Uit de Bijbel is gelezen: Lukas 2:1-20

Gemeente van Jezus Christus,

[intro: verwondering om wat de herders vertellen]
Verbaasd. Bent u wel eens verbaasd met kerst? Bijvoorbeeld over de drukte in de winkels, de enorm volgeladen karren in de supermarkt, alsof je met Kerst drie keer zoveel eet als anders… Verbaasd, verwonderd kun je zijn als je ziet hoe sommige mensen hun huis en tuin hebben veranderd in een lichtjeswonderwereld. Verbaasd misschien als je van iemand een kerstkaart krijgt van wie je het helemaal niet had verwacht.
Verbazing met kerst. De mensen in en rond Bethlehem zijn ook verbaasd. Niet over kerstkaarten of kerstkarren, die waren er nog niet, maar over iets wat ze hebben gehoord. Op het marktplein zie ik een groepje mensen bij elkaar staan, naast een kraam met olijven en geurige kruiden. Boven de drukte van de vele mensen hoor ik één van hen tegen haar buurvrouw zeggen: “heb je al gehoord van die herders?” “O, nee” zegt de ander, terwijl ze haar mand op de grond zet. “Wat dan?” “Nou, die herders, je weet wel, van de stal daarginds, die lopen de hele morgen al rond. Ze hebben iets bijzonders dat ze overal vertellen”. “O… wat gek, want anders zie je ze zelden”. “Ja”, zegt een man in een lang gewaad die heeft meegeluisterd, “ik heb ze zelf gehoord. Ze liepen door mijn straat, en weet je wat ze riepen tegen mijn zoon die buiten speelde? “De messias is geboren!” Dat zeiden ze!” “’t is toch wat”, zeggen de vrouwen tegelijk. En de man gaat verder: “mijn buurman heeft even me ze gepraat, hij zat buiten voor zijn huis. Ze zeggen dat ze engelen hebben gezien, en dat die ze een kindje aanwezen. Ze zeggen dat God nu vrede gaat brengen. Echt, ze zijn er helemaal vol van!” Verbaasd schudden de vrouwen hun hoofd. Wat zou er aan de hand zijn?
Verbazing is er in Bethlehem, verwondering over wat herders vertellen. Want inderdaad, ze vertellen het overal: de Redder is geboren! Wonderlijk nog in een ander opzicht, deze woorden van de herders. Ze hebben het kindje Jezus gezien, zoals het daar in de stal ligt te slapen. Maar wat is daar eigenlijk aan te zien? Het is gewoon een baby’tje, zoals er zoveel zijn. Alleen zijn wieg is wat ongebruikelijk: een voerbak in de stal, hun eigen stal. Maar daar hebben de herders het niet over. Ze zeggen niet: er is een baby geboren in onze stal. Ze zeggen veel méér: de messias is gekomen, de Redder voor ons volk! Hoe komen ze daarbij?

[wie Jezus is]
Wel, dat weten ze van de engel die het hen verteld heeft. De woorden van de engel zijn de kern van het kerstverhaal, letterlijk en figuurlijk. We lazen 20 verzen uit de Bijbel, dus waar is het midden? Vers 10 en 11. En inderdaad, wat staat daar, kijkt u maar in uw liturgieboekje? Dit: “de engel zei tegen hen: Wees niet bevreesd, want zie, ik verkondig u grote blijdschap, die voor heel het volk wezen zal, namelijk dat heden voor u in de stad van David de Zaligmaker geboren is; Hij is de Christus, de Heere”. Dat is waar het om gaat met kerst. Niet dát er een kindje geboren is, maar wie dat kindje is.
Wie is Jezus dan? Waarom is zijn komst zo belangrijk? Laten we daar eens naar kijken. De engel zegt dat dit kind de Zaligmaker is, Christus de Heer. ‘Zaligmaker’, het is een beetje een ouderwets woord. Zalig, dat is gelukkig – denk aan ‘zalig Kerstfeest’. Iemand die zalig maakt, maakt je gelukkig en blij. Hij laat sombere wolken verdwijnen en licht doorbreken. Zouden er daarom zoveel lichtjes schijnen met kerst? Als Hij komt, breekt er licht door, zal de wereld anders worden.
Maar je kunt de woorden van de engel ook weergeven, eigenlijk nog beter, met ‘Redder’. Jezus is de redder. Dat is veel persoonlijker. Denk aan wat ik net tegen de kinderen zei over die reddingsboei. Die redt je als je in het water ligt. Alleen is Jezus geen ding, maar een persoon. Hij springt zelf het water in, naar u toe, om je te redden! Hij kwam zelf op deze donkere wereld, om mensen te redden uit het duister van de dood. Hij kwam zodat u niet kopje ondergaat! Want dat zou anders zeker gebeuren. Het kwaad dat we doen trekt ons omlaag, reddeloos verloren. Tenzij de Redder komt!
Je zou wat de engel zegt ook nog kunnen vertalen als ‘Verlosser’. Jezus verlost. Als iemand gevangen wordt gehouden door een criminele bende, wat is die persoon dan blij als iemand hem komt verlossen. Úit de donkere schuur waar hij werd vastgehouden, weer de vrijheid in. De toekomst gaat open! Wat houdt u gevangen?
Dit is is nu Jezus voor gekomen is: om te verlossen, te redden, gelukkig te maken. Het is gewoon niet in één woord te vangen. Er zou ook nog véél meer over te zeggen zijn. Maar laat ik het nu maar samenvatten: Jezus is gekomen om alles anders te maken. In uw en jouw leven, en voor de hele wereld. Vrede brengt Hij: vrede in je hart, vrede tussen mensen, vrede met God, vrede op aarde.
Kun je dan begrijpen dat de herders zo enthousiast zijn? Er is een kindje geboren, jazeker, dat is altijd al mooi en bijzonder. Maar dit kindje zal alles anders maken en beter. Het is de Zaligmaker!

