Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
in personeelskrantjes of verenigingsbladen zie je regelmatig een voorstelstukje. “Even voorstellen…” staat er dan. Fotootje erbij, en degene die op het fotootje staat vertelt iets over zichzelf. “Hallo, ik ben Marcel Jansen. Sinds een maand ben ik hier werkzaam als verzorgende op de afdeling revalidatie. Ik ben getrouwd met Michelle en samen hebben we één zoon: Lorenzo”. En zo voorts. Je kent het vast wel, misschien uit de schoolkrant, misschien uit een blog.
Wellicht heb je zelf eens zo’n stukje moeten maken voor één of andere functie. Stel je voor dat je kandidaat ben bij de gemeenteraadsverkiezingen, en je wilt stemmen winnen. Dan is het wel belangrijk hoe je overkomt! De één is daar veel beter in dan de ander. Wat dat betreft is het eigenlijk veel fijner als iemand anders je introduceert. Dat de baas zegt bij een overleg: Dit is Marja, zij is nieuw hier en ze komt de administratie versterken.
Vandaag vinden we in de Bijbel eigenlijk ook een voorstelstukje. Er wordt een nieuwe werknemer voorgesteld, om het eens zo te zeggen. Iemand die in dienst is bij niemand minder dan… God. God Zelf stelt als het ware zijn werknemer voor, of in woorden van die tijd: zijn knecht. Even uw aandacht, mensen, zegt Hij als het ware, voor deze persoon! “Zie,” zegt God, “mijn knecht, die ik ondersteun”. Hij laat er geen twijfel over bestaan of deze knecht heeft zijn volle steun. “Mijn knecht die ik ondersteun, mijn uitverkorene, in wie ik een welbehagen heb”.

[thema: De knecht brengt recht]300
Een nieuwe figuur verschijnt op het toneel in de profetieën van Jesaja. Iemand in dienst van God, iemand die een belangrijke taak heeft blijkbaar. Wie is deze persoon, en wat komt Hij doen? Toen ik het Bijbelgedeelte bestudeerde kwam er een thema bij me boven dat alles samenvat: “de knecht brengt recht”. Ik herhaal het nog even: “de knecht brengt recht”. Immers, deze persoon wordt door God Zelf zijn knecht genoemd, zijn dienaar. En wat hij doet staat 3x aangegeven met hetzelfde woord. 3x, dus dat is een kernzaak. Vers 1: “hij zal tot de heidenen het recht doen uitgaan”. Vers 3 “naar waarheid zal hij het recht doen uitgaan”. Vers 4: “totdat hij het recht op aarde zal hebben gevestigd”. Recht dus, door deze knecht.
Maar wie is deze knecht van God? Daar hoeven we niet lang en moeilijk over te denken: het is Jezus Christus. Hij die geboren is in Bethlehem, naar wiens komst met Kerst we toeleven. De herziene Statenvertaling schrijft ‘Knecht’ met een hoofdletter, en niet voor niets. In het Nieuwe Testament worden de woorden over de knecht héél duidelijk vervuld gezien in Hem. De oude Simeon haalt deze woorden van Jesaja aan als hij de baby Jezus ziet: ‘een licht tot verlichting voor de heidenen’ noemt hij Hem – juist wat God zegt over deze knecht in vers 6. Ook de evangelist Mattheus herkent Jezus in dit voorstelstukje. Als Jezus niet wil dat iedereen over zijn wonderen praat, zegt Mattheus “dit is opdat vervuld zou worden door de profeet Jesaja toen hij sprak: “Zie, mijn knecht… enzovoorts” – en dan vooral wat in vers 2 staat: hij zal niet schreeuwen, geen aandachttrekker zijn
Kortom, deze knecht is Jezus. Als u Hem kent, hebt u misschien ook al dingen van Hem herkend in de Bijbelwoorden. Jezus wordt ons hier voorgesteld!

