Uit de Bijbel is gelezen: Psalm 33, en 1 Korinthiërs 3:9-15

Gemeente van Jezus Christus,

[Intro: de insteek van de preek]
Oudjaar is het vandaag, en een oudjaarspreek mag ik dus houden. Maar ik wil dat doen met misschien een wat andere insteek dan meestal. Met oudjaar hebben we nogal de neiging om terug te kijken wat er het afgelopen jaar gebeurd is, en daar is op zich niets mis mee. Je wordt er ook nogal mee geholpen door allerlei jaaroverzichten die verschijnen. De belangrijkste koppen uit het nieuws dit jaar natuurlijk, maar ook het sportjaar 2025, het weeroverzicht, of een lijstje met alle beroemdheden die de afgelopen 365 dagen zijn overleden. Zo wordt als vanzelf je aandacht gericht op die dingen: dat is blijkbaar wat er toe doet. De gebruikelijke chaos op het wereldtoneel, politiek en natuurrampen, de showbizz en de BN’ers en de sport.
Ook in je eigen leven kun je terugkijken, op een avond als vanavond. Wat heb je meegemaakt, wat zal je bijblijven? Waren er hoogtepunten of juist dieptepunten, of ging alles vooral zijn rustige gangetje? Niets mis mee, om zo eens terug te kijken. Vooral als je dan bewust je zegeningen telt en God dankt voor als het goede.
Echter: als je niet oppast blijft al het terugkijken zo beperkt tot het platte vlak. Jouw leven en wat de media beheerst. Heeft God ook nog een plek in dat alles? Zou het niet goed zijn om het jaar vanavond eens uit dat perspectief te bekijken? Want voor je het weet denk je, ook als christen, net zo horizontaal als iedereen.

De tekst die centraal op deze oudjaarsavond, is psalm 33:10-11. Daar worden je gedachten een andere kant op geleid dan in de jaaroverzichten! Luister maar, psalm 33:10-11:

De HEER doet de plannen van volken teniet,
Hij verijdelt wat naties beramen,
maar het plan van de HEER houdt eeuwig stand,
wat Hij beraamt, blijft van geslacht tot geslacht.

Het thema van de preek vanavond is “Gods werk dit afgelopen jaar”.

[Gods plan vs. mensenplannen]
In de tekst wordt een tegenstelling gemaakt. Een sterke tegenstelling tussen de plannen van volken en het plan van de Heer. Een contrast tussen wat naties beramen, bedenken, en wat de Heer bedacht heeft. Dit is een heel belangrijke tegenstelling, juist als de jaaroverzichten weer op ons af komen.
In het nieuws hoor je vooral over wat ménsen doen. Politiek gedoe, dreiging. Strijdbare plannen van Rusland, Europese plannen tot verdediging. Je hoorde dit jaar over Oekraïne, over Gaza, Jemen, enzovoorts. Oorlogen te over. Over economie gaat het ook natuurlijk, want de wereld rolt op geld, toch? Allemaal zijn het plannen van volken en hun leiders, pogingen om de dingen naar hun hand te zetten. Eigenlijk komen die jaaroverzichten elk jaar op hetzelfde neer: chaos. Want dat is opvallend: van alle plannen die gemaakt worden, alles wat naties beramen, komt vaak weinig terecht. Zoals de psalm zegt: tenietgedaan, verijdeld. Als je zonder God rekent komt het hele wereldgebeuren hier op neer: opgaan, blinken en verzinken van volken. Een eindeloze cyclus van onrust. Het gaat nergens héén, het is als de golven van de zee die steeds maar rollen. Is dat de wereld waar we in leven?
Maar nu reikt de Bijbel ons vanavond een andere kijk aan. Want de psalm zegt: er is méér dan de aardse onrust! “Het plan van de HEER houdt eeuwig stand, wat Hij beraamt, blijft”. Te midden van alles wat er gebeurt is er ook nog het plan van de HEER! De geschiedenis heeft een doorgaande lijn met een doel. Gods plan. En die lijn ging door, óók in 2025. Hebben we daar ook wel eens aan gedacht? Hebben we er iets van gezien? Of ligt dat eigenlijk buiten ons blikveld?