[brug naar onze reactie]
Deze boodschap vertellen de herders rond. Die boodschap mag ook u of jij vanmorgen horen! De vraag is alleen hoe wij daarop reageren. In Bethlehem waren de mensen verbaasd, verwonderd. “tjonge, ‘t is toch wat” zeiden ze tegen elkaar. Zo zou ook onze reactie vanmorgen kunnen zijn. Dat je hebt gehoord wat ik net vertelde, over waarvoor Jezus kwam. En dat je dan denkt “zo, dat is wel bijzonder” – maar dat het daar bij blijft. Dan is het als bij de mensen in Bethlehem – nu zijn ze verwonderd en praten ze erover, maar na een paar dagen is alles vast weer weggezakt.
Nee, alleen verwonderd zijn is te weinig. Al is het een eerste stap. Ik heb het gisteren verteld bij de kerstzangdienst, hóe wonderlijk, onbegrijpelijk het is wat er gebeurd is daar in Bethlehem. Dat God zelf gekomen is om mij en u en de wereld een nieuw begin te geven. Als je dat hoort en gelooft, dan kan het niet anders of dat heeft invloed in je leven die verder gaat dan verwondering. Ook dat zien we in Bethlehem gebeuren. Bij de herders, maar ook bij Maria, de moeder van Jezus. Zij zijn ons ten voorbeeld. Over allebei wil ik iets zeggen. En omdat dames voorgaan, wil ik beginnen bij Maria.

[de kerstboodschap bewaren]400
Maria gaat niet de straat op zoals de herders. Dat zou ook moeilijk kunnen, want ze is heeft net een kindje gekregen. Maar Maria doe iets anders: “ze bewaart,”zo lezen we, “al deze woorden, en overlegde die in haar hart”. Welke woorden? De woorden van de herders, de woorden van de engel die ze via hen hoorde, ten diepste de woorden van God. De woorden die ook wij mochten horen over Jezus, haar kindje. Ze bewaart die als een schat. Zoals je een kostbare ketting bewaart, in het bijpassende doosje met fluwelen binnenkant, en dat weer in de la direct naast je bed. Bewaren, niet van ‘wie weet is het nog eens nodig’, maar bewaren in het besef dat het kostbaar is, je schat. Zó bewaart Maria de woorden over Jezus. En zo mogen ook wíj dat doen.
Wat een geschenk, deze boodschap! Meer nog, wat een geschenk is dit kindje zelf. Hij zal u redden, Hij wijst de weg, Hij werd arm om ons rijk te maken! Bewaar deze woorden diep in je hart, en haal ze telkens weer te voorschijn om te bekijken. Jezus is gekomen, ook voor u!
En bewaar deze woorden niet alleen, maar doe net als Maria: ‘overleg ze’ dat wil zeggen, denk erover door. Jezus zal alles anders maken – hoe dan? Hoe kan een baby in een voerbak dat? En wíl ik wel dat mijn leven verandert? Heb ik redding nodig, waarvan dan? Overleg eens, denk eens verder! Of ‘denken’, dat klinkt zo verstandelijk. Mediteer er maar over, herkauw wat u gehoord hebt vanmorgen. Zoek tot Jezus’ komst voor ú betekenis krijgt.
Ach, en er is nog zoveel over te zeggen. De engel weet het in vier woorden samen te vatten ‘Jezus is de Redder’, maar daar heb je het hele levensverhaal van Jezus voor nodig. Dit kind is geen baby gebleven! Hij werd een man. Hij gaf onderwijs – wil je dat niet kennen? Hij liet Gods goedheid zien. En… Hij werd gedood. Vermoord aan een kruis. Maar ook dat was nodig om de Redder te zijn. Als u alleen met Kerst in de kerk komt, zou ik zeggen: kom vaker, hier hoor je er meer over! Doe als Maria: bewaar de boodschap in je hart, en denk erover door. Niet tot je het begrijpt, maar tot de boodschap ú grijpt! Daar zul je goed mee zijn.

