Gemeente van Jezus Christus,

[intro: ‘rust zacht’]
‘hier rust mijn lieve vrouw, onze moeder en overgrootmoeder….’ en dan volgt er een naam. Wanneer je rondloopt op de begraafplaats hier in Beekbergen of elders, dan zie je regelmatig zulke teksten staan. ‘Rust zacht’ – nog zo een. Als het gaat over sterven, Over mensen die overleden zijn, dan komt het woord rust nogal eens voorbij. Er is zo’n bekend gedicht van Nel Benschop “rust nu maar uit, je hebt je strijd gestreden, je hebt het als een moedig mens gedaan. Wie kan begrijpen, wat je hebt geleden, en wie kan voelen, wat je hebt doorstaan? Rust nu maar uit, je taak is afgekomen…” en zo verder.

Rust. De dood als rust. Is het misschien omdat een overledene er soms uitziet alsof hij of zij slaapt? Heel vredig soms, lijnen van pijn en moeite op het gezicht die ineens wegtrekken. ‘Hier rust’. Is het vanwege het contrast tussen de activiteit van het dagelijks leven, en de stilte, de onbeweeglijkheid van de dood? als je sterft, staat alles stil, stopt de klok met tikken, je hart met kloppen. Rust. Of is het aanduiden van de dood als ‘rust’ misschien vooral bedoeld als een verzachtend woord? ‘Dood’ klinkt zo hard. ‘Voorbij’ zo definitief. Dan kun je beter doen alsof degenen die heenging, alleen maar is gaan slapen…
Rust. Ook de Bijbeltekst die vandaag centraal staat spreekt daarover. Hebreeën 4 vers 9 “er wacht het volk van God nog steeds een sabbatsrust”. Daar willen we vanmorgen bij stilstaan, op deze zondag dat we de overledenen uit onze kring herdenken. Op dit moment dat uw of jouw gedachten misschien wel terug gaan naar iemand die u het afgelopen jaar hebt moeten verliezen. “Er wacht het volk van God nog steeds een sabbatsrust”.

[uitleg: leven als woestijnreis]
Het is denk ik goed om eerst even uit te zoomen en de grote lijn van dit Bijbelgedeelte aan te stippen. In hoofdstuk 3 en 4 van zijn brief maakt de schrijver een uitgebreide vergelijking. Een vergelijking tussen de gelovigen aan wie hij schrijft en het volk Israël van vroeger. Een vergelijking tussen de volgelingen van Mozes toen, en de volgelingen van Jezus nu.
Destijds was het volk Israël uit Egypte bevrijd door Gods machtige hand. Onder leiding van Mozes waren ze op weg gegaan, op weg naar het beloofde land. En net zo, zo gaat de vergelijking, zo zijn de hedendaagse gelovigen door God bevrijd. Dankzij Jezus die gekomen is, die stierf voor de zonden, die streed om dood en duivel te verslaan, dankzij Jezus mag een christen het oude achter zich laten. Net als vroeger het volk Israël onder leiding van Mozes op weg ging naar het beloofde land, zo mag nu een gelovige achter Jezus aan op weg zijn naar het hemelse vaderland, naar de rust bij God.
Er zijn nog meer parallellen. Het volk Israël trok door de Rode Zee heen, dat water markeerde een nieuw begin. Net zo markeert het water van de doop een nieuw begin voor wie Jezus volgt. Na de doortocht door het water, volgde voor het volk Israël een lange reis door de woestijn. En zo is het ook voor wie Jezus volgt: je zou het leven van nu kunnen zien als een woestijnreis. Misschien is dat beeld wel herkenbaar voor mensen vandaag. Zeker als je geliefden verloor, kan alles dor en leeg voelen. Maar ook op andere manieren merk je dat het hier geen paradijs is. Eerder een woestijnreis! We zijn hier niet in het beloofde land, dat is duidelijk. Maar… in geloof mag je wel op weg zijn; op weg naar het land van de rust!
Dat is de achtergrond van de tekst van vandaag. “Er wacht het volk van God nog steeds een sabbatsrust”. Rust bij God, thuiskomen in zijn beloofde land, na een reis achter Jezus aan door de woestijn van dit leven!

