Gemeente van Jezus Christus,

[intro: vreugde]
“…hij vervolgde zijn weg met vreugde” – dat is de tekst die centraal staat vanavond. Vreugde, blijdschap, het zijn door taalverandering inmiddels echte kerkwoorden merkte ik. In het dagelijks leven hoor je ze zelden. Maar de zaak waar het om gaat, die is bepaald niet achterhaald. Wie wil er niet blij zijn, vol vreugde leven? Denk maar eens terug aan een moment dat je echt overliep van blijdschap. Misschien wel op je trouwdag, of toen je hoorde dat je echt dat ene huis kreeg; of misschien gewoon een moment met vrienden samen in de vakantie, toen je samen zat te eten op het terras in de avondzon…
Wie wil er niet vol vreugde zijn? Ik denk dat heel veel dingen die mensen doen, een zoektocht zijn naar vreugde en vervulling. En tegelijkertijd is het iets ongrijpbaars. Je kunt niet blij zijn op commando. Dingen die mensen kopen, dingen die je doet zoals uitgaan of een vakantie – je hoopt er blij van te worden. Dingen zelfs zoals drank en pillen – je kunt er even extase mee opwekken, of verdriet verdoven. Maar meestal is dat maar voor een moment. Hoe blij je ook bent met je nieuwe auto, na een tijdje ben je het gewend. Na de drank komt de kater, na het uitgaan de ochtend.
Kun je ook blijvende blijdschap hebben? De tijd en de maatschappij waarin we leven zijn niet speciaal heel vreugdevol. Stress, polarisatie, onzekerheid over de situatie in de wereld. Juist daarom verlangen mensen diep naar vreugde. Naar geluk, moet ik misschien gewoon zeggen. Dat is haast hetzelfde, ik stel me tenminste voor dat een gelukkig mens een stralend gezicht heeft. Maar waar haal je zulke vreugde vandaan? Laten we dat vanavond eens onderzoeken vanuit onze tekst. “Hij vervolgde zijn weg met vreugde”.

[vreugde bij de man I: door evangelie + teken]
Waarom is de Ethiopische man zo blij? Vanmorgen hebben we al iets van zijn verhaal gehoord. Hij kwam uit een ver land om de God van Israël te zoeken. In Jeruzalem leek het dat hij nooit bij deze God zou kunnen horen. Maar juist toen hij al teleurgesteld op de terugweg was, zorgde God zelf ervoor dat hij Filippus ontmoette. Filippus vertelde hem over Jezus. Over Jezus’ daden, en vooral ook over zijn dood en opstanding, die nog maar kort geleden gebeurd waren. De vreemdeling had gehoord hoe Jezus aan het kruis was gestorven, en hoe dat de vervulling was van oude profetieën: Jezus had het offer van zijn leven gebracht, om zo te zorgen dat mensen weer helemaal bij God kunnen horen. De vreemdeling had ook gehoord hoe Jezus was opgestaan, en hoe met hem iets nieuws is begonnen – iets nieuws waar iedereen die in hem gelooft bij mag horen. Kortom, hij had de kern van het evangelie gehoord. Hij had het gehoord, én hij had het geloofd. Meteen daarna was hij gedoopt. Teken dat alles wat Jezus geeft ook voor hem persoonlijk is. En toen was Filippus ineens verdwenen. Maar de Ethiopische man vervolgde zijn weg met vreugde.
Wat gaf deze man nu die vreugde? Volgens mij dit: dat hij wist dat hij bij God mocht horen. Dat hij mocht delen in alles wat Jezus geeft. De doop had het heel persoonlijk aan hem getoond: jíj wordt schoon, jíj staat op in een nieuw leven met de Heer. Hij was er vol van, vol vreugde!
Wij hebben vandaag het Heilig Avondmaal gevierd. Zou dat voor ons ook geen bron van vreugde mogen zijn? Want dit andere sacrament doet hetzelfde als wat de doop daar deed voor die man. Als je aan de tafel van de Heer zit, wordt het je persoonlijk aangereikt, in brood en wijn: het is voor jou! Je mag delen in alles wat Jezus geeft. Vergeving voor jou omdat zijn bloed vergoten werd, levenskracht omdat Hij zich zelf geeft in brood en wijn. Je mag bij de Heer horen, uit genade! Dat mag ons vullen met vreugde, ook als we na de viering onze weg weer vervolgen.