[Wat Gods plan inhoudt]
Misschien zegt iemand: ja, wat God deed in 2025? Dat zie ik niet echt hoor. Ik zie vooral die chaos die u noemde. Maar God – waar is Hij in dat alles? Hoe gaat zijn plan door vandaag? Geen idee!
Nu is ‘Gods plan’ een groot iets. Te groot voor ons zelfs. Wat de Heer doet ís niet altijd te zien en zeker niet te doorzien. Maar ik heb de indruk dat het al te vaak ook aan ons ligt, omdat we niet weten waar we op moeten letten.
Dus even heel basic: wat is eigenlijk Gods plan met deze wereld? Heel kort gezegd: dat zijn Koninkrijk doorbreekt, en dat vele mensen daar bij zullen horen. Om dat te bewerken, is God al een lange weg gegaan. Hij riep Abraham, en later Israël als volk. Hij gaf hen zijn wetten om voor Hem te leven. In Jezus bovenal kwam Gods plan een beslissende stap verder. Hij die zijn Vader bekendmaakte, die de zonden verzoende, en door wie héél de wereld weer bij God kan horen. En na Jezus, sinds Pinksteren, gaat de boodschap de wereld door. Dat de Heer iedereen roept om te komen in zijn Koninkrijk. In die fase van Gods plan zitten we nu: dat heel de wereld moet horen en zien wie Jezus is, zodat ze gaan geloven en Hem volgen. De verspreiding van het evangelie – daar hoor je weinig over in de jaaroverzichten. Maar dat is óók in 2025 doorgegaan, ik kom er zo nog op.
En ja, Gods plan is lastig. Volgens bijvoorbeeld het Bijbelboek Openbaringen zal ook allerlei onheil over de aarde komen, en er een rol in spelen. Dat is ingewikkeld, maar tegelijk: dat is iets dat je juist wel ziet in de jaaroverzichten. Oorlogen, rampen, onrust en ongeloof te over. Niet dat je daarmee kunt berekenen hoever Gods plan onderweg is… Maar als je het ziet met een geloofsbril op, dan zeg je: kijk, ik herken dingen uit de Bijbel!
Soms zie je niets van enig plan van God. Ik zei al, het gaat ons te boven. Maar ik denk dat het soms ook aan onze ongeloofsbril ligt. De manier van denken en kijken die onze cultuur je opdringt, maar die echt tekortschiet! Omdat ze niets kan met Gods plan, kán ze er niets van zien. Maar weet je waar je op moet letten, dan wordt je blik gescherpt!

