Uit de Bijbel is gelezen Jesaja 8:8:23b-9:6 en Lukas 2:8-20

Gemeente van Jezus Christus, broeders en zusters, gasten, iedereen,

[intro: vrede op aarde]
ik was een keer bij de kerstviering van mijn zoontjes op de basisschool. Mooie liederen werden gezongen, er was het kerstverhaal, maar er was ook nog iets anders: een interviewmoment. Kinderen uit groep 8 kregen een microfoon en vroegen aan andere leerlingen: wat betekent Kerst voor jou? Wat is jouw kerstgedachte? Daar kwamen allerlei leuke reacties op. Maar twee dingen kwamen telkens terug. Als eerste: dat Jezus is geboren. En als tweede: vrede. Vrede op aarde, vrede voor alle mensen, enzovoorts. Kerst en vrede, dat hoort bij elkaar in de gedachten van mensen. En terecht! De engelen zongen het immers, we hoorden het zojuist: “vrede op aarde”. Jezus wordt de vredevorst genoemd.
Meteen gaan je gedachten dan naar zoveel dat je op het nieuws ziet. Ik hoef alleen ‘Gaza’ te zeggen, of ‘Oekraïne’. Denk aan oorlog, denk ook aan terroristische aanslagen, zoals de ongekende wreedheden waar dat hele Gaza-gebeuren mee begon. Terreur en strijd, helaas, op zoveel plaatsen het afgelopen jaar – ook vergeten oorlogen zoals in Jemen en Congo. Denk, dichterbij, aan toenemende tegenstellingen en onvrede in de maatschappij. Vrede is op veel terreinen helaas ver te zoeken in de wereld! Hoezo ‘vrede op aarde’?

[de context]
De profeet Jesaja schrijft over een vredevorst – een heerser die vredig is en vrede brengt. Dat was een boodschap die in die tijd harten sneller liet kloppen. Het koninkrijk Juda, waar Jesaja optrad, werd bedreigd. Er was onrust tussen landen, dreiging van wereldmachten – in die tijd Assyrië en Egypte. Vrede was er dus niet echt. Het lijkt onze tijd wel!

Vrede, daar wordt in alle eeuwen naar verlangd. Toen, nu, én in de tijd dat Jezus geboren werd. Israël werd onderdrukt door de Romeinen. De koning die er was, Herodes, was een wrede vorst – met een w. Hij stond bekend om zijn wreedheid zelfs tegen zijn eigen familieleden. Bepaald geen vredevorst! Eerder iemand als een Assad of een Poetin. Wrede vorsten en heersers zijn van alle tijden. Maar wie is de vredevorst? Wie zal maken dat het anders wordt?

[vrede door een kind]150
Jesaja zegt dat de vrede begint met de geboorte van een kind. “Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven” roept de profeet. Hij ziet het als het ware voor zich alsof het al gebeurd is. En wij, hier in de Christelijke kerk, denken vanavond meteen aan Jezus bij deze woorden. De vredevorst is: een kind in de kribbe!
Dit kind zal vrede brengen, blijvende vrede! Want niemand minder dan God Zelf achter zijn komst! Jesaja zegt het “hiervoor zal Hij zich beijveren, de HEER van de hemelse machten”. Toen Jezus geboren werd, kwamen engelen het melden: eer aan God en… [stilte] vrede op aarde. [vrede]
Wat is dat een boodschap van hoop! God zelf komt in Jezus vrede brengen, vrede voor de mensen. Oorlog en haat heeft niet het laatste woord! Nee, een vrede, wereldwijd, daar zal het op uitlopen! Is dat geen geweldig vooruitzicht?

[wat vrede is]
En tegelijk kan de twijfel toeslaan! Klopt dit wel? Is dit wel méér dan wishful thinking? Het klinkt zo goed, maar wat zie je ervan? Dat was al zo in Jesaja’s tijd. Hij sprak over een vredevorst en een vrederijk, maar de dreiging bleef. Het Assyrische wereldrijk kwam dreigend dichterbij, en later werd het land Israël, het beloofde land, door hen ingenomen. Wat zag je van vrede? Zo ook in Jezus’ tijd. De Romeinen bleven ook na zijn geboorte de baas, en na Jezus’ dood werd zelf heel Jeruzalem verwoest en het land ontvolkt. En in onze dagen, dat hoef ik niet uit te werken, is vrede ook ver te zoeken.
[ff schakelen hier!] Echter, wat ís vrede? Is dat alleen dat er geen oorlog is? Bijbelse vrede, ‘sjaloom’ heet het daar, is een veel breder begrip. Misschien kun je het nog beter vertalen met ‘heelheid’ – dat in alle opzichten de levensverhoudingen kloppen. Vrede met vijanden, maar ook met je buren. En niet te vergeten: een goede verhouding tot God. Alleen dan is er sprake van vrede in Bijbelse zin, als ál die verhoudingen kloppen. Met God en met mensen onderling. Het kan zijn dat er ergens geen oorlog is of dreiging van geweld, maar dat er géén echte vrede is. Als er verwijdering is of wrok tussen mensen, of als mensen God niet kennen of willen kennen. Vrede is veelomvattend!

