Gemeente van Jezus Christus, lieve mensen, op welke plek u ook zit mee te kijken of te luisteren…

[intro: de dagelijkse dingen vallen weg]
Met Kerst staat bijna heel de maatschappij even stil. Dit jaar is dat wel op een bijzondere manier het geval, met de huidige lockdown die alles stil zet. Maar ook als er geen lockdown zou zijn, als er geen coronavirus zou zijn, dan zou met Kerst niet alles doordraaien. Alle scholen hebben vakantie, bijna iedereen is vrij, verreweg de meeste winkels zijn dicht. Met Kerst raak je even los van het dagelijks leven. Zo tussen Kerst en Oud en nieuw kun je je ineens wel eens afvragen: welke dag is het eigenlijk vandaag? Met kerkdiensten op rare dagen, geen vast ritme van werk of school… je raakt even los van het dagelijks leven.
Zojuist hoorden we uit de bijbel over de herders in de velden bij Bethlehem. Zij maakten het allereerste kerstfeest mee. Bij hen gebeurt eigenlijk hetzelfde als wat wij soms kunnen ervaren tijdens de kerstdagen. Ze raken helemaal los van hun dagelijks bestaan, van hun werk dat bestond uit schapenhoeden. Voortdurend vulde dat hun leven, maar nu zijn ze er even helemaal niet mee bezig. “Kom,” zeggen ze, “laten we naar Bethlehem gaan!” En ze lopen zomaar weg bij hun dagelijks werk, bij hun schapen. Hoe dat komt? Omdat ze de boodschap hebben gehoord waar wij ook vandaag bij stilstaan: dat Jezus is geboren in een stal in Bethlehem. Die boodschap laat al het andere wegvallen. Die boodschap mag ook ons vandaag, op deze zaterdagmorgen, losmaken uit het ritme van alledag. Jezus is geboren!

[txt: laten we gaan om te zien!]
Ik wil in het bijzonder stilstaan bij het 15e vers uit het Bijbelgedeelte. Daar staat: “Toen de engelen waren teruggegaan naar de hemel, zeiden de herders tegen elkaar: ‘Laten we naar Bethlehem gaan om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons heeft bekendgemaakt’.” De herders hadden een stralend-lichte engel gezien die hen vertelde dat in Bethlehem de redder was geboren. Een pasgeboren kind, in een doek gewikkeld en liggend in een voederbak. Na die ene engel was er een heel engelenkoor verschenen, dat God de eer gaf. Wat moet dat bijzonder zijn geweest!
Maar daarna… De herders zaten ineens weer in het donker. Alles was hetzelfde als eerder die avond. Ze vroegen zich ongetwijfeld af: wat is dit allemaal? Maar ze weten wel: het was geen droom, het was echt! Daarom zeggen ze tegen elkaar: ‘kom, laten we naar Bethlehem gaan!’ En ze gaan, meteen. Ze maken geen bezwaren over wie er dan op hun schapen moet passen, hun dagelijks werk valt even helemaal weg. Er is maar één ding dat telt: er is een heel bijzonder kind geboren, een redder, en dat moeten ze zien.
Weet je, hier zien we prachtig wat nu de kern van Kerst is. Niet alleen dat Jezus geboren is in Bethlehem, maar ook dat je daar persoonlijk op betrokken wordt. Niet alleen het weten, maar ook het op weg gaan. Ik denk dat ook de kinderen die op dit moment meekijken allemaal wel weten wat we vieren met Kerst. Dat Jezus is geboren, toch? Met Pasen of Pinksteren heeft half Nederland helaas geen idee meer, maar met Kerst… O ja, het kindje in de kribbe! Alleen, de kern van Kerst is méér. Niet alleen weten, maar ook zelf op weg gaan, om het kindje te zien. Met de herders als het ware zeggen: kom, laten we naar Bethlehem gaan, om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is. Om Jezus te vinden.

