Gemeente van Jezus Christus,

[intro: levensmotto’s]
En de eerste gemeente waar ik predikant was, kende ik een man, hij leeft al lang niet meer. Een echte Fries. Eerlijk, eigenzinnig, een beetje eenzelvig. Hij had een bordje in zijn gang hangen en daar stond een mooie tekst op. Het was in het Fries, ik zal niet gaan proberen dat hier uit te spreken. Maar in het Nederlands stond daar het volgende: “doe je plicht en laat de mensen kletsen”. Het paste precies bij die man, als een levensmotto. Een kernachtige zin die aangeeft hoe hij in het leven stond.

Zo zijn er wel meer levensmotto’s. Soms van een persoon, soms kenmerkend voor een bepaalde tijd. Het levensmotto van de middeleeuwen was ” memento mori” – dat wil zeggen: denk eraan dat je zult sterven. Als er zo’n zin boven je leven staat geschreven [gebaar], dan bepaalt dat zeker hoe je in het leven staat. Ernstig, op het eeuwige gericht. In de tijd daarna, de renaissance, zetten mensen zich bewust af tegen zo’n levenshouding. Zo wilden ze niet zijn!. En boven hun leven schreven ze een ander motto, geleend van de oude Romeinen “carpe diem” – ofwel: pluk de dag. Als dat je levensleus is, sta je lichter in het leven.
Het is mooi als je een motto hebt. Het geeft eenheid aan je leven. Waar sta je voor en waar ga je voor? Misschien zijn er hier ook wel mensen die een levensmotto hebben. “Wees dagelijks dankbaar” bijvoorbeeld. Of “houd altijd moed, doe altijd goed”. Denk er vandaag maar eens over, wat voor motto je boven je leven wilt schrijven!

[Paulus gevangen en toch vrolijk]
we hoorden net een stukje uit een brief die de apostel Paulus schrijft. En daar komen we een soort levensmotto van hem tegen. Filippenzen 1:21 ” voor mij is leven Christus, en sterven winst”. In het Grieks klinkt het nog veel kernachtiger: “het leven Christos, het sterven kerdos” – winst. Dit is de gedachte die Paulus’ leven bepaalt. Of de gedachte? De waarheid, de werkelijkheid!
Het is goed even het verband te kennen. Op het moment dat Paulus dit schrijft, zit hij gevangen. Hij was vervolgd vanwege het geloof dat hij predikt. Staatsgevaarlijk: Er is maar één Heer, dat is de keizer – niet die Jezus waar Paulus het over heeft. Hij brengt onrust, en daarom is Paulus opgesloten. Paulus moet nog berecht worden, en het kan alle kanten opgaan. Van vrijlating, tot geëxecuteerd worden. Voor de Romeinen telde een mensenleven weinig.
Je zou dus zeggen: Paulus moet zich wel ellendig voelen. In de gevangenis, mogelijk de doodstraf boven je hoofd… maar nee, Paulus is vol goede moed. Vol vreugde zelfs. Hij brengt ons jaarthema “vreugde als levensstijl” echt in de praktijk, zelfs in een Romeinse cel. In het stukje dat we lazen komt het woord vreugde alweer 3 keer voor.
Hoe kan dit toch? Nou, dat vertelt zijn levensmotto. “Leven is Christus, sterven is winst!” Hij hoort bij de Heer, wat er ook gebeurt. Hij leeft voor Hem, hij leeft met Hem, en als het op executie uitdraait zal hij ook bij de Heer zijn. Jezus is zijn basis. En dat maakt alle verschil!
Over dat levensmotto van Paulus, wil ik vanmorgen met u nadenken. Ik heb het verdeeld in twee punten. Ten eerste: het heerlijk geheim van christen-zijn. En ten tweede: de uitdaging van alle dag [herhaal de punten]

