Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
De evangelist Marcus is iemand van weinig woorden. In enkele zinnen slechts schetst hij de maaltijd waar Jezus te gast is, bij Levi de tollenaar. Je hebt het gelezen voor je het doorhebt. Maar achter deze woorden gebeurt er veel! Allerlei mensen zijn aanwezig, Het is een kleurrijk geheel. Levi, de rijke belastingontvanger, die een volgeling van Jezus is geworden. Maar Er zijn ook allerlei collega’s van hem aanwezig. Rijke mannen, die samenwerkten met de Romeinse bezetter en daar niet slechter van waren geworden. Mannen met mooie gewaden, die elders zelden bij een maaltijd werden uitgenodigd – de meeste mensen keken hen met de nek aan. Dan is en verder een heel gezelschap aan mensen, die door Marcus kortweg als ‘zondaars’ worden aangeduid. Mannen en vrouwen die bekend staan als de bonte hond, terecht of niet. Mensen die zich niet houden aan Gods goede wet, of aan de regels van het sociale fatsoen, of allebei niet. In gedachten zie ik ze voor me: een man bekend om zijn schimmige zakendeals, een uitdagend geklede vrouw, een alcoholist, een artistiek type, een paar leeglopers… geen trouwe synagoge bezoekers. Tussen hen in: Jezus met zijn leerlingen. Zie je hem zitten? Aan de rand zie ik mensen kijken: een aantal van de religieuze leiders van de stad – Farizeese schriftgeleerden. Met verbazing zien ze het gezelschap zitten, en misschien ook wel met verontwaardiging. Vooral die Jezus. Jezus, die rabbi die de laatste tijd zo bekend is geworden, die wonderdoener – wat doet hij tussen dat zootje ongeregeld?
Laten we het plaatje hier even stilzetten. En vraag je nu jezelf eens af: waar zou ik mezelf neerzetten in deze scène? Zou je daar bij zitten? Erbij willen zitten? Sta je met verbazing staat te kijken aan de rand? Zit je misschien bij Jezus’ leerlingen, meegesleept door hun meester hierheen? Waar zit ik zelf?

[verbinding met HA maken]
Wij houden hier vanmorgen het heilig avondmaal. Dit Bijbelgedeelte heb ik daarom natuurlijk uitgekozen, want het heeft een duidelijke verbinding met ons vanmorgen. Een maaltijd met Jezus – dat was toen, en dat is vandaag. Jezus, die Levi riep – en Jezus die vandaag ons roept. En dan kom je met elkaar aan tafel terecht.
Maar wat is nu het kernwoord van dit Bijbelgedeelte? Is dat maaltijd? Is dat volgen? Een begrip is er dat 3 keer achter elkaar wordt herhaald, en dat blijkbaar belangrijk is. “tollenaars en zondaars”. De religieuze leiders, ze zien Jezus daar zo zitten, en ze stellen de vraag, de kernvraag voor vandaag: “eet hij met tollenaars en zondaars?” Ja dus.
Maar dat betekent, als we een link willen maken tussen toen en nu – als wij straks aan tafel zitten met de Heer, hier bij het heilige avondmaal… dan betekent dat dus dat wij de plek innemen van tollenaars en zondaars. Dat wij dat zijn! Had u zichzelf daar geplaatst? Vind jij dat op jezelf slaan: zondaar? Zootje ongeregeld? als ik u hier zie zitten in de kerk, lijken we meest nette kerkmensen. En degenen hier die bij de belasting werken, zijn toch wel heel anders dan de tollenaars van toen… Zouden we niet beter naast die farizeeën van toen kunnen gaan staan? Jacob Maar ik weet het, farizeeër is een negatief woord geworden, Maar dat waren de mensen die zich aan Gods regels probeerden te houden, die naar de synagoge gingen – net als jij nu naar de kerk.

