Gemeente van Jezus Christus,

[Intro: wankelende zekerheden]
stel je voor: je hebt een leuke baan bij een fijn bedrijf. Je doet dagelijks je werk en het gaat goed. Je krijgt je salaris binnen elke maand, en je ziet nog heel wat mogelijkheden om door te groeien in het bedrijf. Je leven gaat zijn gang en alles is goed. Maar dan ineens… je hoort tijdens de koffiepauze op het werk dat er onverwachte verliezen zijn geleden. Een groot project in het buitenland is mislukt, en dat levert een enorme kostenpost op. Zo groot is de schade, dat het hele bedrijf gevaar loopt om failliet te gaan! De geldschieters beginnen moeilijk te doen, zo hoor je, en het is de vraag of het bedrijf dit zal overleven.
Wat een schrik is dat! Heel je leven staat op zijn kop. Je zekerheid, je toekomstplannen. Wat zal er gaan gebeuren? Wat betekent dit voor jou? Misschien sta je straks op straat! En wat dan? Hoe moet je de huur betalen, en de studie van je kinderen? Wat kun je doen? Is er wel iets aan te doen? De heldere hemel trekt ineens vol zwarte onweerswolken…. Dat wat je als vanzelfsprekend aannam, blijkt niet vanzelf te spreken: je baan, je verzekerde toekomst. En wat dan?
Zo is het de afgelopen tijd ook in Europa gegaan. We dachten dat hier alles rust en vrede was en altijd zou blijven. Maar de aanslagen in Parijs verstoorden die illusie ruw. De gedachte dat een rustig en veilig leven vanzelf spreekt, is vervangen door onzekerheid. Wat zal de toekomst brengen? Wat altijd vast leek, ligt in stukken. Donkere wolken verduisteren de zon. En de moeilijkste vraag is wel: wat nu te doen? Als land, als werelddeel, maar ook persoonlijk. Ongrijpbare angst verstoort ons rustige leven.

[de ‘verstoring van de illusie’]
En dat brengt ons bij de geschiedenis van vanmorgen: van de Farao die droomt. De grote koning van het machtige Egypte verwachtte geen problemen. De Nijl overstroomde elk jaar, het leger was sterk, en tussen Egypte en andere landen lag overal woestijn. Het leven ging zijn gang: de boeren bevloeiden hun akkers, boten voeren de Nijl op en neer, de zonnegod Ra liet elke morgen zijn stralende gezicht zien. Het enige waar de farao wel eens over peinsde, was wat voor tempel of grafmonument hij zou bouwen om zijn gedachtenis te laten voortleven.
Maar dan… de farao droomt. Over zeven vette koeien die uit de Nijl omhoogkwamen – de rivier die de bron was voor al het leven in het land. Maar daarna: zeven magere, lelijke koeien, en ze aten de zeven eerste koeien op! Farao schrikt wakker – hè, wat een rare droom. En hij slaapt weer in. En wéér droomt hij: over zeven dorre korenaren die zeven volle aren verslinden. Nu is hij ineens klaarwakker. Wat is dit? Volgens de gedachten van toen waren dromen een boodschap van de goden. Hij laat meteen alle magiërs en wijzen komen, om de droom te duiden.
Maar niemand van hen kan een verklaring geven. Of misschien durven ze niet. Want het is wel duidelijk: deze droom is een slecht voorteken. Er is een dreiging. Maar welke bedreiging? En nog belangrijker: wat ga je eraan doen? Want onheil dreigt, dat voelt ieder. Maar wat? Er trekken donkere wolken voor de Egyptische zon.
Deze dromen versplinteren met één klap ze de zekerheden van Egypte, van de farao en zijn rijk. De vruchtbaarheid van de Nijl, de vaste opbrengst van het akkerland, ze zijn niet onkwetsbaar – dát maken de dromen wel duidelijk. Maar wat nu? De farao, die als een god werd gezien, weet het niet; de machthebber is machteloos. De wijzen, ze weten het niet. Niemand van de priesters weet een ritueel om het onheil af te wenden.

Lijkt dit niet precies op wat we in deze dagen meemaken? Er dreigt onheil, en hangt kwaad en dreiging in de lucht. De aanslagen in Parijs deden ons opschrikken, zoals de dromen Farao. Maar het is allemaal zo ongrijpbaar. Wat gaat er om? Dreigen ook hier aanslagen? Niemand weet het precies. En niemand weet eigenlijk wat er tegen te doen is. Goed, er worden mensen opgepakt. Frankrijk gooit bommen op de Islamitische Staat, je moet toch wat. Maar of het iets helpt tegen de dreiging? Eerder het tegenovergestelde. De zekerheden wankelen, in het oude Egypte, maar ook nu.