[verlangen naar rust nú]
Dat klinkt mooi, op een dag dat we denken aan hen die ons zijn voorgegaan. Echter, het roept bij mij wel een vraag op! Een vraag: is die rust alleen voor straks? Kun je bij God ook al rust vinden vóór de dood? Rust, die heb ik namelijk nu vaak zo nodig. Rust, daar verlangt bijna iedereen naar geloof ik. ‘Hoe gaat het? Goed, maar wel druk’. Welk hedendaags mens herkent het niet: een volle agenda, een vol hoofd, drukte die op je schouders drukt. Je bent blij als het weekend is, of je ziet uit naar de volgende vakantie. Maar is dat dan het hele leven? Rennen, uithijgen, en daarna weer net zo hard de hectiek in? Het is een van de grote vragen van onze tijd denk ik: waar vind je echt rust? Denk aan alle burn-outs.
Denk ook aan de onrust in de wereld. De oorlogen en spanningen die via al onze schermpjes op ons afkomen. De onrust in de Haagse politiek, de spanningen in de samenleving. Soms lijken we gek te worden met zijn allen. Iedereen roept iets, doet iets, maar komt er ooit rust? Wordt het ooit rustig in Israël, in Oekraïne? En persoonlijk: hoe blijf ík rustig, als ik al dat nieuws op me laat inwerken?
Ik denk dat echte rust, vanbinnen, ook God te maken heeft. Maar onze tekst van vandaag lijkt rust bij God vooral in de toekomst te plaatsen. Rust ná de reis. Zeker mooi. Een vooruitzicht ook om vást te houden, als het hier op aarde alleen maar erger lijkt te worden. Als je gelooft, mag je op weg zijn naar het beloofde land bij God! Rust straks.
Maar is er ook rust voor nú? Of is geloof alleen voor mensen als je oma? Of voor als iemand ziek wordt? Wat als je jong bent en druk en gezond? Dan snak je soms naar rust. Niet alleen voor eens, maar voor elke dag! Is die er ook bij God?

[rust bij Jezus voor nu én straks, voor wie Hem volgt]
Dan mag ik gelukkig zeggen: rust vinden bij God, dat is niet alleen maar toekomstmuziek. Niet alleen voor na dit leven. De Bijbel zegt meer dan alleen deze losse tekst. Wie op weg gaat met Jezus, mag ook onderweg al zijn rust soms ervaren. Nee, niet voortdurend, en niet volmaakt. We zijn nog in de woestijn. Het beloofde land ligt aan de overkant. Maar als je op weg bent met Jezus, is er ook al rust onderweg.
Jezus heeft het zelf gezegd, een van die mooiste teksten uit de Bijbel vind ik. “Kom naar mij, jullie die vermoeid en belast zijn, en ik zal je rust geven. Neem mijn juk op je, en leer van mij… en je zult rust vinden voor je ziel – je innerlijk. Want mijn juk is zacht en mijn last is licht” – het slot van Mattheüs 11, een geweldige belofte! Wil je dat geloven?
Kom naar mij, zegt Jezus, dan vind je rust. Om te blijven bij het beeld van vandaag: laat Hij je leiden in de levenswoestijn. Jezus volgen zoals het volk Israël Mozes volgde onderweg. ‘Zijn juk op je nemen – dat wil zeggen: luisteren wat Hij zegt, en dat doen. Net zoals Mozes in de woestijn Gods wet bekendmaakte, zo laat Jezus ons weten hoe je moet leven met God. Als je dát volgt, meer nog, als je Jezus Zelf volgt, dan kun je rust vinden, ook in een hectische woestijnwereld. De schrijver van de Hebreeënbrief begint er zijn hele vergelijking mee. Hij begint hem als volgt: richt je aandacht op Jezus – 3:1. Hij geeft rust. Nu al, en eens ook voor eeuwig.

[de rust die dit geeft]
Jezus volgen, dat geeft rust, echt! misschien denkt iemand wel: nou, geloven, dan moet je dit, en dan mag je dat niet. Nee! Daar gaat het helemaal niet om. Het gaat erom dat je iemand hebt om te vólgen, iemand die je de weg wijst. Als je daar staat, in de woestijn, met aan alle kanten kale horizon, weet je hoe fijn het is als er iemand de weg weet?! als je die persoon achterna kunt gaan, en weet dat je dan ergens kómt. Zelf dwalen is hachelijk. En ja, dan zegt Jezus inderdaad dingen, als je met Hem meegaat: dit moet je niet doen, dat kun je beter wél doen. Niet om je in te perken, maar om je te leiden. En dat geeft juist rust, in een wereld van onbegrensde keuzes, waar het altijd een gok is welk pad goed is. Rust, als je weet dat Hij je leidt, als je weet naar wie je moet luisteren. Als je niet alleen hoeft te lopen, maar Hij bij je is.
Willem van Oranje, zo’n beetje de oprichter van Nederland, had een heel woelig leven. De strijd tegen Spanje, politiek gekonkel, huwelijksproblemen, aanslagen op zijn leven… Weinig rust! Maar weet je wat zijn motto was? “Saevis tranquillus in undis” – dat wil zeggen: rustig temidden van woelige golven. Willem van Oranje was een gelovige man, en daar vond hij rust. Niet ná alle aardse strijd, maar temidden van de woelende golven. Dat kan!
Nee, als je gelooft is je hart niet ineens altijd rustig. Dan kan het ook stormen, dan kun je ook uitgeput zijn in de woestijn. Maar toch: je mag je blik richten op Jezus. En je mag weten: ik ben op weg. Op weg naar het beloofde land. Hoe anders dan als je niet gelooft – waar ben je dan eigenlijk heen op weg? Wie leeft met de Heer, heeft uitzicht. Soms zegt een oud of ziek iemand het: ‘laat de Heer me maar halen!’ Want hij of zij heeft blijkbaar uitzicht, uitzicht op de beloofde rust! Wat is dat rijk.