[zondaars, zijn wij dat?]
En toch, Jezus zit aan tafel met zondaars en mensen die niet zo goed en netjes zijn. Dat is de goede boodschap in dit stukje, het evangelie. En dat is een goede boodschap, als wij maar eerlijk zijn. Als we onszelf kwetsbaar durven opstellen. Het is geen goede boodschap voor farizeeërs, die stiekem denken dat ze toch wel best goed zijn. Nee, dit is goed nieuws voor wie echt naar zichzelf durft te kijken.
‘ Zonde’ en ‘ zondaar’, het zijn voor ons vaak abstracte kerkbegrippen. Je niet houden aan Gods regels, aan een lijstje. Niet liegen, niet vreemd gaan, niet vloeken… en als je iets ergs doet, kun je ineens een zondaar voelen. Maar verder, in de dagelijkse gang van de dingen? Goed, je doet dingen fout, maar wie niet? Zondaar klinkt veel te zwaar.
Maar Laten we het wat breder trekken. Bij die bonte groep op Levi’s maaltijd, was het niet alleen een kwestie van Gods wetten overtreden. Ik heb een Engelse Bijbel vertaling en die schrijft hier het woord ‘zondaars’ tussen aanhalingstekens, om aan te geven dat het hier om veel meer gaat dan bewust Gods geboden breken. Ook er niet bij horen Bij degenen die zichzelf wel geslaagd vinden. Er zaten mensen bij die misstappen deden, zeker, maar van wie de weg ook wel erg hobbelig was. Anderen die foute keuzes hadden gemaakt en zo hun weg hobbelig máákten. Zwakke types, rare… Alles door elkaar. Komt dat al niet wat dichter bij ons? Ik denk dat de meeste van hen heel best wisten dat ze niet hagelwit waren. Ach, en wij? dat wil je best van jezelf denken, dat je helemaal oké bent. In de ogen van God, van andere, van jezelf… maar wie ben je? Een opvliegende ouder misschien die merkt dat hij zijn fouten doorgeeft aan zijn eigen kinderen. Of je bent iemand met een stukgelopen relatie – daar was je zelf ook niet hagelwit in. Of je bent rijk, succesvol in het aardse, maar je voelt dat je de Heer tekort hebt gedaan daardoor, en andere mensen ook. Je bent die met de groep meelopende tiener. Je bent misschien een vermoeid mens. Een mislukkeling, of een maskerdrager.
Ja, wie zijn wij? Goede mensen, nette mensen? Vaak doen we ons zo voor, en soms geloven we het echt. Maar als we heel kwetsbaar durven zijn, zijn we een stel mensen met fouten en falen, mensen die verkeerd kiezen en soms vreselijk vastlopen. Dát. Of jij niet misschien?

[Jezus wil met zulke mensen te maken hebben]
Maar dan nu het goede nieuws. Jezus wil met zulke mensen aan tafel zitten, toen en nu. Met zulke mensen wil Jezus te maken hebben. Zulke mensen zijn welkom bij hem. Ieder kan bij hem aan tafel komen die verlangt naar genezing, naar aanvaarding, naar vergeving van al die dingen die er kunnen zijn. Jezus loopt daar niet voor weg, hij mijdt zulk gezelschap niet. Nee, ergens anders in de Bijbel zegt hij juist “kom bij mij, alle die vermoeid en belast zijn”. Ook al ben je een ‘zondaar’ tussen aanhalingstekens. Ook al ben je een zondaar zonder aanhalingstekens, die echt vreselijk fout zit. Eet hij met tollenaars en zondaars? Ja! Zo ben je welkom bij hem. Dat is nu wat de Bijbel genade noemt, dat is nu wat Jezus liefde inhoudt. Die hoef je niet te verdienen, die kun je niet verdienen. Hij eet met tollenaars en zondaars!
En maakt het dan allemaal niet meer uit wat je doet en denkt? natuurlijk wel! Want wat staat er? Veel van hen – van die tonnen naar zijn zondaars – volg dan hem. Dat is precies hetzelfde wat er hiervoor over Levi staat. Jezus roept hem, en hij gaat mee. Levi ging letterlijk, maar er waren er vele anderen blijkbaar die ook volgelingen van Jezus werden. Die luisterden naar Jezus, die in hem geloofden, die zich aangesproken voelen door zijn woorden, en er iets mee wilden doen in hun leven – al lukte dat vast niet altijd erg goed. En zo is het nog. Wij mogen, wij moeten ook Jezus volgen – ook al ben je verre van volmaakt. Ja juist als je verre van volmaakt bent, dan moet je Jezus gaan volgen! En ieder die dat wil doen, mag meteen al met hem de maaltijd vieren.

