Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
het is jammer dat we vandaag geen vrouwelijke predikant hebben! Want het gedeelte uit de Bijbel waar het vanmorgen over gaat, is wel bij uitstek een vrouwenverhaal. Maria en Elisabeth, zij zijn de hoofdpersonen. De visitatie, heet dit gedeelte vanouds, en er zijn vele schilderijen van gemaakt waarop je ze ziet staan, deze twee. Een jonge vrouw en een oudere, een tante en haar nicht.
Dan zijn ze ook nog allebei zwanger, een toestand waar slechts één van de beide geslachten over kan meepraten. Een man zal dat nooit kunnen ervaren, het blijft een wonder buiten jezelf. Om dat echt in te voelen, moet je het zelf ervaren. Dat wonder, dat er een kind in je binnenste groeit, dat je moeder wordt. Ja, een vrouwelijke voorganger zou voor vandaag zo gek niet zijn!
Bovendien is dit een Bijbelgedeelte waar niet het hoofd de hoofdrol speelt. Eerder staat in dit gedeelte de buik centraal. Wegens de zwangerschap natuurlijk, maar ook als zetel van het gevoel. Er wordt van alles gevoeld. Een schop van de kleine Johannes, een gevoel van grote blijdschap dat Elisabeth vervuld, de emotie van waaruit Maria haar lofzang zingt. Ik moet eerlijk zeggen dat zelf ik meer van het hoofd ben, van het verstand… Dus dat is nog een barrière voor me om dit gedeelte te kunnen vatten!
Maar laten we met Gods hulp toch proberen om dit Bijbelgedeelte te volgen. Om er in méé te gaan en te zien wat het ons zegt.

[Maria]
De ene hoofdpersoon is Maria. We hoorden vorige week hoe een engel haar bezocht. Zwanger zal ze worden, moeder van de Messias. Maar de engel is weer verdwenen, zonder een spoor achter te laten. Ik kan me zo voorstellen dat het de volgende dagen allemaal een droom leek voor Maria. Is dit echt gebeurd? Zal ze werkelijk een kind krijgen? Een zwangerschap merk je natuurlijk nog niet meteen. Daar staat ze dan – ze wil het geloven, dat doet ze ook echt wel, maar allerlei vragen beginnen op te komen. Ze denkt misschien nu ook pas na over de gevolgen: wat zullen de mensen zeggen? Trouwens, ís ze al zwanger – of moet dat nog komen? Het zal nog wel even duren voor ze het zeker kan weten. En met wie kan ze praten over alles wat er gebeurd is?
Maar… God zelf weet wel wat ze nodig heeft! De engel had in zijn boodschap nog een laatste zin gezegd: “je familielid Elisabeth, die oude vrouw, is óók zwanger. Al zes maanden!” Kijk, dáár is bewijs dat die engel echt was. Daar is iemand met wie ze misschien kan praten. Dus Maria maakt zich gereed en gaat op weg naar de plek waar Elisabet woont. Een paar dagen lopen, en intussen zullen de gedachten in haar hoofd niet stil hebben gestaan.

[Elisabeth]
Elisabeth, zij is de andere hoofdpersoon. Ook al zo’n wonderlijk verhaal. Haar man Zacharias had een engel gezien toen hij in de tempel was. De engel had gezegd dat ze zwanger zou raken, ondanks haar leeftijd. Het zou een heel bijzonder kind zijn. Een profeet zoals Elia, al vanaf de moederschoot vol van Gods geest. Iemand die de weg zou vrijmaken voor de Here. Maar… Elisabeths man had het haar niet zelf kunnen vertellen toen hij terugkwam uit de tempel. Hij was stom, kon geen woord uitbrengen. Hij zal een en ander voor haar opgeschreven hebben. Elisabeth had toen vast duizend vragen, maar ze kon geen gewoon gesprek voeren met haar man!

