden?
Nee, dan de christelijke verwachting! Dat waar het luisterlied van zong “Er is een dag waar al wat leeft al lang op wacht. Een dag van blijdschap dat heel de schepping wordt bevrijd”. Alles zal anders worden! Gods Koninkrijk zal komen. Alles wordt nieuw! Juist als wij het helemaal verpesten, zal Jezus komen en alles nieuw maken. Weet je hoe geweldig deze verwachting is! Dáár gaat het naartoe, dat mag je vast geloven, dat mag ik je in godsnaam verzekeren. Als dat zo is, dan heb je toch verwachting? Heel wat meer dan wanneer je het van de politiek moet verwachten, of van activisme, of als je het zoekt in genieten zolang het lukt. Er is een toekomst vol van hoop, dat heeft God aan ons beloofd! Daar mag je aan vasthouden, als je de weeën voelt. Als je eigen leven somber is. Het einde van de wereld? Het eindigt met een nieuw begin!

[waakzaamheid nodig]
En toch is dit niet het hele verhaal. Als dit mijn hele preek zou zijn: ‘Er is wel ellende maar alles komt goed’. Als we zouden afsluiten met het zingen van dat lied ‘ stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw’.
Er is namelijk ook dat derde kernwoord ‘waakzaamheid’. Jezus zelf legt in dit Bijbel hoofdstuk er flink de nadruk op. Je ziet het al als je gewoon naar de kernwoorden kijkt. Driemaal zegt hij “let op” en driemaal “wees waakzaam”. Jij leeft in de eindtijd, en u, en ik. En dat vraagt om waakzaamheid. In het Grieks betekent dat woord gewoon letterlijk ‘niet slapen’. Wakker blijven, alert.
Waarom moet je dan alert zijn? Wel, om er klaar voor te zijn als Jezus komt. Denk even terug aan het kindermoment. Uitkijken, omdat je weet dat die dag komt – al weet je niet wanneer. Die dag dat de Heer komt. Dat God alles nieuw zal maken, en dat ook het laatste oordeel zal worden geveld over alles en iedereen. Dat is een ernstige gedachte!
Laat ik het gewoon eens vragen. Kun je daarnaar uitkijken, naar de dag dat Jezus komt? Waarom wel, of waarom niet? Een kernzaak daarbij is denk ik de volgende. Ken je Jezus echt? Ken je hem en wil je graag bij hem zijn, of is hij eigenlijk een vreemde voor je? Is hij, die dan de rechter zal zijn, al jouw redder? Dat maakt alle verschil in hoe je vooruit kijkt naar zijn komst. Als je hem niet kent, en al je verwachting is gericht op de dingen van hier en nu, ja, dan stort alles voor je in. Als ellende komt in deze eindtijd, en ook als hij komt.
Want wanneer het einde is? Dát weet nu net niemand… Zelfs Jezus zelf niet, toen! Dus je moet er altijd klaar voor zijn. Net als voor je dood trouwens. Je weet ook niet wanneer die komt, dus moet je er altijd klaar voor zijn. Klaar om God te ontmoeten. Is de eindtijd eng? Best wel, als je Jezus niet kent. Dan hangt het einde dreigend boven je hoofd. Wees waakzaam!