[niet voor hoogmoedigen]
Wil je zo bij Jezus aan tafel zitten vandaag? als een zondaar, als iemand uit dat zooitje ongeregeld, die toch Jezus wil volgen. Het heilige avondmaal is niet voor nette mensen. Ik bedoel, Het is niet voor nette mensen die denken dat het met hem wel goed zit. Die kunnen misschien beter bij de farizeeërs gaan staan in dit verhaal. Door volgens de regels van God en fatsoen te leven, dachten die er te komen. Maar zo is het niet! Het wonder dat juist dat Jezus naar ons toe is gekomen! En Het gaat er niet om dat we regels volgen, of altijd binnen de lijntjes kleuren, of geen grote fouten maken. Het gaat erom dat we bij Jezus willen zijn, hem willen volgen. Dat we snappen dat hij de richting moet aangeven in ons leven. Dat hij dat mag komen omdat hij de Heer is. En al bakken we er niet veel van, dat dat toch ons verlangen is. Hem volgen, en niet meer onze eigen ideeën alleen.
Ja, en dat vraagt kwetsbaarheid. Dat vraagt eerlijkheid. Het besef dat je het zonder hem nooit zult kunnen, dat je eigen kracht tekort schiet. Dat was nu denk ik wat die farizeeën miste. Als je het allemaal al bent en hebt, Waarom zou je dan Jezus gaan volgen? Zij zaten niet aan die maaltijd, en ze waren er blij mee. Maar ik ben er blij mee, dat Jezus met zondaars aan de maaltijd zit. Anders zou ik er niet passen!

[slot: genezing]
“eet hij met tollenaars en zondaars?” Vroegen de farizeeën verbaasd aan Jezus leerlingen. Het antwoord op die vraag is natuurlijk ja, dat zagen ze al voor hun ogen. Maar er zit een vraag áchter die vraag van hen. ” Waarom eet hij met tollenaars en zondaars?” en daar geeft Jezus het antwoord op met een prachtige vergelijking. Een dokter gaat naar zieke mensen toe, niet naar gezonde. Net zo moet Jezus bij de zondige mensen zijn, bij de niet volmaakte, bij de niet geslaagde, bij de fout-kiezers en fout-doeners. En wat doet Jezus bij hen? Hen genezen. Ze geven wat nodig is om weer bij God te horen, Om meer en meer te doen wat goed is. En je zou kunnen zeggen, zoals oude kerkvaders ook zeiden: brood en wijn is een geestelijk medicijn. Het brood en de wijn die we ontvangen bij het heilige avondmaal, is een geneesmiddel. Om ons van onszelf te genezen, om ons weer bij God te brengen en meer en meer te maken zoals hij ons hebben wil. Regelmatig in te nemen, misschien wel vaker dan weer in ons soort kerken gewend zijn.
Tenslotte iets wat me echt opviel. Als Jezus zegt ” weer gezond zijn hebben geen dokter nodig…” staat daarin het Grieks letterlijk ” wie sterk zijn”. Als je sterk bent, vol eigen kracht, nee, dan heb je geen Jezus nodig. Maar juist als je weet dat je zwak bent, dat je er vaak niet veel van bakt – dan is deze dokter wat jij nodig hebt. ” Wie ziek zijn” – daar staat in het Grieks letterlijk “wie het slecht hebben”. Ik denk dat we dat breed mogen trekken. En dan zegt Jezus: Ik ben gekomen om juist jou te roepen. Ik roep jou naar mijn tafel. Ik roep jou op mij te volgen. Ik wil jouw leven genezen!

Lof zij Christus in eeuwigheid, amen.