Gemeente van Jezus Christus,

[intro: vrede op aarde]
afgelopen donderdag was ik bij de kerstviering van mijn zoontjes op de basisschool. Mooie liederen werden gezongen, er was het kerstverhaal, maar er was ook nog iets anders: een interviewmoment. Kinderen uit groep 8 kregen een microfoon en vroegen aan andere leerlingen: wat betekent Kerst voor jou? Wat is jouw kerstgedachte? Daar kwamen allerlei leuke reacties op. Maar twee dingen kwamen telkens terug. Als eerste: dat Jezus is geboren. En als tweede: vrede. Vrede op aarde, vrede voor alle mensen, enzovoorts. Kerst en vrede, dat hoort bij elkaar in de gedachten van mensen. En terecht! De engelen zongen het immers, we hoorden het zojuist: “vrede op aarde”. Jezus wordt de vredevorst genoemd.
Meteen gaan je gedachten naar zoveel dat je op het nieuws ziet. Ik hoef alleen maar de naam van de stad Aleppo te noemen. Of Mosul, waar nu zoveel strijd woedt. Denk ook aan terroristische aanslagen, zoals die op een kerstmarkt in Berlijn vorige week. En, helaas, op zoveel andere plaatsen het afgelopen jaar. Denk aan toenemende tegenstellingen en onvrede in de maatschappij. Vrede is op veel terreinen helaas ver te zoeken in de wereld!

[de context]
De profeet Jesaja schrijft over een vredevorst – een heerser die vredig is en vrede brengt. Dat was een boodschap die ook in die tijd harten sneller liet kloppen. Het koninkrijk Juda, waar Jesaja optrad, werd bedreigd. Er was onrust tussen landen, dreiging van wereldmachten – in die tijd Assyrië en Egypte. Vrede was er dus niet echt. Het lijkt onze tijd wel!

Vrede, daar wordt in alle eeuwen naar verlangd. Toen, nu, én in de tijd dat Jezus geboren werd. Israël werd onderdrukt door de Romeinen. De koning die er was, Herodes, was een wrede vorst – met een w. Hij stond bekend om zijn wreedheid zelfs tegen zijn eigen familieleden. Bepaald geen vredevorst! Eerder iemand als een Erdohan of Poetin. Wrede vorsten en heersers zijn van alle tijden. Maar wie is de vredevorst? Wie zal maken dat het anders wordt?

[vrede door een kind]
Jesaja zegt, en wij mogen geloven, dat de vrede begint met de geboorte van een kind. “Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven” roept de profeet. Hij ziet het als het ware voor zich alsof het al gebeurd is. En wij, gelovigen van het nieuwe testament, herkennen Jezus in deze woorden. De vredevorst is: een kind in de kribbe!
Dit kind zal vrede brengen, blijvende vrede! Want niemand minder dan God Zelf achter zijn komst! Jesaja zegt het “hiervoor zal Hij zich beijveren, de Heer van de hemelse machten”. Toen Jezus geboren werd, kwamen engelen het melden: eer aan God en… vrede op aarde.
Wat is dit dan een boodschap van hoop! God zelf komt vrede brengen, vrede voor de mensen. Oorlog en haat heeft niet het laatste woord! Nee, een wereldwijd vrederijk, daar zal het op uitlopen! Is dat niet geweldig, is dat geen hoopvol vooruitzicht?

[wat vrede is]
En tegelijk kan de twijfel toeslaan! Klopt dit wel? Is dit wel méér dan wishful thinking? Het klinkt zo goed, maar wat zie je ervan? Dat was al zo in Jesaja’s tijd. Hij sprak over een vredevorst en een vrederijk, maar de dreiging bleef. Het Assyrische wereldrijk kwam dreigend dichterbij, en later werd het land ingenomen. Zo ook in Jezus’ tijd. De Romeinen bleven de baas, en na Jezus’ dood werd zelf heel Jeruzalem verwoest. En in onze dagen, dat hoef ik niet uit te werken, is vrede vaak ook ver te zoeken.
Echter, wat ís vrede? Is dat alleen dat er geen oorlog is? Bijbelse vrede, ‘sjaloom’ heet het daar, is een veel breder begrip. Misschien kun je het nog beter vertalen met ‘heelheid’ – dat in alle opzichten de levensverhoudingen kloppen. Vrede met vijanden, maar ook met je buren. En niet te vergeten: een goede verhouding tot God. Alleen dan is er sprake van vrede in Bijbelse zin, als ál die verhoudingen kloppen. Met God en met mensen onderling. Het kan dus zijn dat er geen oorlog is of dreiging van geweld, maar dat er géén echte vrede is. Als er verwijdering is of wrok tussen mensen, of als mensen God niet willen kennen. Vrede is veelomvattend!

