Gemeente van Jezus Christus,

[intro: opnieuw geboren worden]
Het is een wonderlijke uitspraak van Jezus: Je moet opnieuw geboren worden. Norah en Thomas, de twee kinderen die daarnet gedoopt zijn, zij zijn nog niet zo lang geleden geboren. Wij allemaal zijn een keer geboren, kortere of langere tijd geleden. Maar nu zegt Jezus: Je moet opníeuw geboren worden, nog een keer geboren worden. Anders kun je het Koninkrijk van God niet zien – niet in Gods nieuwe wereld komen.

Kinderen, snappen jullie het? Nicodemus niet. Deze man is met Jezus aan het praten. En als Jezus spreekt over opnieuw geboren worden, begrijpt hij er niets van. Hoe kan iemand weer geboren worden, als hij al oud is? Probeer het je eens voor te stellen, kinderen! Je kunt toch niet weer in de buik van je moeder kruipen, om dan nog een keer daaruit geboren te worden? Zelfs voor de kleine kindjes die vandaag gedoopt zijn, zou dat niet meer kunnen. En voor jullie al helemaal niet! Je bent veel te groot, het zou gewoon niet eens passen. Laat staan voor een groot mens.
Opnieuw geboren worden, zegt Jezus. Dat is nodig! Het gaat er vast niet om dat je letterlijk weer uit de buik van je moeder geboren wordt. Dat is onmogelijk. Maar wat bedoelt Jezus dan wel?

[geboren uit water en geest]
Jezus zegt nog iets, laten we luisteren. Een soort aanvulling: “Ik verzeker u: niemand kan het Koninkrijk van God binnengaan, als hij niet geboren wordt uit water en wind”. Ja… wat moet je daar dan mee? Geboren worden uit water en wind… dat klinkt wel heel vaag. Bijna new age-achtig. Opnieuw geboren worden, dat is blijkbaar hetzelfde als ‘geboren worden uit water en wind’. Maar wat je je daarbij moet voorstellen? Jezus legt het verder niet uit. Ook niet als Nicodemus verbijsterd zegt: ‘maar hoe kán dat?’
Jezus’ woorden zijn raadsels, zo op het eerste gehoor. Maar op het tweede gehoor zeggen ze meer. In het Grieks is het woord voor ‘geest’ en voor ‘wind’ namelijk hetzelfde. Bijbelvaste mensen keken net al wat vreemd misschien. Water en wind? Nee, Jezus zegt en bedoelt: je moet opnieuw geboren worden uit water en Geest.
Kijk, dan worden er dingen al iets duidelijker. Opnieuw geboren, uit water en geest. Water, dat wijst op de doop. We hoorden hoe Jezus direct ná dit gesprek mensen ging dopen. Eerder deed Johannes de Doper dat ook, zijn naam zegt het al. Dopen met water als teken van een nieuw begin, zoals we het vandaag hier ook mochten zien. Dat is het ene. En dan ook het andere: de geest – de Geest met een hoofdletter, de Heilige Geest. Die maakt mensen innerlijk nieuw. Alsof je opnieuw geboren wordt.
Hoe dat werkt? dat blijft een mysterie. De Geest, wat dus in het Grieks hetzelfde woord is als ‘de wind’ – hij werkt al net zo ongrijpbaar als wind. Kinderen, kun je de wind zien? Kun je de wind vastpakken? Nee toch! Je ziet wel takken bewegen als het waait, en bladeren wegdwarrelen, maar dat is niet de wind. Dat is het effect van de wind. De wind zelf zie je niet! Net zo is het bij Gods Geest. Je kunt soms merken dat hij werkt, maar hemzelf kun je niet zien of grijpen – net zo min als de wind.