[Tekens van Gods werk in 2025]
En dan is het een spannende vraag: waar zagen we het afgelopen jaar God aan het werk? Zochten we daar ook naar? En ik zei al: de media helpen meestal weinig. Uitgebreid ging het over Oekraïne, maar dat er daar kerken hard groeiden, juist door de oorlog, daar hoorde je weinig over. Maar zo gaat Gods werk door, ook daar.
Als je oplette, kon je zeker dingen opmerken waar God werkte. Niet in de grote koppen over Trumps laatste tweet, maar in kleinere berichten. Zo kwam de Bijbelvertaling af in het Onobasulu en het Kurmanji, en in nog veel meer talen. Dankzij de computer gaat het vertalen sneller en beter dan ooit. Hele bevolkingsgroepen kunnen voor het eerst het Evangelie lezen in hun eigen taal. Gods werk dat doorging!
En wat computers betreft: wat te denken van al de jonge mensen die op internet zochten naar antwoord op levensvragen, en zo best vaak bij het christelijk geloof uitkomen? Iets van Gods werk! Denk aan iemand als Charlie Kirk, dit jaar vermoord. Je kunt over hem denken wat je wilt op allerlei punten, maar hij bereikte door zijn filmpjes velen met een radicale boodschap over Jezus volgen.
Weet je waar je ook aan ziet dat Gods werk doorgaat? Aan de christenvervolging. Door Jezus al voorzegd, en nu te zien. Volgens Open Doors was in 2025 de vervolging van christenen wéér erger dan ooit tevoren. Weet je wat dat zegt? Dat God werkt, en dat de duivel daartegen strijdt. De tegenstand is juist een tegen dat God doorgaat. Laten we het hier in het westen nooit vergeten: wereldwijd groéit de kerk, elke dag weer.
En wat als je kijkt naar de kerk hier in Nederland? Tja… Ik zie negatieve dingen: kerken met problemen: geen geld, geen mensen. Een scheur die ontstond in de Christelijke Gereformeerde kerken helaas. Teveel mensen die vooral een kerk zoeken die bij ze past, wat véél te plat gedacht is. Maar je hoort ook verblijdende berichten. Er zijn in veel westerse landen in 2025 meer jongvolwassenen gedoopt dan in jaren. Ook híer in deze een jongvolwassene trouwens. Gods werk! Meer jonge mensen die theologie gaan studeren, omdat ze willen werken voor Gods koninkrijk. God gaat door!
En zo zou ik meer kunnen noemen, dichtbij en veraf. Heb het er straks thuis eens over: waar zag jij iets van Gods werk in 2025? Soms klein, soms groot, vaak met tegenstand, maar tóch: het ís er!

En laten we dan trouwens vooral ook het ‘gewone’ (tussen aanhalingstekens) niet vergeten: dat er kerkdiensten waren hier en overal, dat er gedoopt werd en avondmaal gevierd, dat mensen stierven in vol vertrouwen op God, dat er belijdenis werd gedaan, getuigd in de maatschappij, omgezien in Gods naam. Ook dát is Gods werk dat we mogen opmerken.

[Reden tot vertrouwen en hoop]
Kijk, en als je die dingen ziet, dan weet je weer: Gods plan gaat verder. Zoals de tekst het zegt: “De HEER doet de plannen van volken teniet (…) maar het plan van de HEER houdt eeuwig stand”. Midden in alle chaos van de wereld, de chaos helaas vaak ook in de kerk, gaat God verder. Het gaat ergens heen – Hij leidt de wereld en houdt alles in de hand. Beter nog, Hij houdt de wereld in zijn doorboorde handen, met littekens uit liefde. Hij zegt het zelf ‘aan Mij is alle macht gegeven in de hemel en op aarde’. Hij gaat door met zijn kerk te verzamelen, uit alle landen en talen en volken. Gods koninkrijk zal komen, door alles heen wat naties beramen.
Misschien word je wel onrustig van al die jaaroverzichten, van alles wat gebeurt in de wereld. Wat een onrust! Waar moet het heen? Maar luister dan wat de tekst zegt. Niet de plannen van mensen, die voor al die chaos zorgen – het plan van de Heer, dát houdt stand! Dan gaat het erom, dat je jezelf invoegt in zijn plan. Hem koning laat zijn over je leven, nu al. Dán kun je vol vertrouwen in het leven staan, dit jaar uit en het komende jaar in. Lees maar verder in de psalm, vers 18 en verder: ‘Het oog van de Heer is op wie Hem vrezen, en hopen op zijn trouw’. Hém vrezen, dat wil zeggen: liefdevol ontzag hebben voor Hem die alles in de hand houdt. Hem de lead geven in je leven. Dan hoef je niet te vrezen voor al het andere. Dan mag je hopen op Gods trouw. Dan verwacht je het van Hem, in alle nood die er kan zijn. Heel concreet kan Hij helpen, in gevaar of hongersnood, zoals vers 19 zegt. En dan zeg je met vers 20 “wij verwachten vol verlangen de Heer, Hij is onze hulp en ons schild”. Dan leef je in vertrouwen en in hoop, wat mensen er ook van maken. Want Gods plan gat door! Heb je zó geleefd in 2025? Ga je zó het jaar uit, en het nieuwe jaar in? Geef je maar over aan Hem!

