Gemeente van Jezus Christus,

[intro: uit het raam kijken]
Er was eens een eenvoudige gelovige vrouw, in een dorpje ergens in Duitsland. Elke ochtend als ze wakker werd deed ze haar gordijnen open – dat doet u Of jij vast ook. Wanneer ze de gordijnen had opengedaan keek ze naar buiten wat voor weer Het was – dat doet u misschien ook wel. En wanneer het prachtig weer was, de lucht stralend blauw en zonder een wolkje, dan zei ze: ‘hé, jammer!’ – dat doen wij waarschijnlijk niet.
Waarom deed ze zo…? Het was een eenvoudige gelovige vrouw, zo zei ik al. Ze had in de Bijbel gelezen dat Jezus zou komen op de wolken. En daar zag ze naar uit, ze verlangden naar de komst van de Heer. Maar als er geen wolken zijn, dan kon Jezus niet komen op de wolken…
Wij kunnen daar misschien om lachen. Als het op de ene plaats op aarde bewolkt is, is het op een andere plek immers mooi weer. Het is lastig voor moderne mensen om je er überhaupt een voorstelling van te maken – de wederkomst, het einde van het wereldbestel als wij dat kennen. Letterlijk onvoorstelbaar, wij kunnen alleen denken binnen de kaders van het huidige en dat stopt dan juist. Veel mensen verlangen wel naar een wereld waar alles anders is, maar alleen in het geloof mag je weten dat er zoiets komt. Geloof, dat geoefend moet worden. Daar was deze vrouw tenminste dagelijks mee bezig! En wij?

[context]
Echter, ook op een andere manier kun je vraagtekens stellen bij die vrouw die uit het raam keek naar de wolken. Ze ging ervan uit dat Jezus nú, elke dag kan komen. Maar is dat zo? Ja, er staat in de Bijbel dat niemand de dag of het uur weet. Een tijdje geleden preekte ik erover dat Jezus komt als een dief in de nacht – onverwachts dus. Maak, zo zei ik er al bij, daar is meer over te zeggen. En dat wil ik vandaag doen.
in de tijd dat Paulus zijn brief schreef die we lazen, waren er ook mensen die dachten dat de komst van de Heer voor de deur stond. Onze schriftlezing begon ermee “verlies niet uw verstand en raak niet in paniek… alsof de dag van de Heer op het puntx staat aan te breken”. Nee, zegt Paulus vervolgens, zo is het niet! Er zal eerst nog iets anders gebeuren: dat velen zich van het geloof afkeren en dat de wetteloze mens verschijnt. Jezus kan niet elk moment komen blijkbaar – een opvallende gedachte vond ik. Zijn komst en het aanbreken van Gods nieuwe wereld is het slotakkoord van het werelddrama. Maar voor die tijd is er nog iets anders te verwachten. Geloofsafval, rebellie tegen God, en het verschijnen van een kwaadaardige figuur die mensen verleidt en gelovigen vervolgt. Hier de ‘wetteloze mens’ genoemd, elders de ‘antichrist’.
Paulus zou zeggen tegen die wolkenkijkende vrouw: Het is te zonnig hier onder die blauwe hemel, te rustig. Jezus komt als het niet alleen letterlijk maar vooral figuurlijk zwaar bewolkt zal zijn.
Ik denk dus niet dat Jezus vandaag zal komen. Is dat een opluchting? Of is dat een teleurstelling voor je…?

