Schriftlezingen: psalm 90 en 1 Korinthe 15:57-58

Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
op een nieuwjaarsdag als vandaag hoor je vaak allerlei goede wensen. Een gelukkig nieuw jaar, veel heil en zegen, en dat je maar gezond mag blijven. Enzovoorts. Straks na de dienst kunnen we elkaar de hand schudden en nieuwjaar wensen.
Maar… wat zou u of jij eigenlijk wensen voor het komende jaar? Goede wensen zijn vaak heel breed, maar laten we proberen om het eens wat toe te spitsen! Waar hoop je op voor 2017? Wat zou dit nieuwe jaar góed maken voor u? Ik kan het u natuurlijk niet allemaal persoonlijk vragen, dus ik heb het voor mezelf maar overdacht. Volgens mij zijn er twéé soorten dingen die we wensen. Allereerst hoop je dat leed en rampen je bespaard worden. Dat je niet ziek wordt, of een ongeluk krijgt, of geliefden verliest. Dingen dus die je juist níet wenst. En anderzijds zijn er voor veel mensen dingen in dit jaar waar ze naar uitkijken. Dat je je diploma gaat halen bijvoorbeeld. Of dat je huwelijksjubileum viert, of dat je oma hoopt te worden. Als het in zulke dingen gaat zoals je hoopt, dan wordt 2017 een prachtig jaar!
Maar… wat als je nu géén bijzondere dingen in het vooruitzicht hebt? Geen diploma of jubileum, of wat dan ook – blijven dan alleen de wensen van die andere soort over? Dat dingen je níet overkomen? En als dat inderdaad niet gebeurt – als je niet ziek wordt of verongelukt, maar als je leven gewoon doorgaat zoals in 2016, is dat een gelukkig nieuwjaar?
Misschien moeten we geluk niet teveel in de grote dingen zoeken. Als tekst voor vanmorgen heb ik gekozen voor het slotvers van psalm 90. Dat is mijn nieuwjaarswens voor ons allen. “De lieflijkheid van de Heere, onze God, zij over ons; bevestig het werk van onze handen over ons. Ja, het werk van onze handen, bevestig dat!” Geen grote dingen. Het werk van je handen – je dagelijkse bezigheden. Maar wel: met God! Laten we daar eens verder naar kijken.

[de psalm]
Gisteravond hoorden we al uit psalm 90. Toen niet de laatste, maar de eerste zin: “Here, U bent ons een toevlucht geweest van generatie op generatie”. Voor wie er niet was zal ik een paar dingen noemen. De dichter van de psalm beseft diep hoe vergankelijk, hoe klein een mens is. Je leeft een tijdje, en dan is het uit. 70, of als wij zeer sterk zijn, 80 jaar. Het leven van een mens is bovendien niet alleen eindig, het voelt vaak ook zo vergeefs. Waar leef je eigenlijk voor? ’70 of 80 jaar, en heet meeste daarvan is moeite en verdriet’. Ons bestaan is onderworpen aan de zinloosheid, zegt Paulus ergens. Gods oordeel ligt op deze wereld, wegens alle slechte dingen die wij mensen doen. Daarom is het mensenbestaan moeizaam, en eindigt het met de dood.
U hoort wel, droevige overpeinzingen voor een oudejaarsavond! Maar gelukkig weet de dichter ook méér. Hij zegt, hij begint er zelfs mee: ‘Here, U bent onze toevlucht’! In dit leven met alle moeite, mogen we schuilen bij God. Hij is genadig voor kleine en kwetsbare mensen met al hun fouten. Wie op Hem vertrouwt, heeft houvast in een wereld die zinloos rondjes draait. Die mag hoop hebben, ook over de dood heen. “Here, u bent onze toevlucht”. Dat wil deze diepe psalm ons leren zeggen!

[geen terugtrekken maar inzet]
Maar nu, met nieuwjaar? Er ligt een heel jaar voor je. Je gaat weer naar school, of naar het werk, je vat je dagelijkse routine weer op. “Here, U bent ons een toevlucht” – dat klinkt een beetje alsof je wegvlucht uit het dagelijks leven en veilig wegkruipt bij Hem. Maar… je dagelijks werk, doet dat er ook toe in het geloof?

