Doodstraf

Kort voor Pasen sprak paus Franciscus zich in scherpe bewoordingen uit tegen de doodstraf. Hij noemde deze straf “gruwelijk en onmenselijk” en “er is geen enkele misdaad ter wereld die de doodstraf kan rechtvaardigen”. Ondanks het grote respect dat ik voor deze paus heb, ben ik het op dit punt fundamenteel met hem oneens.
Wat hij zegt sluit aan bij een algemene trend in de westerse wereld. Zo is in heel Europa de doodstraf al een tijd uitgebannen. De redenen daarvoor hangen samen met hoe men tegen straf aankijkt. Als eerste moet het bestaan van straf mensen afhouden van het begaan van een misdaad. De doodstraf doet dit niet méér dan andere straffen en is in die zin dus onnodig. Zie de VS, waar ondanks het bestaan de doodstraf juist méér moorden gepleegd worden dan hier. Ten tweede dient een straf om de maatschappij te beveiligen. Men kan een misdadiger echter ook ‘uit de weg ruimen’ door hem levenslang op te sluiten, dus ook uit dit oogpunt is de doodstraf niet nodig.
In dit alles ontbreekt echter een heel belangrijk aspect, namelijk dat van genoegdoening of vergelding. De rechtsorde moet worden hersteld. Simpel gezegd: een misdaad verdient straf, punt uit. De straf moet daarbij in evenwicht zijn met de misdaad. En nu zijn er gewoon wandaden die zó erg zijn dat slechts de ultieme straf past. Iedereen kan vast wel een voorbeeld bedenken waarvan u zegt: ja, díe zouden ze…
Nu denkt iemand misschien: maar dominee, de genade en de vergeving dan? Ja, gelukkig is er méér dan straf en vergelding. Maar zelfs God vervangt recht niet automatisch door genade. Het zal de protestant in mij zijn die graag juridisch denkt, maar ik geloof: God is de mensen genadig, maar niet ten koste van Zijn recht. Daarom gaf Jezus zijn leven. Eérst recht, en dan wat erbovenuit gaat. Het punt is: in het wetboek van strafrecht kan slechts het eerste worden vastgelegd… Dus dan mag ook de ultieme straf daar een plek hebben.