Gemeente van Jezus Christus, ook gasten en vakantiegangers,

INTRO
[intro: de grens over]
gaat u graag de grens over? in deze tijd van het jaar zijn er heel veel mensen die grenzen oversteken. Ook ik met het gezin zijn de afgelopen weken naar het buitenland geweest. Nederland is klein, dus er zijn genoeg grenzen om over te steken.

Je kunt niet alleen op een letterlijke manier een grens overgaan. Dat kan ook op een figuurlijke manier. Mensen kunnen bij ander een grens overgaan, en dan heet dat ‘grensoverschrijdend gedrag’. Daar wil ik het vanmorgen maar niet over hebben. Je kunt echter ook voor jezelf de grenzen opzoeken, je grenzen verleggen zelfs. Denk aan wat sporters doen in deze sportzomer. Je kunt bij je training altijd binnen het veilige bereik blijven, of je kunt de grens opzoeken. Kijken hoe ver je kunt gaan in afstand, in snelheid, in uithouding. Dat is natuurlijk niet het makkelijkste, je loopt ook tegen je grenzen aan. Maar zo kun je ook je grenzen verleggen, misschien medailles halen.
De grens over! Daar gaat het over in het Bijbelgedeelte dat we zojuist lazen. Er wordt letterlijk over grenzen gereisd. Van Israël naar Syrië, en van Syrië naar Cyprus. Maar er worden ook figuurlijk grenzen overschreden. Het evangelie van Jezus gaat over de grens van het Joodse volk; er ontstaat in Antiochië een christelijke gemeente van voornamelijk niet-joodse mensen.

[thema en punten]
Als thema voor de preek vanmorgen heb ik gekozen “de grens over”. Ik heb dat voor het gemak verdeeld in 3 punten, u ziet ze ook op de beamer:
• Als eerste: Gods grote plan is grensoverschrijdend
• als tweede: De grens over in het klein – dan gaat het er vooral over of we buiten onze eigen bubbel durven te komen, ook met wat we geloven.
• en als derde: De grens over in het groot – dan letten we vooral op dat laatste stukje dat Saulus en Barnabas geroepen worden voor een speciale taak, om boodschappers van God te zijn.

EEN: GODS GRENSOVERSCHRIJDENDE PLAN
[Gods grote plan: het evangelie elke grens over]
Als eerste dus over Gods grote plan. De grens over gaan, dat is echt iets wat bij het christelijk geloof hoort. Met dat Jezus naar de hemel is gegaan en de Heilige Geest is gekomen, breekt er namelijk een nieuwe fase aan in Gods grote plan. In het oude testament was Gods plan voornamelijk beperkt tot één volk: Israël. En ja, uiteindelijk was het de bedoeling dat zij een licht zouden zijn voor alle volken. Maar na Jezus’ opstanding komt dat in een stroomversnelling.
Weet u wat Jezus’ laatste woorden waren voor zijn hemelvaart? Deze: “Jullie zullen mijn getuigen zijn, in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, en tot aan de uiteinden van de aarde”. In Jeruzalem begon het, de hoofdstad van Israël. Maar het goede nieuws over Jezus gaat in steeds bredere cirkels de wereld over. Dat wordt in het Bijbelboek Handelingen beschreven. Pinksteren in Jeruzalem, dan heel het Joodse land, dan bereikt het evangelie ook Samaria (H8), en in de personen van een Ethiopische minister en een romeinse centurio komen ook de andere volken al een beetje in beeld. In het gedeelte dat we vandaag lazen, gaat het dan nog veel meer de grens over.
Want zo is Gods grote plan. Hij wil dat alle mensen Hem leren kennen in Jezus Christus. God zelf zorgt daarom dat het evangelie over grenzen gaat. Op menselijk vlak gezien kwam het door de omstandigheden, maar op een dieper niveau wordt het geleid door Gods Geest. Er was vervolging uitgebroken, zo lazen we, en daardoor moesten veel aanhangers van Jezus vluchten uit Jeruzalem. Maar overal waar ze kwamen brachten ze het evangelie. Zo komt het ook in Antiochië, een Hellenistische stad, en zo horen ook niet-Joodse mensen over de Heer Jezus. Want God wil dat dat zijn grote gezin, de kerk, wereldwijd wordt!