[vreugde, geen verliefdheid]
Misschien hebt u het hij ligt avondmaal gevierd vandaag, maar voelt u zich niet zo vol vreugde als deze man uit het verhaal. Misschien een klein beetje, of misschien heb je er eigenlijk weinig of niets van ervaren. Dat kan, en ik weet ook niet of dat erg is. Bij het heilig avondmaal gaat het om geloof, niet om gevoel. En toch, ook dat laatste mag erbij horen.
Wij hoeven ons echter niet één op één met deze man te meten. Veel van ons zullen al van jongs af aan met geloof zijn opgegroeid. Misschien leeft u al tientallen jaren met de Heer. Voor deze man echter is het allemaal compleet nieuw. Hij leeft in de eerste liefde, ervaart voor het eerst de aanvaarding door God. Hij is net in een nieuwe wereld terecht gekomen. Vol vreugde is hij!
Hoe mooi is het, als je dit herkent van vroeger uit je eigen leven, of dat je het nu soms mag zien bij mensen die nieuw tot geloof komen. Maar ik denk niet dat we moeten verwachten dat een gelovig mens altijd op deze manier vol vreugde is. Je zou het kunnen vergelijken met een aardse relatie: je blijft niet altijd in de eerste verliefdheid. Verliefdheid verdiept zich hopelijk tot liefde – iets wat dieper is, en tegelijkertijd minder een kwestie van heftig gevoel. Zo mag het ook zijn als je je weg met God gaat. Hij is je fundament, en je weet dat je op hem kan terugvallen, en daar ben je blij mee. Maar je bent er niet meer zo de hele dag vol van, dat je wel voortdurend kunt zingen. Als je jarenlang gelooft, zal de relatie met God trouwens ook ups en downs hebben, net als een aardse relatie. Op een moment dat het minder gaat, zul je niet zoveel vreugde ervaren. Maar toch: een leven met God is een leven in het licht. Blijdschap in de basis, omdat je door Jezus God als Vader hebt. Vreugde, omdat Gods genade groter is dan onze ontrouw. Het Heilig Avondmaal wijst ons er telkens weer op, en wil zo de vreugde in ons voeden. Ik hoop dat het vandaag zo was.

[vreugde bij de man II: door Woord]
Er is echter nog een reden waarom de Ethiopische man zijn weg vervolgde met vreugde. Dat ontdekte ik in de voorbereiding van deze preek. Filippus had hem over Jezus verteld, vanuit een boekrol van Jesaja die de man bij zich had. Ze hadden samen gesproken over Jesaja hoofdstuk 53, dat bekende hoofdstuk over de knecht van de Heer die zijn leven geeft voor anderen. Maar toen de man eenmaal verder reisde, zal hij ongetwijfeld verder hebben gelezen in de boekrol. En waar kom je dan terecht? Nou ja, bij hoofdstuk 54 natuurlijk. En daarna 55, en dan 56. En het kan bijna niet anders of wat hij daar las, moet hem diep hebben getroffen. We hebben vanochtend gehoord, dat de man een eunuch was: een gecastreerde hofdienaar. Daardoor kon hij niet joods worden, zich niet bij de God van Israël voegen. Daardoor had hij natuurlijk ook geen vrouw of kinderen – hij stond alleen en zou geen nageslacht hebben, iets wat destijds heel belangrijk was. Maar wat leest hij nu in Jesaja 56? “Laat de eunuch niet zeggen: Ik ben maar een dorre boom’. Want dit zegt de Heer: de eunuch die mijn sabbat in acht neemt, die keuzes maakt naar mijn wil, die vasthoudt aan mijn verbond, hem geef ik iets beters dan zonen en dochters: een gedenkteken en een naam in mijn tempel, en binnen de muren van mijn stad”. Wat een herkenning voor hem als hij dit leest! Wat een bemoediging en wat een belofte vanuit de Bijbel. En als hij verder leest, staat er nog meer prachtigs. Over “de vreemdeling die zich met de Heer heeft verbonden” staat er “zijn offers zijn welkom op mijn altaar”. En: “mijn tempel zal heten ‘Huis van gebed voor alle volken’.” in Jeruzalem mocht hij niet verder dan het voorhof van de heidenen, helemaal aan de rand van het tempelcomplex. Maar nu mag hij het horen: voor de Heer hoort hij er helemaal bij. Ja, dan kan ik me voorstellen dat hij zijn weg met vreugde vervult, als hij al reizend zúlke dingen mag lezen!

