Uit de Bijbel is gelezen Exodus 12:1-13. De aanvangstekst was 1 Korinthe 5:7b

Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
vanmorgen vieren we hier het Heilig Avondmaal. We worden genodigd om aan tafel te gaan, aan de tafel van Christus. Brood en wijn mogen we delen die ons met Hem verbinden.
Hoe u of jij de viering van het Heilig Avondmaal beleeft, kan heel verschillend zijn. Veel van u hebben het al vaak meegemaakt. Als je jong bent, denk je misschien: Heilig Avondmaal, dat betekent een lange kerkdienst. Er is voor je gevoel weinig aan te beleven. Zeker als je zelf nog niet mag deelnemen, dan zit je erbij en je kijkt ernaar. Wat is er te zien? Dat kan per keer verschillen, maar ook per gemeente. Het is voor mij de eerste keer dat ik hier de viering van het Heilig Avondmaal mag leiden, dus voor mij is het ook nieuw. Dingen gaan weer net anders dan ik gewend was uit mijn vorige gemeente, maar de kern is gelukkig hetzelfde!
Over die kern wil ik vanmorgen in de preek kort iets zeggen, voordat het Avondmaal gevierd wordt. Ja, gevierd! De maaltijd van de Heer is een viering. Ondanks plechtigheid en ontzag mag vreugde de grondtoon zijn. Want wat vieren we vanmorgen? Wel, eigenlijk dit: Paasfeest en goede vrijdag tegelijk. Paasfeest geeft de vreugde, omdat Jezus leeft en redt – Goede Vrijdag geeft het ontzag, omdat we gedenken wat het Hem kostte: zijn leven en bloed!

[bescherming door bloed toen]
Uit de Bijbel hoorden we over de instelling van het Pesachfeest. Ook daar vind je die dubbelheid: redding door bloed, én bevrijding voor Gods volk! Dat zijn meteen de twee punten in deze overdenking.

Als eerste: de redding door bloed. God gaf aan Mozes de opdracht dat ieder gezin een lam moest slachten. Een dier slachten, dat hoort bij een feest – destijds at men niet veel vlees. Maar wat nu zo wonderlijk is: het bloed van het lam moest aan de deurposten van het huis worden gesmeerd. Stel je voor dat je een kind bent in een Joods huis van toen. Je ziet je vader in de deuropening staan, met in zijn ene hand een schaal en in zijn ene hand een bosje takjes dat als kwast dient. “Papa, wat doe je daar?” “Ik smeer bloed aan de deurposten, Ruben”. “O… waarom dan?” Ruben vindt het maar raar. Maar vader zegt: “vannacht zal de engel van de HEER rondgaan door heel het land. En overal zal hij de eerstgeboren zoon doden”. Ruben schrikt, hij is ook de oudste! “Maar” gaat zijn vader verder, “als de oordeelsengel het bloed ziet, dan zal hij voorbij gaan. Het bloed wat ik hier bij de deur smeer, beschermt ons! Dat heeft God zelf gezegd!” Ruben denkt na… “komt die oordeelsengel echt? Waarom dan?” “Om ons te bevrijden. De farao wil niet luisteren, wil ons niet laten gaan ondanks de rampen die God al stuurde. Maar als dít gebeurt, als elke eerstgeboren zoon sterft in heel het land, dán zal hij ons laten gaan! Morgen, morgen zijn we vrij!” Vader kijkt blij. Ruben niet, hij probeert het allemaal te bevatten. “Maar waarom moet u dan bloed aan onze deur doen? De HEER is toch niet boos op ons? Hij wil ons toch niet straffen?” Vader zegt: “Nee, jongen. Maar als Gods oordeel rondgaat, gaat er niemand vrijuit. De HEER is heilig, wij onheilig. En daarom is dat bloed nodig. Het bloed beschermt, daarachter zijn we echt veilig. Ook jij, eerstgeboren zoon van me!” Ruben is gerustgesteld. Maar later op de avond kijkt hij nog nog een paar keer naar de deuropening: zit het bloed echt duidelijk op de deurpost? Want bloed beschermt, dat heeft hij goed begrepen!

[idem nu]
Dat was toen, bij het eerste Pesachfeest. Maar weet u, bij het Heilig Avondmaal is het eigenlijk niet anders. De wijn wijst naar Jezus’ bloed, het brood naar zijn lichaam dat gebroken werd. Hij stierf, net als het lam met Pesach. En zijn bloed beschermt! Want de HEER is nog steeds heilig, net als toen, en wij zijn helaas nog steeds onheilig. We kunnen niet zomaar bij God komen, niet zomaar aan zijn tafel gaan zitten, niet zomaar ervan uitgaan dat het wel goed zit als we eens voor Hem verschijnen. Daar is Jezus’ bloed voor nodig – dat wil zeggen: zijn sterven uit liefde, uit zelfovergave in plaats van ons. Zijn bloed beschermt! En even voor de duidelijkheid: de Here God is geen enge God voor wie je moet wegduiken. Nee, Hij gaf zelf het lam toen, en Hij gaf zelf het Lam met een hoofdletter voor ons. Hij wil ons redden, bevrijden. Maar Hij is wel heilig. En dáárom is het bloed nodig. Daarom moest Jezus komen om ons duister te dragen. Hij brengt God en mens samen. Hoe je daarin deelt? Door te geloven, te vertrouwen op zijn offer. Dan wordt, als het ware, zijn bloed op de deurpost van je hart aangebracht. Als je gelooft dat Jezus stierf voor u, dán ben je welkom aan de tafel straks, dan ben je welkom, altijd, bij God!