[uitleg: eschatologische tijdlijn]
Het onderwerp voor vandaag is een gebied waar je makkelijk uitglijdt. Namelijk een soort tijdlijn tekenen voor de toekomst. Daar is in het verleden heel veel mee fout gegaan: groepen die de datum meenden te weten dat Jezus terugkomt, die soms ook iemand aanwezen als de antichrist – van romeinse keizers tot pausen tot president Kennedy. En toch: de Bijbel vertelt méér dan dat Jezus ooit een keer terugkomt. Het zou jammer zijn als we uit schrik voor misbruik al die Bijbelse gegevens maar onder de tafel veegden. Nee, ik wil er vandaag juist wat op ingaan!
In de Bijbel worden algemene tekens genoemd dat Jezus’ komst nadert: oorlogen, ziekte, rampen, enzovoorts. Maar, zo zegt Jezus daar zelf van ‘dat is nog niet het einde’. Hoogstens zou je kunnen zeggen dat ze toenemen naarmate de wereldgeschiedenis voortgaat, alsof de aarde meer en meer doldraait.
Daarnaast zijn er enkele heel specifieke tekens die genoemd worden. Het evangelie moet over de hele wereld verspreid worden. En dan, zegt Jezus, zal het einde komen – Mattheus 24. Dan wel. Een ander teken is de terugkeer van het Joodse volk naar hun land, en dat Jeruzalem niet meer door de volken vertrapt wordt – Lukas 21:24. Daar zou veel over te zeggen zijn maar dat laat ik voor nu liggen. En, opvallen: in onze tijd zijn er allebei deze tekens vervuld aan het worden!
Maar dan is er tenslotte nog één ding waarin verschillende Bijbelgedeeltes over gesproken wordt: een anti-God-figuur die de macht grijpt op aarde. Jezus spreekt erover in zijn eindtijdrede in de evangeliën, in het Bijbelboek Openbaringen gaat het er ook over – over een beest dat regeert en aanbeden wordt, over het teken van het beest en zijn getal 666. De apostel Johannes spreekt er ook over, als iets dat algemeen bekend is onder de eerste gelovigen, we hoorden het in de aanvangstekst: “u hebt gehoord dat de antichrist zal komen”. Ook Paulus behandelt dit onderwerp als iets bekends in het gedeelte dat wij vanmorgen lazen. In vers 5 zegt hij: “herinnert u zich niet dat ik dit herhaalde malen heb gezegd?”
De eerste christenen wisten ervan, en alle eeuwen door heeft de christelijke kerk dit ook vastgehouden: dat er een anti-goddelijke figuur zal verschijnen net voordat de Heer Jezus terugkomt. Iemand die doet alsof hij God is, iemand die alle orde van Gods wetten wegwerpt, die veel mensen verleidt en gelovigen vervolgt. Moeten we misschien, als het gaat om Jezus’ wederkomst, meer naar zo’n figuur uitkijken dan naar wolken in de lucht?

[om bang van te worden?!]
Veel tekens die de Bijbel noemt, zien we in onze tijd duidelijk vervuld. Als we dan zo nodig een tijdlijn willen tekenen, lijkt het erop dat de Heer nabij is. Een heerlijke gedachte voor wie Hem verwacht! Maar nu zegt Paulus vandaag, vers 3, dat “de dag van de Heer niet aanbreekt voordat velen zich van het geloof hebben afgekeerd en de wetteloze mens verschenen is”. Maar… betekent dat misschien dat die enge eindtijdfiguur misschien wel in ónze dagen op het toneel verschijnt?? Dat die massale geloofsafval misschien al begonnen is? Er is krimp genoeg in de kerk, en het christelijke stempel op onze cultuur verdwijnt meer en meer. Wachten we op Christus, maar gaan we de antichrist krijgen? Een angstige gedachte!
In gedachten zie ik een woest wild beest voor me, achter een traliehek. Nu zit dat hek nog dicht. Maar als dat hek wordt opgehaald springt het ondier naar voren en richt onnoemelijke schade aan. Stel je voor dat je daar ergens staat en naar dat hek kijkt, en de indruk krijgt dat het omhoog begint te gaan. Zou je niet doodsbang worden, en vluchten met alles wat in je is? Maar voor de ellende van de eindtijd kun je niet vluchten… Paulus spreekt in vers 6 en 7 over iets dat weerhoudt – een hek bij wijze van spreken. Maar wat als er géén hek meer is dat tegenhoudt?
Nee, de Bijbel vertelt ons dit alles niet om ons bang te maken. Paulus zegt het ook vers twee “verlies niet uw verstand en raakt niet in paniek”. Maar toch – stel je voor dat wíj geloofsvervolging krijgen? Dat in onze tijd alle remmen van het kwaad los gaan? Wat dan? En waar ben je bang voor? Ben je bang of je dan wel stand houdt als christen? Of ben je vooral bang dat je rustige leventje van nu dan geen stand houdt? Misschien valt dat laatste nog wel mee trouwens, zolang je met de stroom mee zwemt…