En inderdaad, Elisabeth was zwanger geworden. Dat was al een wonder op zich, gezien haar leeftijd! Dan staat er zo wonderlijk in de Bijbel: ‘en zij verborg zich vijf maanden’. Ze had blijkbaar geen zin in opmerkingen van mensen. Ze wilde in stilte al deze wonderlijke dingen verwerken. Ze zal met allerlei vragen hebben gezeten, dat kan niet anders. Waarom doet God dit wonderlijke? Wat staat er op het spel? Waarom zendt God dit kind als profeet? En intussen groeit de kleine Johannes, want zo moet hij heten, voorspoedig in haar bejaarde buik.

[wij]
Maria en Elisabeth maken bijzondere dingen mee. Zoiets zal ons waarschijnlijk niet overkomen. Maar toch kun je je soms herkennen in één van hen. Kun je ook zo je vragen hebben, of dingen niet begrijpen die God doet. Je hoort Gods woorden in de Bijbel, je gelooft die ook wel, maar tegelijkertijd vind je het lastig. Als je dicht bij God leeft, verdwijnt dat echt niet vanzelf! Dan kan het juist méér worden. En ook dingen in je leven kunnen er zijn die je voor raadsels stellen. Wat moet je ermee? Wat brengt de toekomst? Soms heb je wel honderd dingen die je zou willen weten. Dan zou je graag doorpraten met iemand die je begrijpt. Maar die zijn niet altijd te vinden.
Maria en Elisabeth waren éénlingen in hun dorp. Ze konden niet makkelijk praten over wat hen bezielde. Dat kan nog zo zijn! Alleen, ook al zijn er mensen om je heen. Alleen, ook al heb je een partner. Juist in de dingen van God kan dat het meest merkbaar zijn. Geloven kan je eenzaam maken voor je gevoel, omdat zovelen er niets mee hebben. En waar vind je dan bemoediging? De geschiedenis van vanmorgen geeft een begin van een antwoord. De ontmoeting met andere gelovigen, díe is belangrijk. Want als die elkaar ontmoeten dan gebéurt er wat. Luister maar!

[de ontmoeting toen]
Maria heeft de reis gemaakt, en ze komt bij het huis van Elisabeth en Zacharias. Ze komt binnen en groet: “sjaloom!”. Misschien is ze wel gespannen – hoe zal het hier zijn? En meteen gebeurt er iets, zodra het huis binnenkomt. Of beter gezegd, zodra Jezus het huis binnenkomt! Want dát gebeurt, al is Hij nog maar een ongevormd kindje.
Het andere kindje, in de buik van Elisabeth, maakt een sprong, Elisabeth voelt het meteen. En zelf voelt ze wat de 122e psalm zo mooi zegt: “hoe sprong mijn hart hoog op in mij”. Ze wordt vól van blijdschap en enthousiasme. Ze zegt dingen waar ze zelf verbaasd van staat: “Gezegend ben je onder de vrouwen! Gezegend de vrucht in je schoot! Wie ben ik dat de moeder van mijn Heer naar me toe komt?!” Ze wéét zomaar wat er met Maria is, die hoeft niets te zeggen of uit te leggen.
Wat moet dit een steun zijn geweest voor Maria. Zodra ze binnenkwam zag ze het al: Elisabeth is in verwachting – dus wat de engel zei wordt bevestigd. Maar wat nog wonderlijker is: Elisabeth weet ook dat Maria zwanger is, terwijl je dat onmogelijk aan haar kunt zien. Terwijl ze het zelf nog niet eens zeker wist! Wat een bevestiging. ‘De moeder van de Heer’, zegt Elisabeth. Ze verwacht niet zómaar een kindje, maar de beloofde verlosser – zoals de engel al had gezegd. En Elisabeth bemoedigt haar: “Gelúkkig ben je, dat je geloofd hebt! Wat de Heer tegen je gezegd heeft, zal gebeuren”.
Ook voor Elisabeth zelf moet deze ontmoeting heel bijzonder zijn geweest. Na maanden stilte geeft God dat ze nu luid gaat roepen en grote woorden spreekt! De belofte wordt vervuld die de engel had gedaan over haar eigen kind: “van de moederschoot af zal hij vol zijn van de Heilige Geest”. Ze voelt het gebeuren, letterlijk. En ook zij krijgt er haar deel van.