[God geeft doorzicht]
Maar dan… de schenker van de farao weet nog iemand die dromen kan uitleggen. Een jongeman, die eens zíjn droom heeft uitgelegd. Zou hij misschien…? De farao hoort het nauwelijks, of Jozef is al gehaald. Alle middelen moeten worden aangegrepen in deze crisis!
Daar staat Jozef, met schone kleren en netjes geschoren, voor de machtige troon. Alles is in rep en roep, maar híj staat rustig, afwachtend wat er komt. De farao begint: “ik hoor dat u dromen kunt uitleggen?” Rustig zegt Jozef: “dat is niet aan mij. Maar God zal spreken tot het welzijn van de farao”. Jozef noemt zijn God. Die is de bron van zijn vertrouwen. En dan, als hij de droom heeft gehoord, gaat hij uitleggen, met goddelijk inzicht. Wat hij zegt klinkt zo logisch, iedereen beseft dat het klopt. De zeven koeien, de zeven aren – het zijn zeven járen. Eerst zeven jaar voorspoed, en dan zeven jaar van groot gebrek.
Het is geen goed nieuws wat Jozef uitspreekt. Maar toch, het geeft al rust als je dóórzicht krijgt in wat er gebeurt. Dan weet je waar je aan toe bent. En, dat zien we hier, echt dóórzicht geven niet de wijzen van deze wereld; niet de macht of de magie. Echt doorzicht geeft God.
Het is zó belangrijk dit te beseffen. Rond de aanslagen in Parijs, rond de Islamitische Staat en rond terreur wordt momenteel zóveel geschreven. Eindeloze analyses in de zaterdagkrant, en nog veel meer blogs op internet. De één zegt: het komt door armoede, de ander wijst op het verleden, een derde vindt dit geen echte islam; en ga zo maar door. Er zit vast iets in allemaal. Maar wie geeft het echte doorzicht?
Laten wij dan toch luisteren naar wat Gód zegt in de Bijbel. Dan kijk je dieper. Hoe de wereld een strijdtoneel is met een geestelijke dimensie. Hoe het streven naar chaos past bij wat de Bijbel noemt de ‘uiteenwerper’ – de diabolos, de duivel. We lezen in de Bijbel hoe het strijdgewoel zal toenemen naarmate de wereld dichter bij het einde komt. De boze zal mensen verblinden en misleiden. Hij wil kapotmaken en treffen wat hij kan, wetend dat zijn dagen geteld zijn.
Dit is geen positief nieuws, evenmin als Jozefs uitleg. Maar het geeft wel dóórzicht. We mogen, we moeten zelfs de geestelijke dimensie zien in wat in de wereld gebeurt.

[God geeft inzicht in wat te doen]
God geeft altijd doorzicht om tot handelen aan te zetten, niet om te verlammen! Dat zien we ook in deze geschiedenis. Jozef verschaft ook inzicht in wat nu de juiste koers is om te handelen, heel praktisch inzicht. Hij zegt: wees voorbereid, nu je weet wat er komt! Hij adviseert om voorraden aan te leggen in de jaren van voorspoed, om daarmee de jaren van honger door te komen. En ook nu weer begrijpt iedereen meteen: ja, dit is het! Dat moeten we doen.
Zo wil de Here ook heden ten dage niet alleen doorzicht geven in de dreigingen die ons schokken. Want wat heb je eraan, als je weet ‘dit heeft een duivelse kant’ of ‘het zijn tekens dat het einde dichtbij komt’? Dat zou slechts verlammen. Inzicht wat nu te doen is wat nog veel harder nodig is! En ook dat is slechts bij God te vinden.
Op het niveau van de landen en hun leiders ontbreekt momenteel het inzicht helaas grotendeels. Hard terugslaan is de eerste reflex. Maar is dat niet hét recept om nieuwe aanslagen te krijgen? Dit is juist wat IS wil – dat de hele wereld zich tegen hen keert; het bevestigt hun wereldbeeld. Maar wat is dan wijsheid? Wat hebben we in deze tijd een nieuwe Jozef nodig! Iemand die opstaat in de beraadslagingen en het verlossende woord spreekt. Dat kan alleen als Gods Geest hem of haar leidt. God geve degenen die regeren het ware inzicht, juist in onze dagen!