Jazeker! Je ziet het meteen al in de psalm zelf. De dichter zit droevig te peinzen over het leven. Aan het einde van de psalm gaat hij dan bidden. Wat bidt hij? Here, verlos me maar uit dit moeizaam bestaan? Nee, totaal niet! Hij bidt juist om Gods nabijheid ín dit leven, in het dagelijkse bestaan, het werk dat je doet. “Bevestig het werk van onze handen” – laat dat lukken, laat dat zinvol zijn! Tweemaal bidt hij het zelfs, zo belangrijk is het “Het werk van onze handen, bevestig dat”! Dat mogen wij ook bidden aan het begin van het nieuwe jaar.
We zien hetzelfde in wat we lazen uit de Korinthebrief. Eigenlijk had ik daar een langer stuk uit moeten lezen, want is is een mooi tegenwicht voor psalm 90. Paulus heeft enthousiast verteld hoe de vergankelijkheid en vergeefsheid níet het laatste woord hebben. Hoe de Here Jezus overwonnen heeft, over de dood en het graf. Wie in Jezus gelooft, mag verzekerd zijn van eeuwig leven, dat nooit meer uitdooft. Hij stond op uit het graf, en allen die bij Hem horen zullen ook opstaan. Daar wist de dichter van psalm 90 nog niet veel van, maar Paulus verkondigt het juichend. De vloek van de vergankelijkheid is overwonnen!
En dan? Afwachten maar tot het zover is? Nee, ook Paulus komt dan met heel concrete aanwijzingen. “Wees dan standvastig, onwankelbaar, steeds overvloedig in het werk van de Heer”. “Uw inspanning is niet tevergeefs in de Here”. Ook hier weer: ga aan de slag! En waarom? Juist omdat je weet van Jezus’ overwinning. Dan is het leven niet een zinloos bezig zijn, maar dan is je inspanning niet tevergeefs. Dan wordt ook de vloek van de vergeefsheid overwonnen. Dan krijgt je dagelijks leven doel en zin, omdat je leeft met Hem.

[leven onder Gods glimlach]
Hoe werkt dat dan? Heb je dan altijd succes? Dat staat er niet. Succes, slagen is trouwens helemaal niet hetzelfde als een vervuld leven. Er zijn mensen die keihard werken om te slagen en succes te hebben. Soms lukt het. Maar dan? Heb je dan het geluk gevonden? Er zijn mensen die rondkijken in hun grote huis, die als ze willen wel tien keer per jaar op vakantie kunnen, maar ze vinden het er niet. Nu heb ik het bereikt, en dan? Waar leef ik voor?
Als je alleen succes wenst, mis je het voornaamste. Paulus zegt dat ‘je inspanning niet tevergeefs is in de Here’. Die laatste woorden maken het verschil! De psalm zegt het in andere woorden ‘de lieflijkheid van de Here, onze God, zij over ons’. Eérst dat!
De ‘lieflijkheid van de Here’. Wat is dat? Laat ik het vanmorgen heel eenvoudig zeggen: zijn glimlach over je leven. Dat je weet dat Hij naar je kijkt met vriendelijke ogen. Altijd, ook als je aan het werk bent. De lieflijkheid van de Here, onze God. Dat je weet van zijn liefde, dat je gelooft Hij je aanvaard heeft en dat je altijd bij Hem terecht kunt. Als je bidt, en Hij luistert en je rust geeft en verhoort. Maar ook als je niet bidt, maar je aan het concentreren bent op een ingewikkelde klus.
Het beeld van ‘toevlucht’, waar we gisteren over hoorden, roept op dat je wéggaat uit het gewone leven, naar Hem toe. Daar begint het denk ik, naar God gaan. Maar geloof is ook dat je weet dat Hij er altijd is. Hij is ‘over ons’, als een koepel. Zijn liefde om je heen, Gods glimlach over je leven.
Als je dáárvan weet, dan krijgt je dagelijks leven glans. Dan is het leven niet een zinloze tredmolen, en je werk geen harde plicht. Dan kun je in 2017 je taak met vreugde en inzet doen, dan krijgt het zin door Hem. ‘Je inspanning is niet tevergeefs in de Here’.