[voorproefje van nieuwe wereld]
Zo vallen deze beide vrouwen elkaar in de armen. Verbaasd, blij, opgewonden. Bemoedigd en verzekerd. En weet u hoe dat komt? Door Jezus. God is begonnen met zijn nieuwe wereld te laten doorbreken. Dat Jezus het menselijke bestaan aanneemt in Maria, is daar het begin van. Al is Hij nu nog maar een embryo, het begin is er! Met zijn komst gaat de nieuwe tijd beginnen. Wordt Gods koninkrijk dichtbij gebracht. Dat is nog steeds aan aan het komen, wij zien ernaar uit vol adventsverwachting, maar… dat Jezus als mens geboren wordt is de beslissende wending. Nu wordt alles anders! Maria zingt ervan, vol enthousiasme, in haar lofzang. De wereld op zijn kop! Gods nieuwe wereld van vreugde en vrede komt eraan!
De wonderlijke ervaring die Maria en Elisabeth hebben bij hun ontmoeting is er een voorproefje van. Een ervaring van de kracht van wat komt! De Heilige Geest maakt alles anders, vol zekerheid en vuur en liefde.

[de ontmoeting nu]
God geeft deze ervaring niet zómaar aan Maria of Elisabeth. Het is juist in hun ontmoeting dat ze het nieuwe en mooie en krachtige ervaren dat met Jezus’ komst de wereld binnendringt. In hun ontmoeting!
Als gelovige mensen elkaar ontmoeten, kan het namelijk zo gaan. Ook nu! Dat vragen die je hebt, naar de achtergrond verdwijnen, dat je bemoedigd wordt door elkaar. Misschien hebt u het wel eens ervaren. Ik hoop het! Bijvoorbeeld in de kerk als je samen zingt. Of in een gesprek met iemand met wie je het geloof deelt. Zelf mag ik er soms iets van ervaren bij een bezoek – kostbare momenten om te koesteren! Als je soms iemand met een paar woorden kunt bemoedigen. Als je daar zelf ook weer door bemoedigd wordt. Als je samen voelt: God is goed! Dan kun je wel zingen, zoals Maria nu ook gaat doen.
Misschien verlangt u ernaar. Voelt u zich juist alleen staan, blijven er veel vragen. Dan mag je zulke momenten zoeken. Wij kunnen het niet maken. We mogen er wel om vragen, dat God door zijn Geest ons iets wil geven van alles wat met Jezus begonnen is: kracht en vreugde en wat niet al!
Maar we zien hier ook: dat gebeurt vooral in de ontmoeting met anderen. Als je helemaal op jezelf gelooft – dan zul je nauwelijks zo’n moment kunnen beleven als Maria en Elisabeth hier krijgen. Daarom is de gemeente ook zo belangrijk. De kerkdiensten hier, waar we samen zingen en bidden en luisteren naar de boodschap. Maar ook de onderlinge ontmoeting, georganiseerd op een kring of zomaar spontaan. Thuis of op bezoek of in de kerk. Wat een zegen, als je eens echt met iemand kunt praten van hart tot hart. Laat er onder ons ook een sfeer zijn waar dat kán, waar we niet langs elkaar heen geloven, zogezegd. Wees maar open, om te spreken, én om te luisteren. Want God zegent mensen door anderen heen. Zoals bij Maria en Elisabeth. Weet u wat het mooie is? Jezus heeft gezegd “waar twee of drie mensen bijeen zijn in mijn naam, daar ben Ik in het midden”. Hij de onzichtbare derde, en dán kan er wonderlijke bemoediging en kracht zijn! Daar mag al iets van Gods nieuwe wereld ervaren worden in het hier en nu!