[wat recht is]
Maar wat komt Hij dan doen, wat is zijn taak? Recht brengen, zegt God, wel 3 keer. Dáárvoor zal Jezus komen. Maar wat is ‘recht vestigen’, ‘recht doen uitgaan’? Recht: misschien moet je het wel heel letterlijk nemen. Recht is immers het tegengestelde van krom. Jezus komt om te maken dat er geen dingen meer krom zijn, maar dat alles wordt rechtgezet wat niet deugt. Recht, het is ook het tegenovergestelde van onrecht. Jezus komt om onrecht te stoppen, en onderdrukking. Hij stelt orde op zaken: geen oneerlijkheid meer, ook niet dat iedereen maar wat doet. Iedereen zal Gods goede wetten kennen en volgen. Zou dat niet geweldig zijn? Zou de wereld daar niet enorm van opknappen?
Jezus komt om Gods recht op de aarde te vestigen. De Bijbel in Gewone Taal vertaalt het ene woord ‘recht’ drie keer anders. Zo krijg je een aardig beeld van wat bedoeld is. Eerst zetten ze, in vers 1: ‘Hij zal alle volken leren om goed en eerlijk te zijn’ → zelf eerlijk doen. In vers 3: ‘Hij zal zorgen dat iedereen eerlijk behandeld wordt’ → eerlijk behandeld worden. En in vers 4 ‘hij maakt dat er overal op aarde eerlijke rechters zijn’ → eerlijke beoordeling, en straf voor kwaad. Dat alles zijn facetten van het recht dat Jezus komt brengen. Je zou kunnen zeggen: Hij zorgt dat Gods nieuwe orde wordt gevestigd, overal!
Dat klinkt goed! En tegelijk betekent het dat Gods wil wet is. Daar heb je je maar aan te houden. De wereld wordt Gods wereld. Zijn koninkrijk komt, en Hij is de koning. Dát is waar de knecht voor zal komen, dat is wat Hij zal gaan bewerken. Vrede voor de mensen, een wereld zonder grenzen, niemand verdrukt en niemand verdrukker. Gods recht regeert! Zou je daar niet naar uitzien?

[contrast met anderen]
Hoe gaat Jezus, Gods knecht, dit echter voor elkaar krijgen? Het wonderlijke is dat ons Bijbelgedeelte vooral zegt wat Hij er níet voor doet. Maar liefst zevenmaal horen we het woordje ‘niet’. Geen toeval, zeven is het getal van de volheid. Zeven maal ‘niet’, dat betekent een compleet contrast. Een compleet contrast met hoe anderen de dingen regelen. Het gaat hier immers om de wil van God, van de hoogste koning die wet moet worden. Hoe zorgde een koning van toen, en zijn knechten van toen, ervoor dat zijn wil wet was? Met herrie, macht en geweld vaak. En trouwens, gaat het tegenwoordig anders? Kijk maar eens naar wereldleiders en politici met machtshonger. Luid roepen in toespraken en in de media, zorgen dat je overal bovenuit klinkt. Roeptoeteren, en wie het hardst roept krijgt zijn zijn. Wat een contrast dan als je hoort van Gods knecht “hij zal níet schreeuwen, hij zal zijn stem níet verheffen, hij zal zijn stem níet op straat laten horen”. Je zou zeggen: die sneeuwt onder, die valt weg. Maar toch heb ik zo iemand honderd keer liever dan een schreeuwerige leider.
Leiders van toen en nu houden het vaak ook niet bij schreeuwen. Als ze eenmaal aan de macht zijn, dan geldt het recht van de sterkste. Wie in de weg staat, wordt omvergelopen. Míjn wil is wet! Wie zwak is, of onproductief, of kritisch moet maar wijken. En anders heb je nog gevangenissen en dergelijke. Je wil doorzetten met macht en geweld, elke dictator doet het – en ook buiten dictaturen gebeurt van alles. Wat is het dan een verademing als je hoort van Gods knecht: het zwakke breekt hij níet, het walmende dooft hij níet. Hij zal, volgens vers 7, juist mensen uit de gevangenis bevrijden.
Nee, Gods knecht, Jezus, is niet een gewone leider, die met geweld zijn wil doorzet.