PUNT 1: HET HEERLIJK GEHEIM VAN CHRISTEN-ZIJN
[heerlijk geheim van christen-zijn]
Als eerste dus: het heerlijk geheim van christen-zijn. Wanneer ben je christen? Heel kort gezegd: als je van Christus bent. Als je aan Hem verbonden bent door geloof. Als hij je leven is. Dan ben je rijk! in de voorbereiding op deze dienst hebben mensen het Bijbelgedeelte al gelezen en reacties gepost op de kerk app. Die reacties vielen eigenlijk uiteen in twee stukken, vandaar ook mijn twee punten. Heel wat reacties wezen op het eerste: op de rijkdom die je mag hebben als je bij de Heer hoort. Laat ik een paar dingen noemen.
Christus je leven. Dat betekent allereerst dat hij je basis is. Dat je altijd op hem kunt vertrouwen. Jezus Christus, die mij zo lief had dat hij zelfs zijn leven voor me wilde geven. Als je weet van Hem, wat maakt dat dan een verschil als het moeilijk is! Je ziet het bij Paulus. Natuurlijk was het voor hem ook lastig, daar in die cel. Maar toch houdt hij moed: ook daar zorgt de Heer voor hem. En ook vandaag mag het zo zijn. Als het in jou of uw leven moeilijk is: je mag het met de Heer doormaken. Alles bij hem neerleggen. Jezus, hij weet wat lijden is en pijn, Hij is bekend met onbegrip. Hij zal bij je blijven, altijd! Wat geeft het een troost in moeite, als Hij je leven is!
Is Christus je leven, dat betekent ook nog iets heel anders. Paulus had heel zijn leven in dienst gesteld van de verspreiding van het evangelie. En als jij of u bij de Heer hoort, bepaalt dat ook jouw levensdoel. Je grote vraag is: wat mag ik doen voor Hem? Hoe kan ik Hem dienen, in mijn werk, op school, thuis, in de maatschappij? Liefde doorgeven, goed doen, wijzen op Hem? Christus is je leven, dan niet carrière, of genieten, of één van die andere afgoden waar we het vorige week over hadden. En hoe mooi is het, een helder doel te hebben. Een motto boven je leven, dat je leidt! Dan zwalk je niet rond, dan gá je ervoor!
En ten derde: wat een uitzicht hoort erbij. ‘Sterven is winst’, zegt Paulus. Als je sterft is het niet over en uit. Nee, je mag geloven dat de Heer je dan thuishaalt. Sterven winst – voor altijd bij Hem zijn. Uitzicht over het einde, wat is ook dat een zegen!

[link met de doop]
Ja, dit is het heerlijk geheim van christen-zijn: “Christus mijn leven, sterven winst”. En het mooie: dat wordt allemaal al aangewezen in de doop. Want gedoopt worden betekent: bij Christus horen. In hem worden ingelijfd. Je leven wordt het zijne, en zijn leven wordt het jouwe. Bij de doop van Zoë zei de Heer als het ware: al die geweldige gaven zijn ook voor haar! Al die dingen die ik net noemde, alles wat Jezus verdiend heeft in zijn dood en opstanding, het is ook aan haar beloofd. De doop verzegelt het: jij, u, iedereen hier die gedoopt is, dat heerlijk geheim van het christen-zijn is ook voor jou. Troost en hulp; een levensdoel, uitzicht voor altijd. Want in de doop ben je aan de Heer verbonden.
Eigenlijk hoort dopen te gebeuren door onderdompeling. En dat betekent: ondergaan, sterven met Christus. Maar dat ondergaan, dat sterven is winst! Want, zo wordt in de doop beloofd, je mag opstaan met de Heer. Opstaan in een nieuw leven. En als dan eens de dood komt, is dat geen ondergang meer. Dan is het een doorgang naar het eeuwige leven.
‘Voor mij is leven Christus’. Dat is een relatie die zich mag en moet ontwikkelen. Zoë heeft nu nog geen weet van wat de doop betekent. Bij doop hoort geloof, anders blijft het vruchteloos. Maar van Gods kant staat het vast: Christus mag je leven zijn, uw leven, haar leven! Dus doopouders: vertel het aan Zoë, en aan Lizzy, dat ze van de Heer zijn. Dan ze op Hem mogen vertrouwen, en ook dat ze voor Hem mogen en moeten leven. Laat ze ingroeien in het geloof, in de gemeenschap van de Heer, de kerk. Ga er zelf in voor. En bid en vertrouw, dat de Heilige Geest het waar wil maken. Ook dat is beloofd in de doop!
Wat is de doop dan diep. Je hoort bij de Heer Jezus, Hij is je leven! Besef dat altijd als je gedoopt bent, en dank er vandaag maar voor.

PUNT 2: DE UITDAGING VAN ALLEDAG
[de uitdaging geschetst]300
Maar dan ook het tweede puntx. Dat levensmotto van Paulus is niet alleen een heerlijk geheim, Het is ook een uitdaging voor alledag. Want dat kwam ook terug in heel wat reacties in de kerk-app deze week. Paulus’ motto, het is mooi: ‘voor mij is leven Christus, en sterven winst’. Maar iemand schreef: ” Kan ik dit Paulus nazeggen?” Een ander zegt: “heb ik bij alles wat ik doe mijn focus op hem? Eerlijk gezegd denk ik van niet”.
Ik denk dat veel mensen hier iets van herkennen als ze eerlijk zijn. Ik net zo goed! “Mijn leven is Christus” zegt Paulus – een leven met maar één motto en één focus. Maar ons leven is vaak zo gefragmentariseerd. Ons leven bestaat uit zoveel losse stukjes. Nu in de kerk: zingen voor de Heer. Zijn woorden overdenken. Vanavond op de bank: een of andere serie kijken. Morgen en overmorgen: opgeslokt worden door je werk, je school en de agenda. En het lukt ons slecht om al die stukjes met de Heer te verbinden. Lukt dat misschien alleen echt als je fulltime zendeling wordt net als Paulus; of dominee of zo? Nou, ik kan u vertellen dat dat niet alles oplost!
Ik denk dat het wel helpt als je in een cel zit, net als Paulus. Dan wordt je niet afgeleid, dan ga je wel nadenken over waar het echt op aankomt! Maar je kunt niet allemaal in een cel gaan zitten, zoals een middeleeuwse monnik. Nee, juist in het dagelijks leven is het de uitdaging om bij de Heer te blijven. Daar waar de wereld zonder God in je oren schreeuwt. Waar we leren van jongs af om te leven alsof ons leven van óns is, waar we zelf ook van alles willen. Waar je eigen hart ook niet meewerkt. ‘niet meer ik, maar Christus leeft in mij’ schrijft Paulus ergens. Maar die oude mens staat steeds weer op uit zijn graf…. Paulus’ motto: het is elke dag een uitdaging!