[reden: Jezus in het midden]
Ik heb in de voorbereiding op deze preek een tijd lang naar een schilderij zitten kijken. Een schilderij van de ontmoeting van de twee vrouwen. Op het schilderij zie je Maria, die Elisabeth omhelst. Maar de lichamen van de vrouwen zijn een beetje doorzichtig geschilderd, zodat je ziet dat in hen beiden een kindje aan het groeien is. En terwijl ze elkaar omhelzen, wie zit er dan in het midden, heel letterlijk? Jezus! Afgebeeld als een kindje in Maria’s buik. Dat kindje, Jezus, zit op het schilderij met een navelstreng vast aan… Aan een soort stralend licht. Een stralend licht dat zich in het midden bevindt tussen de twee vrouwen.
Deze afbeelding geeft precies weer wat deze ontmoeting zo bijzonder maakt – en wat ook nú een ontmoeting tot iets bijzonders, iets heiligs kan maken. Wat dan? Dit is een ontmoeting waar Jezus bij is! En Jezus brengt Gods aanwezigheid! Zo was het toen. De kleine Johannes in de buik van Elisabeth voelde het het beste. Op het schilderij zit hij dan ook vlak bij Jezus. Hij begint enthousiast te schoppen, zoals een ongeboren kind dat doen kan. Ook Elisabeth zelf voelt het, hoe Gods Geest haar vervult. En waarom? Omdat Jezus daar is!
Ook nú kan het zo gaan. Ik herhaal het nogmaals wat Hij zei: “waar twee of drie in mijn naam bijeen zijn, daar ben Ik in het midden!” Waar kinderen van God elkaar ontmoeten in zijn naam, daar staat Hij in het midden. Om mensen in Gods licht te plaatsen, te vullen met zijn Geest. Om iets te laten proeven van Gods nieuwe wereld die met Hem begint: liefde en blijdschap en vrede. Om ons te vormen tot mensen van die wereld, met inzicht en nederigheid en trouw, en nog veel meer. Hij geeft dat mensen gaan zingen, gaan juichen! Juist in de ontmoeting met anderen – de ontmoeting waar Hij bij is!

[slot]
Wat een wonderlijke ontmoeting hebben Maria en Elisabeth! Wat worden ze erdoor opgetild en bemoedigd! Degene die daarvoor zorgt is nog onzichtbaar, verborgen in Maria’s schoot. Jezus! Ook nu is Hij niet zichtbaar hier. Maar Hij leeft! En zijn Geest werkt nog!
Laten we dan geloven dat ook wíj nu kunnen en mogen ervaren hoe Hij aanwezig is. Nu en hier in de kerk. In ontmoetingen met anderen, in gesprekken. Dan kan een ontmoeting je goddelijk goed doen. Misschien gaat dat tegenwoordig wel via appjes en Facebook, als mensen elkaar daar een hart onder de riem steken, of een lied delen. Doe dat maar vrijmoedig!

Besef dat Jezus erbij is, waar mensen hun leven en geloof delen! Laten we ontmoeting met andere christenen zoeken; en zeker als we ons soms een eenling voelen. En andersom, sta open voor anderen die de ontmoeting zoeken, misschien soms onhandig of aarzelend. Sta maar open hoe Gods Geest u leidt om anderen te bemoedigen. Want daar waar mensen elkaar ontmoeten in Jezus’ naam, is Hij er bij! Vertrouw maar dat zijn Geest de woorden geeft, en de wijsheid.
Maria ontmoet Elisabeth – en Jezus is erbij. Dát is de reden voor de bemoediging en vreugde en het lied. Daarom: lof zij Christus in eeuwigheid!

Amen