[De kerk werkt mee]
Maar dan is er nog één ding dat ik wil zeggen vanavond. Gods plan gaat door, ondanks mensen met heel andere plannen. Maar… Gods plan gaat ook door dankzij mensen. Dankzij de mensen die bij Hem horen. Daarom liet ik ook dat andere gedeelte uit de Bijbel lezen. Daar zegt Paulus “wij zijn Gods medewerkers”. Wij: allereerst Paulus zelf en andere predikers toen, maar het geldt uiteindelijk voor ieder die Jezus volgt. Je mag Gods medewerker zijn! Zoals Paulus vervolgt: ‘laat ieder er op letten hoe hij bouwt’ – meebouwt aan Gods werk.
Als we terugkijken op 2025, laten we dan ook híernaar kijken: hoe werkte ik mee aan Gods plan? Hoe heb ik, hoe hebt u meegebouwd? Was je daar überhaupt mee bezig? De maatschappij om ons heen stimuleert het om te bouwen aan andere dingen: je eigen leven, carrière, relatie, geluk. Maar Paulus noemt het hier ‘hout, hooi en stro’ – niet duurzaam voor de eeuwigheid. Heb je ook gebouwd aan Gods koninkrijk? Want dát houdt stand!
En hoe je dat dan doet? Dat kan op allerlei manieren. Misschien moet je wel beginnen met je eigen geloofsleven op te bouwen, als dat een puinhoop is. Trouw te worden in het zoeken van God, luisteren naar Zijn stem. Ben je zelf opgebouwd dit jaar? Of trek het breder: Gods gemeente opbouwen – dat is trouwens ook de eerste focus van Paulus’ woorden. Heb je daaraan meegedaan in 2025? Hier in Beekbergen, of breder, want de kerk is overal. In de kerk ben je nooit consument, maar altijd mede-arbeider! Heb je meegebouwd met God? Hebben we het evangelie gedeeld met mensen om ons heen? Hebben we gegeven zodat anderen Gods werk konden doen? Hebben we simpelweg liefde gegeven, die basisbehoefte voor ieder mens? Hebben we omgezien naar anderen?
En voor de duidelijkheid: niet om het met zulke dingen bij God te verdienen, maar om dat Jezus Christus je fundament is. Dan kan het toch niet anders of je wilt gehoor geven aan zijn opdracht, meewerken in waar Hij mee bezig is? Kijk je leven er eens op na!

[Slot]
Zo mogen we vanavond terugkijken op 2025. Laten we ons eigen leven eens nakijken: wat deed jij voor je Heer? En laten we in alles wat er gebeurde zoeken: waar was God aan het werk? Heb het er thuis eens over! Want Gods plan ging door, ook in 2025. Zijn werk kwam verder. Dat is toch een véél beter besef dan alleen maar de rollende golven van onrust van de volken? Het gaat op Gods Koninkrijk aan!
Zo mogen we ook vooruit kijken naar 2026. Wat zal de Heer dan allemaal doen? Je mag er vol verlangen naar uitzien; je mag ervoor bidden, én je mag zelf biddend meewerken. Gods plan staat vast. En wie daarop vertrouwt, die staat ook vast. Al stort misschien van alles in dit komende jaar (wie zal het zeggen?), Gods plan gaat verder. Dwars door het woeden van de hele wereld bouwt hij door. Tot zijn Koninkrijk komt!
Dan mogen wij vertrouwen en hopen, net zoals psalm 33 ons voordoet. Dan mogen we ons die slotwoorden van de psalm eigen maken: “schenk ons uw trouw, Heer, op U is al onze hoop gevestigd!”. Dan mogen we vol vertrouwen zeggen wat een Engelstalig spreekwoord zegt: ‘I don’t know WHAT the future holds… but I know WHO holds it’. Hem zij de eer in eeuwigheid!

Amen.