[hoe waakzaam zijn]
Maar hoe kun je nu klaar zijn voor als Jezus komt? Hoe kom je door het laatste oordeel heen? Dat is een vraag die een aantal van jullie stelde toen we samen deze dienst voorbereidden. En het is een heel goede vraag. Haast de belangrijkste vraag die er is! Hoe ben je er klaar voor? Hoe ben je waakzaam? Door goed te leven? Dat is heel belangrijk. Maar dat is pas deel twee. Het eerste is: door je in geloof over te geven aan Hem. Dat je zegt: Heer Jezus, mag ik van u zijn? Voor u wil ik leven! Wat weet je, dat is Hij helemaal waard. Hij is gekomen om ook jou bij God te brengen. Hij wilde zijn leven voor je geven aan dat afschuwelijke kruis. Geef dan jouw leven ook aan hem! Want hij alleen heeft de toekomst in handen. Heb je dat dan eens gedaan, als ik vragen mag: je leven aan Hem gegeven? Daar begint het! Hoe leef je? Leef je in jouw eigen wereld, waar hij een keer ongevraagd zal komen binnenbreken? Of is hij de geliefde naar wie je uitziet? Ik mag je verzekeren: leven met hem is het beste dat er is!
Waakzaamheid. Het begint met geloof. Maar… daar is het niet mee uit. Jezus spreekt hier tot zijn leerlingen, die al in Hem geloofden. Ook hen roept hij op tot waakzaamheid. Want dat ben je niet vanzelf. Ook als je leeft met God, kan de verwachting naar de achtergrond schuiven. Door een druk bestaan, door de wereld waar je in leeft, door laksheid, door verdriet of juist doordat het goed gaat. Daarom die oproep aan ons allemaal, wie je ook bent: wees waakzaam!
Allereerst is dan nodig om steeds weer te beseffen dat we in de eindtijd leven. In voetbaltermen vandaag: dat ineens het fluitje van het eindsignaal kan klinken. En ben je daar klaar voor? En hoe dan concreet: Ik denk allereerst door heilig te leven. Als de Heer komt wil je toch niet beschaamd staan; niet in zonde aangetroffen worden? Als je beseft dat hij komt, vermijd je alles wat niet bij hem past. Dan ga je zorgvuldiger leven. En niet alleen door dingen niet te doen. Als je waakzaam bent zul je ook je taak op aarde trouw vervullen, je roeping in werk en kerk en hoe dan ook. Als je weer bewust weet dat hij komt, zul je ook eens om je heen kijken. Zoveel mensen zie je dan, die ook naar dat einde onderweg zijn, maar die geen idee hebben… zou je dan niet proberen het goede nieuws met hem te delen?

[oproep: wéés waakzaam en hoopvol]
Ben jij, bent u waakzaam? Want we leven in de eindtijd. En als het nu een voetbalwedstrijd was, dan zie je linksboven in beeld hoeveel tijd er nog over is. Hier hebben we zo’n klokje nu net niet. Maar als je de weeën ziet waaronder de aarde ineenkrimpt, dan weet je toch dat het komt? Dt Hij komt? Dan mag je waakzaam zijn, en in geloof ook verwachting hebben.
En nee, dan hebben we vanochtend geen antwoord gehad op alle vragen rond de eindtijd. Over de antichrist, over het teken van het beest, over het 1000-jarig rijk… Daar is onder christenen heel wat discussie over. Laat zulke discussies en vragen ons maar niet afleiden van de hoofdzaak: Weeën, verwachting, waakzaamheid.
Voed dan je verlangen maar, naar die grote dag. Door te bidden, te lezen in de Bijbel, in de kerk te komen. Want ergens anders zul je er niet over horen. Nou ja, misschien wel over dat de aarde ondergaat – maar niet over de hoop die de Heer geeft! Voed het verlangen. En wees klaar, waakzaam.
Daarom heb ik tenslotte één concrete opdracht, die daar denk ik heel goed bij kan helpen. Elke avond dan ga je naar bed. En zeg dan eens tegen jezelf, voordat je in bed stapt, hardop het volgende “we zijn weer een dag dichter bij Jezus’ wederkomst”. Want dat ís zo. Ook vanavond alweer: “we zijn weer een dag dichter bij Jezus’ wederkomst”. En morgen nóg een dag dichterbij… Besef dat maar goed, dat is heel nuttig. Misschien laat het je wel huiveren. Mooi zo, ik hoop dat het je aanzet om het bij de Heer te zoeken. Misschien geeft het je hoop, als het leven zwaar is. “We zijn weer een dag dichter bij Jezus’ wederkomst”. Hopelijk helpt het je om heilig te leven. Zeg het elke dag maar. Want Hij komt!

Amen