[vreugde bij ons ook te vinden door de Bijbel]
Ik denk dat dit voor ons ook een belangrijke bron van vreugde kan zijn. Wanneer we op onze levensreis de Bijbel lezen. Wat kun je er soms iets van jezelf in herkennen, in Bijbelse personen, in een psalm of in een andere tekst! Wat kunnen de woorden van God bemoedigen, als ze je op reis begeleiden. Wat staan er veel grote beloftes opgeschreven, niet alleen voor een eunuch van toen, maar ook voor ons, voor u en voor mij. Wil je dat de vreugde gevoed wordt, lees dan op je levensreis Gods woorden!
De Ethiopische man had die boekrol hard nodig, want hij moest in zijn eentje geloven. Wij hebben het voorrecht dat we onderdeel mogen zijn van een gemeente. Maar ook dan mag Gods Woord onze vreugde voeden, als we dat samen lezen in de kerk, of op een kring. En ook voor jezelf. De Heer geeft ons doop en avondmaal, heel belangrijke bronnen van bemoediging en blijdschap. Maar de doop is eenmalig, en het heilige avondmaal is ook maar af en toe. Wat is het dan geweldig dat we het Woord hebben, de Bijbel! De Bijbel is een bron van blijdschap, die we elke dag mogen openslaan. Laten we dat dan ook vooral doen. Als je denkt ‘ik mis vreugde in het geloof’, kijk dan eerst maar eens hiernaar: neem je tijd voor Bijbellezing en gebed? Want die twee gaan altijd samen als het goed is: God die in zijn woord tot jou spreekt, en jij die in gebed tot hem spreekt. Als je vraagt of zijn geest je de Bijbel woorden duidelijk wil maken. Als je antwoordt naar aanleiding van wat je las. Zo wordt het werkelijk een relatie, zo wordt vreugde geboren. En nogmaals, Het gaat niet om verliefd-achtige gevoelens, veel meer om liefdevol ontzag voor onze grote God en Vader en de Heer Jezus Christus. Laat de Heer uw vreugde blijven, zegt Paulus ergens.

[obstakels voor vreugde]
Nee, niet altijd is het zo. De dingen die ik tot nu toe gezegd heb, kunnen voor deze of gene wellicht veel te blij klinken. Je kunt de vreugde missen, door allerlei oorzaken. Misschien omdat je inderdaad de Bijbel dicht laat. Maar dat kan ook gewoon zijn doordat je leven druk is en jij moe, zodat je gevoel afgestompt is en alles vlak. Dat doet ook iets met je geloof! Hoe goed is God dan dat hij zomaar ineens het Heilig Avondmaal klaarzet, waar je mag rusten. Mag geloven, mag gevoed worden en zo weer vreugde vinden. Hoe goed is God, dat hij elke week een dag geeft om uit te stappen en de Bijbel te horen hier!
Gebrek aan vreugde. Dat kan ook zijn doordat er allerlei moeilijke dingen spelen in uw of jouw leven. Zorgen, ziekte, een handicap, eenzaamheid, of vul maar aan. Een leven met God poetst dat allemaal niet weg. Geloven is geen escape, om alles te vergeten. Maar geloof is wel: weten dat in dit alles de Heer erbij is. De Ethiopische eunuch blééf onvruchtbaar en alleen. Maar toch vervolgde hij zijn weg vol vreugde. Want hij had die diepste basis gevonden. Jezus’ liefde en ontferming. God die er ook voor hem is, in alle omstandigheden. En dat is het geheim van het geloof, dat je zelf niet kunt maken, maar dat Gods Geest in je hart wil werken. Die basisnoot, die zekerheid, dat het góed is, dat Hij er is voor jou. Dan kun je toch vreugde ervaren in God. Geen oppervlakkige blijheid terwijl het leven moeilijk is, maar een diep weten, een zalige zekerheid, een vreugde die alle verstand te boven gaat. Dat wil de Heer geven aan wie zijn levensweg met Hem gaat!

[slot]
Tenslotte: het gaat niet om de vreugde als gevoel op zich. Denk aan de preek van vorige week: God is geen middel, ook niet om blij door het leven te gaan. Het gaat om Hemzelf. Maar wie Hem leert kennen, zal soms, ja ik denk zelfs vaak, vreugde mogen kennen, vreugde onderweg.
Want onderweg zijn we. Onderweg naar huis. De grootste vreugde ligt nog in het verschiet. Nu mag je er soms iets van voelen, als je Avondmaal viert of als een Bijbeltekst je hart raakt. Maar de grootste vreugde komt nog. Als ik eenmaal bij de Heer zal zijn, die alle tranen zal wegwissen. Als we daar mogen zingen in het grote koor. Als daar de zon schijnt als het licht van zeven dagen. Waar de levensboom bloeit, en de rivier van levend water vloeit. Dát zal vreugde zijn, daar kunnen we ons nu nog nauwelijks iets bij voorstellen. En dat heeft de Heer beloofd. Wie hier gelovig bij hem aan de tafel zat, mag eenmaal daar aan het grote bruiloftsmaal zitten. En daar zal de vreugde geen einde hebben!

Amen