[persoonlijk voorbereid zijn]
Maar laten we niet teveel ons richten op landen en leiders. Laten we het dicht bij onszelf houden. De Here wil ons doorzicht geven in onze tijd, door zijn Woord en Geest. Laten we dat dan ook zoeken! Maar laat het niet blijven bij doorzicht alléén. Dan kun je zelfs terechtkomen in een ongezonde fixatie op eindtijdprofetieën. Laten we liever zoeken naar ínzicht: wat is nu het wijze ding om te doen? Ook in ons persoonlijk leven.
Als we zien, met doorzicht van God, dat er weinig kans is dat de wereld rustiger wordt; dat er veeleer nog ellende te verwachten is; als we gaan zien dat dit alles heenwijst naar de wederkomst van Jezus Christus – zouden we dan ons niet vóórbereiden op wat komt? Zoals Jozef Egypte voorbereidingen liet treffen, voorraden liet aanleggen, zouden ook wij niet onze voorbereidingen treffen? En dan bedoel ik niet dat u letterlijk een voedselvoorraad moet aanleggen, zoals sommige mensen die aan het hamsteren slaan. Nee, ik bedoel iets veel diepers.
Wanneer kun je komende ellende aan? Alleen als je leven verbonden is aan de Here! Wanneer zal uw geloof standhouden in zware tijden? Alleen als je leven verbonden is aan de Here! En als we denken aan Jezus’ wederkomst die nadert: wanneer hoef je daar niet voor te vrezen? Alleen als je leven verbonden is aan de Here!
Hoe is dat bij u, en bij jou? Durft u al uw vertrouwen te stellen op Hem alleen? Is Hij uw rots, uw vesting? Zo niet, dan wordt het hoog tijd om Hem te zoeken! Om je te bekeren, af te keren van alles wat verkeerd is in je leven. Geef je leven maar óver aan Hem! Zeg het maar: Here, behoud mij! Wees mijn Gids, en ik zal U volgen. Zoek Hem, in gebed en in de Bijbel. Ik mag u verkondigen: Hij is te vertrouwen. Hij zal nooit afwijzen wie tot Hem komt. Al is het na een tijd van halfhartig geloof; al is het na een leven vol zonde. Jezus neemt de zondaars aan! Hij is een veilige schuilplaats voor tijd en eeuwigheid!
Dát is de weg in deze dagen! Dat is inzicht – je toevlucht zoeken bij Hem! En dan wil de Here u ook praktisch inzicht geven. Geloof is niet alleen een kwestie van zielenheil. Wie bij de Here leeft krijgt inzicht in hoe je je moet opstellen in de maatschappij. Wat je zegt, wat je ook niet zegt, wat je doet. We zien het bij Jozef: Gods Geest leidt ook in praktische wijsheid, voor het gewone leven. Laten we dan bidden om de leiding van Gods Geest, juist nu!
Want het inzicht dat God geeft, biedt praktische wijsheid. Dan kun je rustig blijven als anderen radeloos worden. Dan kun je de juiste keuzes maken, dan kun je tot zegen zijn in de samenleving door je opstelling. Door te kiezen niet iedereen van een bepaalde groep te wantrouwen bijvoorbeeld. Dan vind je de juiste weg, bijvoorbeeld tussen ongeremde gastvrijheid en botweg de deuren dichthouden voor wie in nood is. Geloof geeft ook praktisch inzicht. Daarom is het ook zo’n zegen als er politici en bestuurders zijn die de God van Jozef dienen en zich laten leiden door Zijn geest. Laten we ook voor hén blijven bidden.

[uitzicht]
Zo geeft Jozef, geleid door Gods Geest, doorzicht en inzicht. En dan is er ook uitzicht. Uitzicht voor het bedreigde Egypte. Er komt hongersnood, en het is goed dat van te voren te weten – doorzicht. Er moeten dus voorraden worden opgeslagen – inzicht. En dan hoeft er niemand van de honger om te komen – uitzicht. Dankzij Gods wijsheid in Jozefs hart komt Egypte erdoorheen. Ze zijn met hun voedselvoorraden zelfs tot zegen voor andere volken, die ook graan komen kopen.
Ook voor ons, mensen van nu, mag er uitzicht zijn als we de raad die God geeft ter harte nemen. Als we ons vertrouwen op de Here zetten, ons leven aan Hem toevertrouwen en Jezus volgen, dan heb je inzicht. En dan is er uitzicht. Ook als we vrezen en zien dat er dreiging is en zal komen. Toch uitzicht! Met God ben je veilig, werkelijk veilig. Zelfs een bomaanslag is dan niet het einde. Met God ben je veilig, in zijn oordeel dat komt. Dan heb je eeuwig uitzicht!
Hebt u dat uitzicht? Ik hoop het! Zo niet, ga ernaar op zoek – zoek tot uw hart rust vindt bij Hem! En is uw geloof maar zwak, wees toch niet bang. De Here onze God is sterk! “Hij die het al heeft in zijn hand, houdt ook ons zwak geloof in stand”.

[slot]
Johann Sebastian Bach, de beroemde componist, schreef vele cantates. In één ervan komen deze woorden voor: “wenn alles fällt, wenn alles bricht/ so bin ich doch in Ruhe”. “Als alles valt, als alles breekt, dan ben en blijf ik rustig”. En waarom – omdat wie God bewaart, welbewaard is! Gelukkig is wie bij Hem te toevlucht neemt!
Daar gaan we van zingen uit psalm 118:3

Amen