[de kerstboodschap doorgeven]
De boodschap bewaren, in je eigen hart. Zo doet Maria, en zo doen miljoenen wereldwijd, zo doet elke gelovige. Maar we zien ook de herders, die doen nog meer. De ontmoeting met de engel is ongetwijfeld diep in hun hart gebrand – stel je toch voor, zo’n engelenkoor! Ze bewaren de woorden in hun hart. Echter, ze houden het niet voor zichzelf. Wat ze ontvingen, willen ze doorgeven!

Ook dit is iets wat wij mogen doen – ‘t is trouwens ons jaarthema “geef het geschenk door”. Geef de kerstboodschap maar door. En dan bedoel ik dus niet de boodschap over gezelligheid en knusse lichtjes, al helemaal niet over kerstmannen en arrensleeën. Ik bedoel de boodschap van de engel: wees blij, vier feest, want de Zaligmaker, de Redder is geboren. Sterker nog, Hij is voor ú geboren!
Juist nu, in deze dagen, wijs er in alle eenvoud maar op dat Kerst meer is dan kerstboom en lichtjes. Zing met je gezin de oude kerstliederen maar. Waar kun je het beter over hebben dan over ‘the reason for the season’? – zoals de Amerikanen het zo kernachtig zeggen. Zeg het maar vrijmoedig tegen anderen: weet je wiens verjaardag we vieren? Als je overal lichtjes ziet, kun je dan niet prachtig wijzen naar Hem die het licht voor de wereld is? Geef het geschenk maar door. Doe als de herders!
En natuurlijk is dit niet alleen voor de kerst, al lenen deze dagen zich er wel bijzonder voor. Dit is een opdracht voor alle dagen, om dóór te geven wat je ontving. Steek je geloof niet onder stoelen of banken. En natuurlijk, ga niet preken, maar laat in woord en daad zien dat er Eén is die uw leven anders maakt. Ja, en dan moet je zelf dus wel iets met Hem hebben. Dat Jezus voor u niet een kindje is waar je met kerst aan denkt, maar de Zaligmaker, de Redder, ook voor u! Dan alleen, als Hij voor je leeft, heb je anderen iets te zeggen.

[slot]
Jezus is geboren, de Zaligmaker, de Redder voor de wereld. De Redder ook voor jou en voor u! Wat doe je met deze boodschap? Hoe ga je naar huis?
Misschien moet je niet meteen de herders achterna. Misschien moet je wel beginnen met verwonderd te zijn, zoals de mensen in Bethlehem waar ik mee begon. Want hoe vaak gebeurt zelfs dát niet eens? ‘We hebben weer Kerst gevierd, we hoorden weer van het Kind in de kribbe’ – ach ja, dat weten we wel. Maar hóór dan vanmorgen wat er toen gebeurd is, en wat me nog steeds verbaast: het kerstkind is gekomen bij God vandaan. Met Hem breekt er iets nieuws in de wereld aan. Hij maakt alles anders. Is dat niet de meest wonderlijke waarheid?
Bewaar die dan, diep in je hart, blijf erover peinzen. Hier raak je nooit over uitgedacht: God is onder ons gekomen! Houd het vast – zoek wat het voor jóuw leven betekent. En geef het door. Laat anderen maar horen, dat de Redder is geboren! Laat je hart er vol van zijn, en je mond van overstromen.

Amen