[bevrijding toen en nu]
In Israël werd het bloed aan de deur gesmeerd, als bescherming. Maar het Pesachfeest houdt veel meer in. Niet alleen werd het volk gespaard, het werd ook bevrijd. Pesach is niet het feest van ‘gelukkig, we leven nog’ – het is het feest van de uittocht uit Egypte, de bevrijding!
Zo is het ook bij het Heilig Avondmaal! Daar gedenken we niet alleen wat Jezus deed, dat al onze zonden zijn weggedaan. Dat is al geweldig. Maar als het daarbij blijft, dan kijk je alleen wat je níet krijgt: géén oordeelsengel die op je afkomt. Dat is waar, maar ook zwaar. Het gaat er vanmorgen net zo goed om wat we wél krijgen. Wat dan? Bevrijding van alles wat je vasthoudt, een nieuw begin! Genade en liefde van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Horen bij Hem. We mogen vieren met vreugde!
Als jullie, jongeren, straks niet meedoen maar wel kijken, hoop ik dat je daar iets van merkt. Van het plechtige, maar net zo goed van dat het een fééstmaal is. Want dat is het! Houd het voor ogen als u daar straks zit: dat ú mag horen bij de HEER, bij zijn bevrijde volk, en dat Hij je naar het beloofde land zal brengen van zijn toekomst! Hij komt bij ons, we mogen bij Hem aan tafel zitten, en uitzien naar het grote feest ééns bij Hem! Het bloed beschermt, maar het bloed bevrijdt ook.

[gedenken en erin delen toen]
Eens werd Israël bevrijd. Maar elk jaar moesten ze dat gedenken en vieren bij het Pesachmaal. Net zo is onze Heer Jezus ééns gestorven voor ons en opgestaan. Maar telkens weer moeten zijn mensen dat gedenken en vieren.
En weet u wat nu zo mooi is: het Heilig Avondmaal is méér dan terugdenken aan wat eens gebeurde. Terwijl je dat doet, wordt het ook nú weer waar en werkelijk voor ons. Zo was het al met het Pesachfeest. In Exodus 13 staat het net zo: de vaders moeten tegen hun kinderen zeggen bij de maaltijd ‘zo gedenk ik wat de HEER voor míj gedaan heeft’ – ook honderden jaren jaren: voor míj gedaan. De Misjna, dat zijn rabbijnse voorschriften, zegt het als volgt: ‘in alle generaties moet een mens zichzelf beschouwen alsof hijzelf uit Egypte is weggetrokken’.

[gedenken en er in delen nu]
Kijk, en zo is het ook als wíj aan de maaltijd van de HEER zitten. het is geen kwestie van terugdenken: Jezus is ooit gestorven en op gestaan. Dat is wel waar, maar dat is ver weg. Nee, we mogen en moeten zeggen: Jezus beschermt en bevrijdt mij door zijn bloed – tegenwoordige tijd! Het offer van toen werkt nog steeds. Als u zich zondig voelt, falend en vuil, dan mag u gelovend zeggen: ik schuil achter het bloed van het Lam. Dat is nog steeds beschikbaar – het wordt me zelfs aangereikt vandaag als wijn! Als u zich vast voelt zitten in duizend dingen, mag u zeggen: de HEER heeft ook mij bevrijd, tóch, en Hij zal me nog steeds bevrijden. Als we samen in de kring zitten, mogen we weten: wij delen in brood en wijn, in de bescherming en bevrijding. Wij zijn samen het volk van de HEER. Hij zal ons leiden naar zijn land, en hij zal ons nooit verlaten (daarover kunt u vanavond meer horen).
Wat worden ons diepe dingen aangereikt. Een Lam moest sterven – Jezus wílde zijn leven geven. En waarom? Om ons leven te geven. Bescherming en bevrijden. En dat mag úw deel zijn, als u de zijne bent. Zo waar als u brood en wijn krijgt aangereikt! Ja, ook als je niet deelneemt aan de viering: als we slechts in Hem geloven, mogen we schuilen achter zijn bloed. Maar zorg dan dat je in de toekomst kunt deelnemen, doe belijdenis van dat geloof. De tafel staat klaar, tot versterking van het geloof in het Lam.
Moge God ons allen een maken in Hem, aan zijn avondmaal!

Amen