[vele antichristen]
En toch… De boodschap van morgen is so wie so niet: We moeten alleen de grote verdrukking nog afvinken, de verschijning van de antichrist, en dan komt Jezus. Nee! Zo simpel ligt het nooit. Voor ons mensen is nooit goed te zeggen waar je zit op Gods tijdlijn, zolang je er middenin zit. Dat zie we al in de tijd van toen. De christenen in Thessalonica dachten niet zómaar dat de Heer op het puntx stond te komen. In hoofdstuk 1 is te lezen hoe ze leden onder vervolging. Dus dachten ze misschien: maken we niet al mee wat Paulus gezegd had? Het Romeinse rijk – zou dat niet die anti-macht zijn waar Paulus voor gewaarschuwd had? Geen rare gedachte, toch!
Ook in andere eeuwen hebben christen zo gedacht: wat wij meemaken moet wel de verdrukking van de eindtijd zijn. Zo dachten ze tijdens christenvervolging door latere romeinse keizers. Zo dachten ze tijdens de vervolging van de protestanten in de tijd van brandstapels en Inquisitie. Zo is gedacht tijdens de Franse revolutie en tijdens de vervolgingen onder het communisme in China. En wat zou je momenteel denken als je in Noord-Korea leeft? Standbeelden van de leiders waar ieder voor moet knielen, verering van de ware God brengt je in een strafkamp…
Weer u wat het is? Er zit een golfpatroon in de geschiedenis. Er is strijd tussen God en de tegenstander, tussen Jezus die Heer is en de satan die Heer wil zijn. En telkens zet de duivel weer een aanval op, volgens vast patroon: machthebbers die zich verheffen en als God willen zijn, die hun wetten boven alles zetten en vervolgen wie daar niet voor buigen, en vooral gelovigen in God. Hoe vaak is het al niet zo geprobeerd? Denk aan Nebukadnessar en zijn beeld, denk aan Antiochus Epífanes in de tijd tussen oude en nieuwe Testament [NB: werk evt. iets uit. Aan zijn optr. + beschr. ervan in Daniël zijn beelden v Jezus en Paulus ontleend. Kan blijkbaar, want de gesch. herhaalt zich telkens, golfbeweging]. Denk aan romeinse keizers voro wie men wierook moest branden als voor een god; denk aan kerk en koning in de tijd van de Reformatie; denk aan Hitler en zijn haat voor het Joodse volk; denk aan Stalin, de Kims in Korea… Allemaal pogingen van de satan om een pion van hem de plaats van God in te laten nemen. Maar, zo zegt Paulus, zolang het einde niet echt komt, wordt het weerhouden. Het lukt tijdelijk, op één plek, maar niet wereldwijd. De golf valt weer terug. Alleen de laatste golf zal de volle hevigheid hebben. Maar wij, wij weten niet op welke golf we zitten. We mogen altijd wel alert zijn op die geest van opstand en weerstand tegen God. Maar… we weten misschien pas achteraf of wat wij zien ‘een antichrist’ is, zoals Johannes het noemt, of ‘de antichrist’. Rekenen en meten blijkt toch telkens onmogelijk!

[vervolging én verleiding]
Intussen is het allemaal toch weer wat verder van ons eigen bed komen te staan. Wij maken geen Noord-Koreaanse toestanden mee, geen brandstapels of nazisme. Zitten wij op een laag puntx tussen twee golven misschien? Of in de stilte voor de laatste storm? Het zou kunnen. Maar laten we er wel op letten dat ons Bijbelgedeelte minstens zoveel spreekt over verleiding als over vervolging. Verleiding is sluipend. Paulus spreekt over dat velen zich van het geloof afkeren – dat past juist wél bij Europa van nu. Laten we in het bijzonder ook niet de blijvende doorwerking van de Franse revolutie vergeten. Nee, de guillotine staat in het museum. Maar veel gedachtengoed ervan is blijvend gebleken. Sommige dingen daarin waren goed. Maar ‘geen God en geen meester’ was een van de slogans – past dat niet precies bij de wetteloze mens van Paulus? En… past het niet precies bij onze tijd? Als het gaat over dat er een God is en wat Hij zou willen, wat hij goedkeurt of niet, wordt dat door de hoofdstroom in onze maatschappij bij voorbaat niet serieus genomen… Zelfs de voorgegeven orde in de schepping wordt door sommigen gezien als onderdrukking. De mens als maat van alle dingen, die op de troon zit – het besmet ook mijn denken en dat van u en jou. Er is niet alleen wrede vervolging, de duivel op klompen, er is ook verleiding – de duivel op kousenvoeten.