[reeds en nog niet]
Je kunt je afvragen: waar blijft die vrede op aarde? Jezus is toch al lang geleden geboren? Maar laten we niet vergeten: met de geboorte van het Kerstkind begint pas de vervulling van Jesaja’s profetie. Jezus’ geboorte is een belangrijk punt in Gods geschiedenis, maar nog niet de voltooiing ervan. De voltooiing zal pas zijn als Jezus opnieuw komt, bij de wederkomst. Jesaja, hij kijkt naar een verre toekomst. Hij kan dat allemaal niet scheiden. Wij, achteraf, kunnen dat beter.
Ik zei net al: vrede is veelomvattend. Van buiten, vrede met vijanden. Maar ook van binnen: vrede met God en mensen om je heen. En nu begint Jezus, de vredevorst, niet aan de buitenkant, maar aan de binnenkant! Als het dáár klopt, als mensen vrede met God hebben en vernieuwd worden tot vredestichters, dan kan ook in de wereld vrede komen. Andersom werkt niet!

Jezus, hij kwam in Bethlehem. En hij ging vrede brengen. Vrede tussen God en mensen. Hij bracht God dichtbij, en nog veel belangrijker: hij verzoende de zonden toen Hij stierf aan het kruis. Dankzij Hem mag een mens, mag u of ik, in vrede leven met God. Als we ons in geloof overgeven ten minste. Vrede in je hart! Dat is zo heerlijk, dat kan ik niet uitleggen. “Een vrede die alle verstand te boven gaat” schrijft de apostel Paulus. Dat je weet: het is góed, voor nu en altijd, want ik heb een Vader in de hemel! Ik sta niet op voet van oorlog met een veeleisend opperwezen. Nee, vréde, vreugde, hoop voor de toekomst – diep in je hart. Vrede met God! Die hebben we nodig, allemaal. En die kun je krijgen, door Jezus, de vredevorst!
Wie mag weten van die vrede, zal ook de vrede zoeken met anderen. Te beginnen bij de mensen dicht om je heen. Vrede in je relatie, je gezin, onder collega’s. Wie gelooft in de Vredevorst, wordt zelf een vredestichter. Ik zei al: vrede is veelomvattend – het gaat ook om dingen als respect en liefde en eerlijkheid! Waar mensen samenleven uit Jezus’ kracht, mag al iets van die vrede voelbaar worden.
Zo komt Jezus vrede vrengen. Hij begint niet aan de buitenkant, maar aan de binnenkant. En tegelijk wachten we er wel op Wachten op de dag dat het overal zichtbaar zal zijn. Dat zijn vrederijk wereldwijd wordt, dat alle oorlogen worden uitgebannen. Ook díe vrede zal Hij brengen! “Iedere laars die dreunend stampte, elke mantel waar bloed aan kleeft, ze worden verbrand, een prooi van het vuur” zegt Jesaja. Wanneer zal dat zijn? Bij Jezus’ tweede komst, die wij verwachten. Dan komt Hij niet als kindje, dan komt Hij als rechter, met macht en majesteit. Dan wordt alles rechtgezet! Een ontzaglijk vooruitzicht… maar wie nu al vrede met God mag kennen door Hem, hoeft niet te vrezen. Die mag ernaar uitzien: vrede voor altijd!

[slot: hoop, geloof, doe]
Zo is het Kerst. Het feest van vrede op aarde. Kerst is nog maar het begin! Jezus brengt vrede, maar Hij begint aan de binnenkant. Eerst vrede met God, dan met elkaar, en dan uiteindelijk ook vrede overal.
Kent u die vrede die Jezus geeft? Een eind aan alle oorlogen wil iedereen wel! Maar Hij biedt u allereerst: vrede in uw eigen leven. Geloof in Hem, en laat u door Hem vernieuwen! Leef ernaar, wees een vredestichter in het groot en het klein. En tenslotte: blijf hopen! Kerst is het feest van de hoop! Want Jezus is zijn werk begonnen, en Hij zal het voltooiien. Eens zal er vrede zijn…

Heerst nu zo vaak een wrede vorst, straks komt Hij weer, de Vredevorst!
Is er nu leed en haat en strijd, straks komt de vrede voor altijd!

Amen