[onderzoek en oproep: ga achter Jezus aan]
Maar nu wel het. vandaag: rust vind je, als je Jezus volgt. Dát is fundamenteel. Hoe is dat bij jou, en bij u? Het stukje dat we lazen is behoorlijk waarschuwend: je kunt de rust ook missen, mislopen. Zo ging het bij het oude volk Israël. Ze waren wel op weg gegaan achter Mozes aan. Door de Rode Zee gegaan, op weg in de woestijn. Maar bij velen was het hart er niet bij. Ze luisterden niet naar Mozes, ze mopperden, ze vertrouwden niet op God. Ze wilden zelfs liever teruggaan naar Egypte. En het gevolg: ze kwamen nooit in het beloofde land, ze kwamen om in de woestijn. Heel die ongelovige generatie. Pas hun kinderen kwamen aan in de rust!
Hoe zit dat bij ons? Je kunt gedoopt zijn, door het water gegaan. Je kunt meelopen bij de groep van Mozes – of in onze tijd: de groep van Jezus. Maar… ben je meer dan een meeloper? Volg je zelf Jezus, of loop je alleen maar mee met anderen die dat doen? Juist als je kerkelijk bent opgegroeid, is dat een reeël gevaar. Heb je jezelf óvergegeven om Hem de leidsman te laten zijn in je leven? Heb je zijn juk op je genomen – zijn lichte juk? dat wil zeggen: mogen Zijn aanwijzingen leidend zijn in alles? En misschien nog wel de belangrijkste vraag: durf je Hem te vertrouwen? Geloof je dat Hij werkelijk de weg weet, de weg die jij daarom wilt volgen?
Mensen, wie je ook bent: zoek je rust bij Jezus! Richt je op Hem – vólg Hem, persoonlijk, elke dag. Dan zul je rust vinden. De rust bij God na de dood, daar kan allen Hij je brengen. Maar ook rust in je leven nu – je vindt het door Jezus te volgen. Kom, ga mee!

[hoe volgen?]
Hoe je dat dan doet? Daar zijn twee kernwoorden voor die het kort aangeven. Geloof, en gehoorzaamheid. Allereerst geloof. Vertrouwen. Je blik, je innerlijke ogen, richten op Jezus, en geloven dat Hij het is bij wie je moet zijn. Hij, zoals Hij zich laat zien in het evangelie. Hij die blinden genas, Hij die zulk ongelooflijk onderwijs gaf; Hij die stierf aan het kruis, Hij die tóch leeft, voor altijd. Geloof het maar, dat Hij de weg weet! Door het leven, en door de dood.
En dan bij geloof ook gehoorzaamheid. Dat je vólgt. Dat Hij de weg mag wijzen in je leven. De weg, door zijn Woord, de Bijbel, en door zijn Heilige Geest. Dat je luistert, en doet. Niet dwaalt, niet een eigen weg kiest, niet blijft staan of terugkeert. Niet moppert en klaagt, maar blijven volgen, heel die woestijnreis door. Dan is geloof en gehoorzaamheid ook een kwestie van volhouden. Volgen, ook als God vreemde wegen lijkt te kiezen – dat was destijds bij Israël ook al zo.
Maar zó volg je Jezus. Door geloof en gehoorzaamheid. Soms een flinke inspanning. En toch, wonderlijke paradox, zo vind je rust. Zo ben je op weg naar de rust van straks, en zo mag je rust vinden elke dag. Als Hij leidt, en jij blijft volgen!

[slot: afscheid nemen]
“Er wacht het volk van God nog steeds een sabbatsrust”. Dat is het vooruitzicht. Dat is de troost, als vandaag de gedachten gaan naar mensen die we verloren aan de dood. Als broeders en zusters uit de gemeente ons vóórgingen. Dan is er verdriet, gemis. Maar toch… het is zoals Paulus ergens zegt “wij treuren, maar niet als degenen die geen hoop hebben”. Voor wie in zijn of haar leven Jezus volgde, is de dood een ingaan in de rust. Rusten bij God.
Die rust, dat is meer dan passiviteit. Een ‘Sabbatsrust’ staat er, niet voor niets. En ‘sabbat’, dat is meer dan niets doen. Dat is: tijd voor God, tijd voor vreugde en aanbidding. Dát is wat er wacht in de hemelse heerlijkheid! Sabbat shalom. Feestmaal, liederen, God eren. Sabbatsrust, heerlijker dan wij ons kunnen voorstellen. Dat wacht wie Jezus volgde op de weg door de woestijn!
Wij mogen hen vandaag nakijken. Wij mogen God danken voor zijn belofte van rust. We mogen er misschien al wat van proeven. En bovenal: wij mogen zelf die weg inslaan, en die weg blijven volgen. De weg achter Jezus aan, het oog op Hem gericht. Wie zo volgt, zal zeker aankomen!

Amen