[opnieuw geboren = innerlijke vernieuwing]
Jezus spreekt met nadruk in het gedeelte dat we lazen. Hij voert eigenlijk nauwelijks een gesprek, maar plechtig verklaart hij dingen. Twee keer zegt hij het “waarachtig, ik verzeker u” [vinger omhoog]: Je moet opnieuw geboren worden, geboren door water en geest, wil je bij God kunnen horen. En weet je, dat is nog steeds even waar als toen!
Opnieuw geboren worden, wat is dat dan? Het wil zeggen dat de Heilige Geest je een ander mens maakt, dat hij je innerlijk, geestelijk nieuw laat worden. Als het ware opnieuw geboren. En dat, zegt Jezus, is voor ieder mens nodig, voor ons allemaal.
Waarom heb je dat dan nodig? Wel, omdat van nature wij niet op God gericht zijn. Uit onszelf missen we ons doel: leven in liefde. Dáárvoor heeft God de mensen gemaakt. Dat we Hem liefhebben en alle mensen om ons heen. Maar we zijn op onszelf gericht. We doen dingen die niet goed zijn. En zo blijkt: onze oriëntatie klopt niet! Zo kunnen we niet bij God horen. Niet in zijn Koninkrijk komen, de nieuwe hemel en aarde die Hij beloofd heeft.
In Gods toekomst pas je alleen als de Heilige Geest je ómzet, anders maakt. Als Hij je weer op God richt; als Hij je laat zien wat er niet klopt in je leven, en je op het spoor van Jezus zet, en laat leven uit zijn vergeving. Dát is opnieuw geboren worden.
Tieners, klinkt dat misschien vaag? Het is juist heel concreet. Soms is het heel goed te zien, als bijvoorbeeld een crimineel tot inkeer komt en een ander leven begint met God – indrukwekkend, ik mocht eens het verhaal horen dat zo iemand zelf vertelde. Hij was opnieuw geboren, overduidelijk, daar was niets vaags aan! Maar een nieuw leven wordt ook zichtbaar in kleine dingen. Als bijvoorbeeld iemand door Gods Geest leert om geduld te hebben met anderen, om vriendelijk te zijn tegen mensen die dat niet zijn. Dat is wat de Bijbel noemt ‘de vrucht van de Heilige Geest’. Die groeit in het leven van mensen, ook vandaag nog, als Gods Geest zijn vernieuwende werk doet. Dan zie je de wind bezig! Het is als mensen meer op Jezus gaan lijken, iets van Hem uitstralen. Ik hoop dat je zulke mensen kent. Ze zijn er, God zij dank! En opnieuw geboren worden is net zo concreet als hun leven.

[nodig voor ieder]
Opnieuw geboren worden, een ander mens. Dat is geen optie, dat is iets dat we allemaal nodig hebben… Allemaal, niemand uitgezonderd, Jezus zegt het. Jong of oud, trouwe kerkganger of alleen vandaag een keer hier als gast: je moet opnieuw geboren worden! En ja, dat staat haaks op wat in onze maatschappij klinkt: je bent goed zoals je bent! Maar van Gods kant klinkt een stem: nee, sorry, je moet een ánder mens worden. Echt, allemaal.
Iemand denkt: nou, wat een zware boodschap. Ja, maar ook een ware boodschap. Ik heb het niet verzonnen, Jezus zelf zegt het met nadruk. Zelfs de baby’s die vandaag gedoopt zijn, ze moeten omgedraaid worden naar God toe. Ze doen nog wel niets verkeerds, maar uit zichzelf zijn ze niet op God gericht, zijn ze even ik-gericht als wij allemaal uit onszelf. Als je maar een aantal jaar wacht komt het er vanzelf uit ook, let msar op… Ook met hen moet een verandering iets gebeuren! En daarom zijn ze gedoopt. Omdat Gods Geest het wil doen, Norah en Thomas nieuwe mensen maken. Nee, doopwater is geen wondermiddel dat je vanzelf verandert. Maar de doop is wel ‘het bad van de wedergeboorte’ zoals ergens in de Bijbel staat. Het teken en zegel, zoals dat heet, van dat Gods Geest mensen innerlijk vernieuwt. Dat belooft God in de doop, aan Norah en Thomas persoonlijk. Dat heeft Hij beloofd, aan ieder hier die gedoopt is – misschien al heel lang geleden. De doop wijst aan: je moet een ander mens worden! En je mág een ander mens worden.
Dat kun je niet zelf doen. Probeer jezelf maar eens te veranderen! Daar heb je uit jezelf niet eens zin in. Maar het is nodig, echt. En gelukkig: God zelf wil dat geven! U, jij, je moet opnieuw geboren worden. En je kúnt opnieuw geboren worden.

[persoonlijke toespitsing]
Maar nu is wel de grote vraag: bén je opnieuw geboren? Niet alleen door doopwater op je buitenkant, maar vooral door het werk van Gods Geest aan je binnenkant. Ben je al een ander mens geworden? misschien denkt iemand wel: nou, ik weet niet… Heb ik ooit een compleet nieuwe start gemaakt in mijn leven? misschien denkt u wel: volgens mij niet. Terwijl een ander zegt: ja, toen-en-toen, toen is bij mij alles veranderd.
Kinderen, laat ik het eens anders vragen: ben jij geboren? Ja, of nee…? Rare vraag misschien. Natuurlijk ben je geboren. Maarre… weet je er nog iets van dat je geboren bent? Ik niet hoor! En toch ben ik geboren, zeker weten. En jij ook, anders zat je hier niet!
Met opnieuw geboren worden is het vergelijkbaar. Misschien zijn hier mensen die in één keer tot geloof zijn gekomen, die heel duidelijk weten wanneer ze een nieuw mens zijn geworden. Mooi als je dat kunt vertellen! Bij anderen echter gaat het meer geleidelijk, vooral als je als kind bent gedoopt en christelijk bent opgevoed. Dan hoef je niet te gaan graven wanneer je nu precies opnieuw geboren bent, en wat je daar nog van weet. Kijk liever naar het nú. Immers, een kind dat eens geboren is leeft nú. En het begint te groeien, en gaat op zijn ouders lijken. Net zo, als je wanneer dan ook opnieuw geboren bent, dan is Gods leven in je. Dan begin je te groeien in geloof, en ga je op je Hemelse Vader lijken. Wedergeboorte, het is maar niet maar één moment alleen, het is net als je natuurlijke geboorte het begin van een heel leven van groei en ontwikkeling. Kinderen, als je gedoopt bent dan mag je het vol vertrouwen geloven: toen is God in mij iets nieuws begonnen. En je mag het aan de Here God vragen: Heer, laat het vérder gaan! Maak mij alstublieft meer en meer een nieuw mens, van binnen, door uw Heilige Geest. Dat wil Hij zeker geven.
Maar de vraag blijft belangrijk om onder ogen te zien, zeker als je ouder bent geworden en misschien wel kouder ook. Ben je opnieuw geboren? Of ben je nog eigenlijk helemaal je oude zelf? Is Gods Geest in je aan het werk, groeit de vrucht van de Geest in je: liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid..? Is je leven op de Heer gericht, weet je dat je het moet hebben van zijn vergeving en genade, van de schoonwassing waar de doop op wijst?