[wat hij doet]
Maar hoe bereikt Hij dan wél zijn doelen? Daarover is ons Bijbelgedeelte niet zo helder. Daarvoor moeten we verder lezen, hoe Jezus de weg van de dienaar gaat tot het einde. Van zijn nederige geboorte tot zijn smadelijke dood aan het kruis. Daarover zullen we andere keren meer horen.
Hier is dat alles nog niet zo helder. Maar één ding is wel duidelijk: Jezus is een knecht met compassie. Hij, onze Heer, is bewogen om wie zwak zijn! Luister maar naar de prachtige beelden [deze ter plekken meer uitwerken!!] Het geknapte riet zal Hij niet verbreken. Wat is er zwakker dan een rietstengel, ja zelfs een geknakte rietstengel? De bovenhelft hangt al scheef, en met één handbeweging trekt je hem kapot. Deze zwakke rietstengel is een beeld voor mensen die zwak zijn. Geen nuttige onderdanen voor een sterke leiders. Mensen met littekens in hun ziel, of met een ziekte in hun lichaam. Wie niet zo hard mee kan. Mensen die geknakt zijn door het leven misschien, of gebroken door verdriet. U misschien, of jij? Luister dan! Jezus is bewogen, vol compassie. Het geknakte riet zal hij niet breken. we mogen wel aanvullen: Hij zal het juist ondersteunen, spalken, beschermen! Zó is onze Heer, de knecht die komt.
Nog zo’n beeld wordt ons aangereikt. Dat van een uitdovende vlaspit zoals een olielamp van toen die had. Als zo’n olielamp bijna was uitgebrand, begon de pit, dat is de lont, te roken. Geen heldere vlam meer, maar slechts een gloeiend puntje en veel rook. Wat doe je dan? Je knijpt hem uit: weg met die walm! Maar zo doet niet de Knecht van God! Hij houdt zijn hand beschermend om de pit heen. Hij giet nieuwe olie in de lamp. Geduldig doet hij, tot het licht weer begint op te vlammen. Opnieuw een beeldspraak, een beeld van wie opgebrand zijn. Aan het einde van hun Latijn. Aan het einde van je geloof misschien wel. Geen uitzicht meer, geen vuur. U misschien, of jij? Luister dan! Jezus is bewogen, vol compassie. De uitdovende vlaspit zal Hij niet blussen. Nee, hij zal aanwakkeren, nieuw licht geven, olie van de Geest. Zó is onze Heer, de Knecht die komt.

Ja, zó is Jezus. Hij is bewogen. Hij steunt de zwakken, hij helpt de ellendigen. Hij bevrijdt wie vastzitten, geeft licht aan wie in het donker zit. Zo deed Hij toen hij rondliep op aarde [voorbeelden invoegen] en zo doet Hij nog! Herkent u zichzelf, of jij, in dat riet of die zwakke lamp – Hij geeft om u! Hij schrijft je niet af! Hij komt naast je staan, Gods knecht. Hij die een kindje was in een arme stal en een verachte man aan een kruis. Hij laar u niet in de steek, maar zal u dragen!
Zo is Jezus! Kun je een betere Heer hebben? En zó, zó brengt Hij Gods recht op aarde. Want zo wil God het: dat juist wie niet telt tot zijn recht komt. Zo is Gods recht. Zo is Jezus. Wat een zegen als je je zelf zwak voelt en slap, het misschien ook wel bent. Maar ook als je je sterk en vitaal voelt, dat bent, dan heeft dit alles ons iets te zeggen. U, en ik: zijn wij ook zo? Bewogen om wie bijna valt, omziend naar wie zwak is? Dat ligt ons niet van nature! Maar dát is de weg die Jezus wijst en gaat!