[Gods grote plan nu]
Gods plan geldt tot de dag van vandaag. Het christelijk geloof is een missionaire godsdienst, op groei gericht komen op het bereiken van mensen. Dat zit in het christelijk DNA, zogezegd. Terecht merkte iemand eens op “een kerk die niet werft, sterft”. Een groep christenen die niet het verlangen heeft het andere zich bij hen aansluiten, dat klopt niet! Geloof wil groeien, mensen bereiken.
Nu leven wij wel in een heel andere situatie dan toen. In de decennia na Jezus opstanding groeide de kerk als kool. Ze breiden zich uit naar alle kanten. Het is een refrein in het Bijbelboek Handelingen “het woord van de Heer vond steeds meer gehoor”. In Nederland anno 2024 zien we niet zulke groei. Kerken krimpen, geloof lijkt over zijn hoogtepunt heen. Dan kan het onrealistisch klinken, als ik u en jou vandaag voorhoud dat het christendom een groeigericht geloof is, dat dat zelfs Gods eigen plan is! Toch is het zo. Wij zitten hier maar in een bepaald hoekje van de wereld. Per dag komen er wereldwijd zo’n 100.000 christenen bij las ik. 100.000 per dag! Deels door geboorte, maar deels ook doordat mensen tot geloof komen. Er is ook al veel vervuld van Gods plan. Er liggen al vele eeuwen achter ons, waarin de boodschap van Jezus bijna elke uithoek op aarde bereikt heeft. Groei gaat bij God ook nooit in een rechte lijn, maar vaak door de onmogelijkheid heen. Al zitten wij hier en nu helaas op de ‘downswing’ zoals dat heet, houd dit vast: groei over grenzen heen, dat is Gods grote plan. Tot heel de wereld het hoort. En omdat het zijn plan is, zal hij daar ook zelf voor zorgen. Dat mag ontspanning geven.
En tegelijk, dat brengt ons naar het tweede en het derde punt, schakelt God er wel mensen bij in. Nee, de groei van de kerk in Handelingen, het is niet het gevolg van een strategisch plan vanuit Jeruzalem. Het is Gods plan, het gebeurt onder Gods leiding, en op ongedachte manier, ook door de downs van vervolging. Maar het gebeurt wel telkens door mensen heen. Daar wil ik nu ook bij stilstaan.

TWEE: BUITEN DE BUBBEL KOMEN
[evangelie delen in omgeving toen]
Hoe groeit Gods kerk in het gedeelte dat we lazen uit hoofdstuk 11? Waarom ontstaat er een niet-Joodse gemeente in de stad Antiochië? Doordat gelovige mensen over grenzen gaan. En niet alleen letterlijk. Er was vervolging ontstaan, zo hoorden we, en daardoor trokken sommige christenen naar het noorden, langs de Middellandse zeekust. Het waren Joodse mensen, die waarschijnlijk gewoon de plaatselijke synagoges opzochten. Daar vertelden ze over Jezus, en zo breidde het aantal volgelingen van de Heer zich uit. Echter, alleen onder de Joodse gemeenschap. De gevluchtte gelovigen bleven zogezegd in hun eigen Joodse bubbel, alleen daar praatten ze over hun geloof. Zo kan het nog steeds zijn, dat jij je geloof in Jezus beperkt tot iets voor binnen je eigen groep. Deze kerk, of je familie, of je christelijke vrienden – dáár praat je erover. Terwijl je daarbuiten er niets van laat zien. Heel begrijpelijk, dat is ook de makkelijkste manier. Zo ging het toen ook al. Maar Gods plan gaat verder!
Een aantal gelovigen in Jezus ging wel de grens over. Tot nu toe waren de Jezus-volgelingen een subgroep binnen het jodendom, maar dat gaat veranderen. Onder de gelovigen waren Joden uit Cyprus en Cyrene, geen Joden uit Israël dus. Ze waren denk ik door hun afkomst al meer gewend om om te gaan met mensen uit allerlei volken. En zij gaan verder: met niet-Joodse mensen spreken ze over hun nieuw-gevonden geloof in Jezus. Zij gaan de grens over! En Gods Geest werkt erin mee, zodat veel van die niet-Joodse mensen tot geloof komen. De kerk wordt multi-cultureel. En waarom? Omdat er mensen buiten hun bubbel komen en daar het geloof delen.
Mooi vind ik dat het juist de ‘rand-Joden’ zijn die deze stap zetten, niet mensen uit Jeruzalem. Zo is het nog denk ik. Wie al een beetje aan de rand van de christelijke bubbel zit, zal het makkelijkst iets van het geloof daarbuiten delen. Hoe meer je midden in de bubbel zit hoe moeilijker dat is. Doe daarom als braaf kerkmens maar niet lacherig over bijvoorbeeld een christelijke biker op zijn Harley Davidson, of kijk niet stiekem een beetje neer op een broeder of zuster die nog niet heel goed Nederlands praat omdat hij uit een andere cultuur komt. Zulke mensen zijn juist cruciaal om de Heer buiten de bubbel te brengen!