[oproep: geloof]
En heb je daar allemaal nog nooit iets van gemerkt: dan moet je denk ik echt nog opnieuw geboren worden. Want een mens is niet automatisch opnieuw geboren, ook niet als je in de kerk zit. Zelfs niet als je ooit eens gedoopt bent met water. Mijn grasmaaier staat al heel lang in de garage, maar toch wordt hij daardoor niet vanzelf een auto. Toch?
Als je merkt dat je dit mist, hoe kun je het dan krijgen? Hoe kun je opnieuw geboren worden, een ander mens worden? Het lastige is: dat kun je niet zelf. Dat blijft een onnavolgbaar werk van Gods geest. Van bóven geboren worden, dat lukt ons hier beneden nooit. Maar wat is nu het mooie? Jezus vraagt niet jezelf een ander mens te maken. Hij vraagt iets anders: vertrouw op mij. Of met een Bijbels woord: gelóóf in mij. Dat zegt die bekendste tekst uit de hele Bijbel, die ook staat in het stuk dat we lazen. “God had ze wereld zo lief dat Hij zijn eniggeboren zoon heeft gegeven, opdat ieder die in Hem gelooft niet verloren gaat maar eeuwig leven heeft”. Ieder die… gelooft. Die zich overgeeft aan Jezus, om voortaan van hem te zijn. Die wordt een ander mens. Die mag in Gods koninkrijk komen.
Geloof in Jezus! Dat is wat u mag en moet doen. Geloven, dat is: erkennen dat Hij het weet. Toegeven dat je een ander mens zou moeten zijn. En aan hem vragen om je te vergeven en te vernieuwen. Wie dat doet, die zál niet dezelfde blijven. Die mag met Jezus opstaan in een nieuw leven. Die wordt wedergeboren. Een wonder van Gods Geest, het kan gebeuren in jóuw eigen leven. Het móet gebeuren in je leven. Wie dat niet wil geloven, loopt dood. Maar wie zich overgeeft aan Jezus, dezelfde die onze duisternis aanwijst, die zal leven. Die wordt een ander mens! Ben je gedoopt: vraag God waar te maken waar het water op wijst. Ben je nog niet gedoopt: láát je dopen. Water en Geest, beide zijn nodig. En God geeft ze graag!

[slot: geboren in gezin]
Tenslotte: wie geboren is, wordt onderdeel van een gezin. Net zo is het met wie opnieuw wordt geboren. Net zo is het met wie gedoopt wordt. Die hoort voortaan bij een gezin, bij Gods gezin. De kerk wereldwijd. En speciaal: deze kerk, waar we hun namen hebben gehoord: Thomas, Norah. Samen met hen zijn wij één gezin, een gemeenschap van mensen die opnieuw geboren worden. Norah en Thomas mogen erbij horen, nu ze gedoopt zijn.
Ouders: blijf dan verbonden met dit gezin – deze kerk, deze mensen om je heen. Neem je plek in. Samen sta je sterk, alleen glijd je weg. Leer je kind ingroeien in deze kerkgemeenschap. Laat het er zijn, en dat zeg ik tegen alle ouders hier, laat ze er zijn: in de kindernevendienst of de kerk zelf, de club, de catechese. Want ook de tegenstander trekt aan de kinderen! Hij wil het zaad van de wedergeboorte maar al te graag knakken waar het net ontkiemt.
En gemeente: sta om deze ouders heen. Steun ze. Leef mee, help waar te helpen is, bid voor hen, voor de vandaag gedoopte kinderen, voor heel alle kinderen in deze gemeente. Dan zal God zijn zegen zeker geven, dan zal zijn Geest vernieuwend werken. Vast!
Er is gedoopt. God maakt mensen nieuw! Door water en Geest. Laten we danken voor het water, en steeds bidden om de Geest!

Amen