[hoe niet mee omgaan? en hoe wel]
Hoe moet je nu omgaan met de dingen die we vanmorgen gehoord hebben? Laat ik eerst benoemen hoe het niet moet. Raak vooral niet in paniek zegt Paulus, raak niet onder de indruk van de macht van het kwaad. Paulus spreekt er rustig over. In het volgende hoofdstuk zegt hij: blijf vooral rustig je werk doen. We moeten maar niet steeds rondloeren of de wetteloze mens van de eindtijd al komt. Dat maakt je als een bang hert dat steeds rondkijkt naar jagers. Bovendien, is al zo vaak onterecht gedacht door mensen dat ze de antichrist konden identificeren. Momenteel gooien Klaus Schwab en het World Economic Forum hoge ogen in sommige kringen, begreep ik. Eerder wezen mensen op Hitler, daarvoor op het corrupte pausdom, op het Romeinse keizerrijk… het bleek allemaal niet te kloppen, in die zin dat het niet dé antichrist was. Antichristelijke machten, beter gezegd: ‘anti-Christus machten’ zijn er velen geweest en zijn er nog. Maar ermee rekenen lukt niet.
Nee focus je nu maar niet op het donkere. Focus je op de Heer – dat is onze roeping. En zelfs als er allerlei duisternis uitbreekt, heeft hij het in de hand. Dan laat hij het razen – zolang hij wil. Maar als Jezus komt, rekent hij moeiteloos af met die wetteloze mens, met de eindverleider. Opvallend hoe vers acht dat beschrijft: geen spectaculaire eindstrijd, maar gewoon hup, klaar – de wetteloze weggevaagd.
Boezemt dit alles je angst in? Daar is maar één remedie voor. Je persoonlijk aan God overgeven, en dicht bij de Heer Jezus leven – altijd. Dan ben je veilig, ook al zou je vervolgd worden, ook al zou je je leven verliezen. Weet je wanneer je onveilig bent? Als je níet vervolgd zou worden door die eind-tijd-engerd. Dan ken je de Heer niet en eer je Hem blijkbaar niet. Dan sta je, gewild of ongewild, aan de verkeerde kant. Dan ga je uiteindelijk eeuwig verloren – ook daar schrijft Paulus duidelijk over, vers 10 tot 12. Dat is pas erg!
Nee, laat jezelf geborgen zijn bij de Heer – erken zijn oppermacht, en meer nog: zijn grote liefde voor jou en iedereen, ondanks onze opstand. Kies zijn kamp , dan kun je kalm blijven, dan hoef je niet al te veel te rekenen. Dan kun je gewoon rustig je dagelijks werk doen, als roeping van God op aarde. En dan mag je, zolang de Heer niet gekomen is, anderen wijzen op Hem. Strijd is er so wie so – strijd dan mee aan de goede kant, voor de uitbreiding van Gods koninkrijk!

[slot]
Die vrouw uit het begin keek naar de wolken. Ze zag uit naar de komst van de Heer. Moge er bij ons ook dat uitzien zijn, ondanks, of misschien juist wel vanwege alles wat er tot die tijd broeit. Als Jezus komt, wat zal dat geweldig zijn! Dan verdwijnen alle grijze wolken, dan breekt de zon ten volle door. Dan zal deze oude, afgestreden aarde vernieuwd liggen onder Gods lucht. En dan zal Hij zelf bij ons wonen! Zou je daar niet naar uitzien?

Amen