[reeds en nog niet]
Je kunt je afvragen: waar blijft die vrede op aarde? Jezus is toch al lang geleden geboren? Maar laten we niet vergeten: met de geboorte van het Kerstkind begint pas de vervulling van Jesaja’s profetie. Jezus’ geboorte is een belangrijk punt in Gods geschiedenis, maar nog niet de voltooiing ervan. De voltooiing zal pas zijn als Jezus opnieuw komt. Niet als kind, maar als koning, als Hij alles nieuw maken zal. Jesaja, hij kijkt naar een verre toekomst. Hij kan dat allemaal niet scheiden. Wij, achteraf, kunnen dat beter. Maar het begint bij Jezus!
Ik zei net al: vrede is veelomvattend. Van buiten, vrede met vijanden. Maar ook van binnen: vrede met God, en met de mensen om je heen. En nu – dit is heel belangrijk! – nu begint Jezus, de vredevorst, niet aan de buitenkant, maar aan de binnenkant! Als het dáár klopt [wijs], van binnen, als mensen vrede met God hebben en vernieuwd worden tot vredestichters, dan kan ook in de wereld vrede komen. Andersom werkt niet! Jezus had meteen kunnen komen als koning, met een invasie van engelenlegers: “nu úit met dat gevecht”! Maar dat zou slechts een opgelegde vrede zijn. Zou Hij weer vertrekken, dan zou alles weer worden als vanouds, met vijandschap en vechten en alles. Want de mensen zouden dezelfde zijn gebleven.

Jezus, hij kwam heel anders, niet als koning maar als een kwetsbaar kind in Bethlehem. En hij ging vrede brengen, te beginnen aan de binnenkant. Te beginnen bij de bron. Wat Hij begon met te brengen, is allereerst vrede tussen God en mensen. Hij bracht God dichtbij, want Hij is zelf God bij ons. En nog veel belangrijker: hij verzoende onze schuld als mensen, onze fouten, ons falen tegenover Gods bedoeling – toen Hij stierf aan het kruis. Dankzij Hem mag een mens, mag u of ik, in vrede leven met God. Als we ons in geloof an Hem toevertrouwen ten minste. Vrede in je hart! “Een vrede die alle verstand te boven gaat” schrijft de apostel Paulus. Dat is zo heerlijk, dat kan ik niet uitleggen. Dat je weet: het is góed, voor nu en altijd, want ik heb een Vader in de hemel! Ik sta niet op voet van oorlog met een veeleisend opperwezen. Nee, vréde, vreugde, hoop voor de toekomst – diep van binnen. Vrede met God! Die hebben we nodig, allemaal. En die kun jij krijgen, door Jezus, de vredevorst!
Wie mag weten van deze vrede, zal vervolgens ook de vrede zoeken met anderen. Te beginnen bij de mensen dicht om je heen. Vrede in je relatie, je gezin, onder collega’s. Wie gelooft in de Vredevorst, wordt zelf een vredestichter. Ik zei al: vrede, sjaloom, is veelomvattend – het gaat ook om dingen als respect en liefde en eerlijkheid! Waar mensen leven uit Jezus’ kracht, mag al iets van die vrede voelbaar worden van buiten.
Zo komt Jezus vrede brengen. Hij begint niet aan de buitenkant, maar aan de binnenkant. En tegelijk wachten we er wel op – wachten we op de dag dat het overál zichtbaar zal zijn. Dat zijn vrederijk wereldwijd wordt, dat alle oorlogen worden uitgebannen. Ook díe vrede zal Hij brengen! “Iedere laars die dreunend stampte, elke mantel waar bloed aan kleeft, ze worden verbrand, een prooi van het vuur”, zegt Jesaja. Wanneer zal dat zijn? Bij Jezus’ tweede komst, die wij verwachten. Dan komt Hij niet als kindje, dan komt Hij als Koning, als rechter, met macht en majesteit. Dan wordt alles rechtgezet, wie onderliggen worden opgericht, en alle kwaad wordt gestraft! Een ontzaglijk vooruitzicht… maar wie nu al vrede met God mag kennen door Hem, hoeft niet te vrezen. Die mag ernaar uitzien: vrede voor altijd!

[slot: hoop, geloof, doe]
Zo is het Kerst. Het feest van vrede op aarde. Kerst is nog maar het begin! Jezus brengt vrede, en Hij begint aan de binnenkant. Eerst vrede met God, dan met elkaar, en dan… uiteindelijk ook vrede overal.
Ken je die vrede die Jezus geeft? Een eind aan alle oorlogen wil iedereen wel! Maar Hij biedt u allereerst iets anders: vrede in je eigen leven. Heb je de noodzaak daarvan al ingezien? Heb je al vrede gezocht met God? Geloof in Jezus, de vredevorst, en laat je maar door Hem vernieuwen! Elke dag een stukje.
Leef er dan naar, wees een vredestichter in het groot en het klein. En tenslotte: blijf uitzien! Want Jezus is zijn vredesmissie begonnen, en Hij zal die voltooien. Eens zal er vrede zijn…

Heerst nu zo vaak een wrede vorst,
straks komt de Heer, de Vredevorst!
Is er nu leed en haat en strijd,
straks komt de vrede voor altijd!

Amen