[doe je werk voor God!]
Wat maakt dan het verschil? Het feit dat je je schoolwerk of je huishouden of wat dan ook doet voor Gods ogen. Er is er één die het ziet, en die het waardeert als jij je inzet. Ook als anderen geen waardering geven, ook als het dingen zijn die nu eenmaal moeten gebeuren, ja zelfs als je werk geen successen oplevert.
‘Bevestig het werk van onze handen’ bidt de psalm. Dat wil zeggen: geef dat het er toe doet. Geef dat het méér is dan iets dat je nu eenmaal moet doen, omdat er brood op de plank moet zijn. Dat school méér is dan een papiertje halen dat je nu eenmaal nodig hebt op de arbeidsmarkt. Soms voelt het misschien zo. Maar je mag bidden: laat het er toe doen! Laat me mijn gaven inzetten in Uw wereld, Here God!
Dagelijks werk kan soms voelen als een zware opgave of als een vervelende noodzaak. Maar werk is méér dan een noodzakelijk kwaad. De opdracht om de aarde te bewerken en te bewaren, werd al gegeven in het paradijs. Na de zondeval werd het wel anders: het werd ‘werken in het zweet van je gezicht’, zwoegen tot een mens terugkeert naar de aardbodem waaruit hij gevormd werd. Het zinloze en het zwoegen, dat is erbij gekomen. Maar werken zelf, je inzetten, dat is een goddelijke roeping!
Nu bidt de psalm, en nu is mijn nieuwjaarswens voor ons allemaal: dat ons werk zo mag zijn. Dat het ertoe doet, dat het ‘bevestigd wordt’, meer is dan zinloos zwoegen. Dan heb je een leven God het bedoeld heeft. Niet als je de hele dag alleen maar bidt en Bijbel leest. Maar als het werk van je handen bevestigd wordt!
Even voor de duidelijkheid: ‘het werk van onze handen’ is natuurlijk veel meer dan een betaalde baan. Het geldt ook voor werk waar je je handen weinig gebruikt. Als je werkloos bent of bewust thuisblijft, kun je toch taken vervullen in de maatschappij; net als wanneer je met pensioen bent. Onze maatschappij hangt wel erg veel waarde aan werken voor geld. De Bijbel leert: werken, niet voor geld, maar voor God! Ook als vrijwilliger of als opvoeder bijvoorbeeld. Al verdien je geen salaris, wie zijn taak verricht voor Gods aangezicht, die weet dan zijn of haar inspanning niet tevergeefs is in de Here!

[bid en vertrouw en zet je in]
Dan mogen we het nieuwe jaar ingaan met zín. Zin om bezig te gaan. Wij zijn mensen van de aarde, en wij zijn niet gemaakt om niets te doen, of alleen maar ontspannende dingen. U hebt gaven gekregen, en jij, om te gebruiken! We zijn deel van de wereld, van de maatschappij. En daarom: pak in alle eenvoud en vreugde je werk aan. Je schoolwerk, je baan, je andere bezigheden. Als klein mensje in Gods grote wereld, maar in geloof levend onder zijn glimlach.
Hoe doe je dat dan concreet? Wel, ik zou beginnen met bidden. Bidden wat de psalm ons voorzegt: “het werk van onze handen, bevestig dat”. Help erbij, Here! En meer nog: geef dat we onze vervulling erin vinden, dat het niet alleen een moeten is. Er zijn er helaas veel, die leven van het aftellen: aftellen tot het weekend, of tot het pensioen. Omdat ze geen zin, geen voldoening vinden in het werk zelf. Maar bid dan, om je táák te mogen zien, je roeping! Hetzij in wat je nu doet, of misschien door je roeping elders te vinden. Bid maar, ieder van ons: ‘bevestig het werk van onze handen’. Dat je er vreugde in vindt, en de zin ziet, en ook concrete resultaten. En al zijn die er niet, dat je dan nog trouw je werk doet ‘als voor God en niet voor mensen’.

Ten tweede ook: leef uit de Bron! Ons jaarthema, ook voorlopig nog. Laat je leven steeds verbonden zijn met de Here. Leer zijn lieflijkheid kennen. Laat zijn Geest in je werken. Zóek de Here! Laat het niet een theorie zijn, dat God ons een taak geeft, maar beleef het ook zo. Bid voor je werk, je taak en de dingen waar je tegenop loopt. Zoek zijn leiding bij je keuzes hierin. De Here is er elke dag, zondag én maandag. Hij is overal, in de kerk en op het werk! Wat zou het jammer zijn als je steeds naar beneden kijkt, naar je taak en je deadlines, dat je niet omhoog kijkt. Want dan zou zijn glimlach over je leven je sterken en alles veel lichter maken! Leef uit de Bron!
En ten slotte: zet je in. Doe je taken zo goed als je kunt. Wees trouw en eerlijk, wees ijverig. Hoe kan de Here het werk van uw handen zegenen, als u er zelf de kantjes vanaf loopt? Besef dat je een mens bent met een taak. Zoek ernaar die te vervullen. En als er misschien heel oude mensen luisteren, die zich afvragen waar zij nog voor leven: bid dan voor anderen, en moedig hen aan!

[slot]
Het nieuwe jaar is begonnen. Het startschot heeft geklonken. Onze taak wacht, wat dat voor ieder van ons ook precies mag zijn. Laten we dan gáán, met inzet en vertrouwen, en met het gebed uit deze psalm: “het werk van onze handen, bevestig dat”. We mogen geloven dat zijn glimlach dan over ons leven is, dat we leven in zijn lieflijkheid. Niet omdát wij zo goed werken, maar omdat Hij de bron is van ieder goed werk. Alleen om Jezus’ wil.
Moge de Here ons zo allen een gezegend nieuw jaar schenken!

“Wij mogen leven door zijn kracht
de taak door Hem ons toegedacht
volbrengen als een heerlijk blijk
van Christus’ komend koninkrijk” (Gez. 381:4 LvdK)

Amen