[zien met de ogen van het geloof]
Alleen… hoe dan? Dat vraag je je misschien als kind, of ook als volwassene. Hoe kun je met kerst 2021 Jezus zoeken, laat staan vinden? Hoe kun je hem met eigen ogen gaan zien, zoals de herders? Als je nu naar Bethlehem zou gaan, dan zou je hem daar echt niet vinden. Waar is Jezus nu? In de hemel, zeggen ze. Daar kan je toch niet zomaar heen gaan? En sowieso, Jezus is geen baby gebleven. Hoe kunnen wij dan ooit met die herders naar Bethlehem gaan om het kind met eigen ogen te zien?
Tja… dan gaat het niet om letterlijk gaan; dan gaat het niet om letterlijk zien. Het gaat om zien met de ogen van het geloof. Dat we in geloof vandaag het Kerstkind voor ons zien, en beseffen wat zijn komst voor ons betekent. Zien in geloof!
Weet je, dat was zelfs voor die herders toen al zo. Want wat zagen zij helemaal? Stel je voor kinderen, dat je met die herders mee had kunnen lopen, de stal was binnengegaan waar Jozef en Maria waren. Wat had je daar gezien? Een baby’tje natuurlijk… een baby’tje waar niets bijzonders aan is te zien. Misschien is er in je familie wel iemand met een baby’tje. Dan kun je eigenlijk net zo goed daarheen gaan om te zien wat die herders ook zagen… Een kindje. Jezus zag er niet anders uit en deed niet anders dan je kleine neefje!
Het gaat met kerst niet om videobeelden uit de stal, zogezegd. Het gaat erom wat je ín dat kind in de kribbe ziet, in geloof. En dan is er iets anders nodig dan goede ogen. Dan heb je, het klinkt raar, allereerst goede oren nodig. Want waarom zagen die herders zoveel in dat kindje in de kribbe? Omdat ze eerst iets gehoord hadden. De boodschap van de engel. Die mogen wij ook horen vanmorgen.

[wie dit kindje is]
De engel vertelt wat we in Jezus mogen zien. Grote woorden gebruikt hij: ‘vandaag is voor jullie een redder geboren. Hij is de Messias, de heer’. Redder, messias, Heer. Ik denk dat voor de herders toen allemaal iets te snel ging. Maar ‘redder’, dat is in elk geval iets goeds. Iemand die je uit de ellende haalt. ‘Messias’, dat betekent gezalfde. Het betekent de verlosser die al eeuwen verwacht werd door vrome joden, degene die alles anders zal maken…. Nu is hij geboren! De engel zegt zelfs: dit kind is de Heer! De Heer, dat is God zelf. Hij is bij ons gekomen als kind. Een lied dat we zojuist hoorden, zegt het op zo’n heel eenvoudige en tegelijk heel diepe manier. ‘Niemand heeft God ooit gezien, maar in zijn Zoon/ wordt hij een persoon, maakt Hij bekend wie Hij is’. Zo’n prachtige zin vind ik dat!
Kijk, dat is Kerst! Niet alleen dát er een kindje geboren is, maar ook wíe dat kindje is. God-bij-ons. Weten wie hij wil zijn, ook voor jou. De Redder – degenen die jou bevrijdt van alles waar je in vastzit. Je zorgen en je zonden. De Messias, degene alles recht zal zetten. Hij die een nieuwe wereld laat aanbreken waar jíj bij mag horen, als je op Hem vertrouwt. Ja, Hij is de Heer – God is niet meer ver – de hemel is open! Dát allemaal, dat is Kerst. Dat is wat de herders hebben gehoord, toen de engel het hen vertelde. Dat is wat ik u en jou vandaag mag vertellen. De Redder is geboren, de nieuwe koning is gekomen. Wees blij! Kom naar de kribbe en kniel bij Hem.
Ja, want dáár komt het op aan. Dat je komt en knielt. Niet alleen dat je weet dat er met Kerst een kind is geboren – dat ook wel. Zelfs niet dat je weet met je verstand dat dit kind de zoon van God is, de redder en Heer. Niet het weetje, maar het op weg gaan. Het komen en knielen. Dat het van weetje werkelijkheid voor je wordt. Dát is echt Kerst vieren!