[evangelie delen in omgeving nú]
De kerk van Christus groeide daar in Antiochië, over grenzen heen. En waarom? Gewoon omdat mensen het evangelie delen in hun eigen omgeving. Omdat ze één grens overgaan, de grens tussen hen en hun directe omgeving. Dat was toen, en dat is nu nog steeds de belangrijkste manier waardoor mensen tot geloof komen. Als iemand uit hun omgeving over de grens durft te stappen en wijst op de Heer.
De vraag is dan wel vandaag: doen wij dat ook? Durven we dat, willen we dat? Of is geloof voor ons vooral een privé-ding? Dat past mooi in de moderne tijd, waar iemand willen bekeren al snel wordt gezien als grensoverschrijdend gedrag – in de negatieve zin. Maar bedenk: het is Gods liefste wens dat alle mensen hem leren kennen. En jij hebt daar ook je rol in! Niet als een verplichting trouwens. Maar als je hart werkelijk vol is van Gods liefde, diep onder de indruk van zijn goedheid; als je merkt dat Hij helpt, als je hoop vindt bij Hem… Dan wil je toch ook dat anderen dat vinden? Dan wil je geloven niet begrenzen, dan wil je juist dat het uit de bubbel barst.
En ja, dat is spannend. Je grenzen opzoeken is altijd spannend. Er zit ook een stuk geestelijke strijd bij. De tegenstander, de duivel, wil niet dat Gods grote plan slaagt. Daarom geeft hij je allerlei bezwaren in, laat hij het voelen als iets heel moeilijks. De grootste weerstand zit meestal van binnen, ook bij mezelf als ik eerlijk ben. Terwijl de weerstand van buiten, als je met mensen over de Heer praat, vaak meevalt. Soms vind je interesse, en soms ook niet. Maar hoe erg is dat laatste – voor jou dan bedoel ik? Ik had het van de week nog: ik probeerde een absoluut randlid van deze kerk te bewegen om eens de diensten te bezoeken. Het wordt vriendelijk aangehoord, en vervolgens helaas afgewezen. Maar was dat nu zo spannend? Er gebeurde niets engs! En andersom: soms is er wél een opening, Gods Geest is er ook nog en Die werkt mee. Maar… dat moet ik en dan moet jij wel het stapje over de grens durven maken!