[uitzien]
Het is Advent. Een tijd van uitzien naar Jezus. Zijn komst met kerst, en zijn komst eens voorgoed. Zijn komst ook in je eigen hart. Kijkt u uit naar Hem?
Deze woorden van Jesaja, of beter gezegd van God, zijn nog altijd niet vervuld. Tenminste, het is al begonnen, toen Jezus kwam. [verwijs naar voorbeelden hiervoor] De knecht brengt recht. Hij vervulde Gods recht toen Hij stierf aan het kruis, zodat schuldige mensen weer bij de Here kunnen komen. Maar vervuld, vol, is het nog niet. Gods recht dat op aarde is gevestigd… was het maar waar. Er is nog zoveel krom, er is zoveel onrecht in plaats van recht. Gods wil is geen wet. Wie zwak zijn worden nog vaak genegeerd, of vernederd, of uitgebuit. Kijk om je heen! Van ouderenmishandeling tot moderne kindslavernij, van schreeuwerige politici hier tot vreselijke dictators elders. Waar is Gods recht? Tieners die pesten of gepest worden, ouderen die voor zichzelf alleen leven, bejaarden die worden verwaarloosd.
Zou je dan niet uitzien naar de dag dat Gods wil echt wet is? Dat alles wordt rechtgezet? Ja, zou je ook niet uitzien naar de dag dat je eigen kromme hart eens wordt rechtgebogen, dat je oude mens zal sterven? Want we weten het best, maar we doen zelf ook mee, in grote of kleine dingen…
Advent. Uitzien naar Jezus’ komst, uitzien naar Gods koninkrijk. Weet u wat zo opvallend is: in vers 4 staat ‘de kustlanden – dat wil zeggen de verste streken in de beleving van toen – zullen uitzien naar zijn onderricht’. Is dat nu echt zo? Zit de wereld te wachten op Jezus? Niet bewust, denk ik. Maar het is wel waar: Jezus alleen kan het diepste verlangen van alle volken vervullen: recht, eerlijkheid, compassie. Geen schreeuwers maar een dienaar. Jezus, Hij alleen, is waar de wereld op wacht. Als ze het maar zelf beseften!
Jezus, alleen Hij kan uw diepste verlangen vervullen. Geef je over aan zijn ontferming! Zoek je vrede niet in hier en nu, in leiders die veel beloven of in wat dan ook. Zie uit naar Zijn komst: diep in je hart, en eens in heerlijkheid!

[slot]
Zie, mijn knecht! Vandaag stelde Hij zich voor. Wat vindt u van Hem? Heb je Hem nodig? Hij is de hoop voor de volken, of ze het nu weten of niet. Hij is natuurlijk ook, en allereerst, degene op wie Israël hoopt. Jesaja brengt deze boodschap van recht en hoop aan de Joden in ballingschap. Zonder recht zaten ze daar, en zonder hoop. Maar nu mogen ze horen: zie, mijn knecht! God zal het gaan goedmaken! Houd moet, geknakt riet van Israël, walmende pitten!
Maar Hij is gekomen voor héél de wereld. Vers 6 zegt het: een verbond voor het volk – Israël is dat, én een licht voor de heidenvolken. Ook voor ons, ook voor u en voor jou! De knecht brengt recht, en ieder die op Hem vertrouwt mag daarin delen. We wachten nog op de volle vervulling. Maar dit licht ís opgegaan, toen Jezus kwam. Het schijnt nog steeds, tot hier in de kerk van Poeldijk. Kijk dan naar Hem, zoals Hij ons wordt voorgesteld vandaag. Vertrouw op hem met je hele hart. Geloof dat Gods recht zal zegevieren. En volg hem na, in zijn compassie voor mensen, en passie voor Gods recht.

Lof zij Christus in eeuwigheid.

Amen