[oplossingsrichtingen]
Hoe houd je je hart nu dicht bij dat heerlijke geheim? Ik vrees dat dat een levenslange strijd blijft. Maar er zijn natuurlijk wel dingen die helpen, of juist niet. Misschien moet ook jij wel een motto boven je leven schrijven. Iets dat al die fragmenten tot een éénheid maakt. Dat van Paulus mag je leven, of neem een ander. Calvijn had “terar dum prosim” – ik mag opbranden, als ik maar nuttig ben, met een plaatje van een brandende kaars erbij (ik weet trouwens niet of dat zo’n gezond motto is…). De hugenoten hadden als motto: ‘tot Uw dienst’ – ‘Uw’ met een hoofdletter. Of: “wees dagelijks dankbaar”. Ook volgens ongelovige levenscoaches helpt een helder levensmotto. Hang het maar aan je muur, dat je het dagelijks ziet!
Maar met een slogan redt je het natuurlijk niet. Jezus Christus is geen slogan, geen inspirerend idee. Hij is de Levende Heer. En daarom: houd Hemzelf voor ogen. Ik gooi er toch nog maar een motto tegenaan: “lees je Bijbel, bid elke dag”. Dit zou een motto moeten zijn van elke christen, zó basic. Spreken tot de Heer, hulp en raad vragen, stil worden voor zijn Geest, luisteren naar zijn Woord. Dat je over alle fragmenten van je leven als koepel het grote verhaal staat. Van de Koning die een knecht werd. Van iemand boven je, die van je houdt en voor wie je leeft. En dan heb je vaste gewoontes nodig. Een mens is een gewoontedier. Bid elke ochtend voor je begint met werken. Leg elke avond de dag neer bij de Heer. Lees je Bijbel, kom naar de kerk. Welke gewoontes heb jij die je helpen om op de Heer gericht te zijn?
En als laatste: reduceer geloof nooit tot ‘troost als het moeilijk is’ of ‘uitzicht voor als je straks sterft’. Dat zit er ook bij, zeker. Maar laat vooral de Heer je dagelijkse levensdoel zijn: wat kun jij nu voor Hem doen? Wat vraagt Hij? Hoe mag ik Hem dienen deze dag? Als je die vraag niet stelt, kan geloof irrelevant lijken, juist als je jong bent en gezond – dan lijkt het iets voor later, als je het zwaar krijgt of doodgaat. Maar nee! Jonge mensen: Jezus is jouw Heer vandaag! Mag Hij jouw keuzes bepalen? Wil je zoeken hoe je zijn handen en voeten en mond en oren kunt zijn? Dát betekent in dit stukje vooral “voor mij is leven Christus’. Dat slaat allereerst op wat Paulus deed met zijn leven! Wat doe jij? Dan wordt het ineens concreet!

[SLOT: leef uit wat doop betekent]
Paulus had dat machtige motto “voor mij is leven Christus, en sterven winst”. Misschien denkt iemand: ik wou dat ik dat zo had. Maar weet je, denk dan maar aan de doop. Daar is het gezegd, en verzegeld: jij hoort bij de Heer! Al Jezus’ zegen, troost, vergeving en uitzicht zijn ook voor jou. Hij leeft in jou, door zijn Geest. En van dáár uit mag je leven voor Hem. Geloven wat Hij belooft, ontvangen wat Hij aanbiedt, beseffen hoe rijk je mag zijn in de Heer. Het heerlijke geheim van het christen-zijn.
Ja, en het blijft een dagelijkse uitdaging, een strijd. Ook dat. Maar eens, eens komt de dag dat het over is. Dan staat er niets meer tussen de Heer en mij. Paulus kon ernaar uitzien. Wij willen misschien nog lang niet weg hier. Maar laat Christus dan ons leven zijn, elke dag, en tot in eeuwigheid!

Amen