DRIE: SOMMIGEN SPECIAAL GEROEPEN
[mensen geheel geroepen toen]
En dan ten derde. Wij allemaal zijn geroepen om Gods goedheid een grens verder te brengen: de grens tussen jou en je omgeving. Maar sommige christenen worden ook tot een speciale taak geroepen. Om zich helemaal te geven aan het verspreiden van Gods liefde, het bekend maken van de Heer. Dat zagen we in die paar verzen die we nog lazen uit hoofdstuk 13. Als de christen in Antiochië samen zijn in een eredienst, als ze Samen bidden en vasten, dan roept de Heilige Geest om Barnabas en Saulus beschikbaar te stellen. Ze moeten op reis gaan, om de boodschap van het nieuwe leven in Jezus op andere plaatsen te gaan brengen. Ze moeten stoppen met hun andere werk en zich hier helemaal aan wijden. En zo gaan ze op weg, op zendingsreis.
Wat me opvalt is dat deze mannen geroepen worden als ze een gebedsdienst houden en vasten. Blijkbaar was de gemeente al op zoek naar Gods leiding, ze stelden zich er voor open. Bidden is daarbij natuurlijk heel belangrijk. Maar ook vasten, een dag niet eten, kan helpen om helderheid te krijgen. Om je beschikbaarheid te tonen en open te staan voor Gods leiding. Vraag je je af wat God van je wil: ga ook bidden, en daarbij vasten. Wij zijn dat laatste misschien niet zo gewend, maar het doet echt iets. Toen ik vorig jaar een beroep kreeg uit deze gemeente heb ik het ook gedaan, en dat heeft me geholpen om Gods leiding te verstaan.

[mensen geheel geroepen nu]
Wat we lezen over de roeping van Barnabas en Saulus, klinkt ons misschien vreemd in de oren. Zo heel direct Gods roep: “de Heilige Geest zei tegen hen: stel mij Barnabas en Saulus ter beschikking”. Dat zal door middel van een profetenwoord zijn gegaan, die ware er destijds. Maar het staat minder ver van nu dan je misschien denkt. Ook nu roept God mensen om in zijn dienst te treden. Het kan zijn dat een Bijbelwoord iemand niet meer loslaat, als Gods eigen stem. Of iemand zegt na een reis naar een derde-wereld-land ‘de nood van die kinderen daar raakte me zo, Het was alsof god zei “Waarom doe jij er niet iets aan?”‘ Zo ineens kan God roepen. Heel concreet. Soms ook door anderen heen. Barnabas haalde Saulus op in zijn woonplaats Tarsus: ‘kom, je bent nodig, er is werk te doen!’
God roept nog steeds mensen om in zijn dienst te komen, heel je leven ervoor om te gooien. Hij kan ook u en jou roepen daarvoor! Ligt er misschien al een tijdje iets op je hart? Neem het serieus. Het kan Gods roep zijn voor jou.
Er zíjn mensen nodig. Gods grote plan is nog niet klaar. Er moeten nog mensen van Jezus horen, hier in Nederland en in allerlei landen. Zijn liefde moet handen en voeten krijgen daar waar nood is – en dat is op veel plekken! Er dreigt in Nederland een tekort aan predikanten en voorgangers – iets voor u misschien? De Heer kan roepen, zomaar ineens.
En tegelijk: dit gebeurt niet iedereen. De meeste mensen niet. Voor ieder die op weg gaat, is een groep achterblijvers nodig om te ondersteunen. Een kerk is nodig die de zending draagt. Een kerk die ook zelf in eigen omgeving kijkt welke grenzen er overgestoken kunnen worden. Want dát is so wie so de taak van ons allemaal: in het klein meewerken. De grens durven opzoeken en overgaan, Gods liefde delen in onze omgeving. Juist waar dat in het klein gebeurt, komt ook een speciale roeping eerder!

SLOT
[de grens over]
Gods grote plan, het gaat door. Daar begint de beweging mee, en dat plan zál verwezenlijkt worden. Met of zonder ons, want uiteindelijk ligt het vast in de Heer zelf. Maar gelukkig ben je als jij Gods verlangen deelt dat erachter ligt. Als jij ook niets liever wilt dan dat onder alle mensen Jezus’ liefde bekend wordt, dat overal Gods genade aanvaard wordt als basis. Gelukkig ben je als je je niet neerlegt bij grenzen, niet blijft in de christelijke bubbel, maar je beschikbaar stelt voor Gods plan. Als je grenzen durft verleggen; voor jezelf, en zo voor Gods grote plan.
Laten we biddend zoeken waar uw, waar jouw plekje is in dit grote plan. Laten we allereerst zorgen dat we zelf leven uit Hem – want alleen uit ervaring kun je werkelijk goed over God spreken!
En zo: de grens over, ook deze vakantie. Niet alleen letterlijk, maar ook in geloof!

Amen