[zien na het horen]
De herders kwamen en vonden Jezus. En omdat ze gehoord hadden, zagen ze in Hem veel meer dan zomaar een baby’tje. Wat ze precies in hem zagen weten we niet. Maar één ding is zeker, overal vertelden ze over wat ze gezien hadden – gezien én gehoord. Gezien omdát ze hadden gehoord.
En nu is het Kerst, ook voor ons. Ook wij mogen in gedachten naar het Kind kijken, met ogen van geloof. Ook wij mogen naar Hem komen, van wie we nu horen. Daarvoor houden we kerk met Kerst, en daarom is het zo jammer dat u nu thuis moet meekijken. Want we begonnen er de dienst mee ‘komt allen te samen – kom, laten wij aanbidden, die koning’. Dat doe je als je samen Hem eert die met Kerst werd geboren. Aanbidden in de eredienst. Nu zitten we allemaal thuis. Maar ook dáár mag je toch in gedachten het kind zien, met geloofsogen. Stel het je maar voor, dat je met de herders meeloopt. Dat je knielt aan de kribbe.
Overdenk vandaag en morgen nu eens echt wat er met Kerst gebeurd is. Komt maar diep onder de indruk. Jezus, de Heer, Gods zoon, wilde een mens worden. Een baby in een arme stal. En waarom? Voor jou! Om de redder te zijn, jouw redder te zijn. Waar mensen God niet zoeken, komt God zélf naar ze toe. Kijk het kindje in de ogen – zo is onze God. Zijn wieg was een kribbe, zijn troon was een kruis. Overdenk het maar deze dagen: voor mij wilde Hij dit doen. Laat Kerst, juist ook dit rare jaar, niet alleen een paar dagen zijn van huiselijkheid, van eten en wandelen, van Home Alone kijken of All you Need is Love, maar sta stil bij het wonder van Kerst. “Vandaag is voor jullie de Redder geboren – hij is de Messias, de Heer” – dát. Ga in gedachten op weg naar Bethlehem. Kniel bij de kribbe. Kom tot het Kind. Word stil, bid, dank, kijk maar naar de kribbe. Met ogen van geloof, met ogen van liefde en verwondering. Lat dát onze Kerst licht en warmte geven, niet alleen de kaarsjes en kerstboom. Zonder Jezus is je Kerst mis!

[en dan? weer wereld in]
Zo kwamen de herders in de stal en ze vonden het kindje. En daarna? Daarna gingen ze weer terug. Naar hun dagelijks werk, naar hun schapen. Ze konden niet voor eeuwig naar Jezus blijven kijken, dat was maar een moment. Maar wel een moment dat ze nooit zijn vergeten. De herders gingen weer naar hun dagelijks bestaan. En dat geldt ook voor ons. Het blijft geen Kerst! Straks begint het alledaagse leven weer, voor de en wat eerder dan voor de ander. Je werk, je school. Kerstbomen en kribbes worden weer weggeborgen, tot volgend jaar. Maar toch: ik hoop dat je op weg gaat, dat je Jezus ziet vandaag, in de kribbe. Dan zal zijn beeld met je meegaan. Sterker nog, dan zal zijn Geest met je meegaan, zijn liefde je niet loslaten.
We moeten de wereld weer in, net als de herders. De herders eerden God en vertelden wat ze gezien en gehoord hadden. En dat mogen ook wij doen. God eren omdat Hij zijn zoon gaf. En anderen wijzen op Hem. Het geschenk doorgeven – ons jaarthema.
De herders zullen ook wel hebben uitgekeken. Een redder geboren, de Messias. Wat zou dat voor de toekomst betekenen? Wanneer gaat nu alles anders worden? Zo mogen ook wij uitkijken naar wat God zal gaan doen. Want Hij is al begonnen. Als een kindje zo klein. Maar Hij zal doorgaan tot waar is al wat de engelen zongen: eer aan God, en vrede op aarde voor alle mensen die Hij liefheeft! Kijk er naar uit, elke dag!

[slotje]
tenslotte: wat zal die herder het meest voor de geest zijn gebleven? De engel die verscheen? Het engelenkoor? Of de stal en het kindje daar in die voerbak? We weten het niet. Maar soms, misschien zomaar op een middag met de kudde, zag je op het gezicht van zo’n herder ineens een glimlach, of een nadenkende frons. Wie Jezus is gaan zoeken, wie Hem heeft gezien in geloof… diens leven zal nooit meer hetzelfde zijn!
Ik sluit af. De herders zeiden tegen elkaar: “Laten we naar Bethlehem gaan om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons heeft bekendgemaakt”. Laten ook wij gaan, en zien, en geloven. Gaan, en geloven, en zien!

Amen