Gemeente van Jezus Christus,

[intro: LvM als lied in musical]
deze week en volgende week staat de Lofzang van Maria centraal in de verkondiging, het lied dat ze zingt over wat God heeft gedaan. Een geweldig krachtig en en gelovig lied is het, daar kan ik wel twee weken over preken!
Weet u, bij de voorbereiding dacht ik: het is eigenlijk net een lied uit een musical, dat lied van Maria. Een lied uit een musical, hoezo? denkt u misschien. Heel wat mensen hier zullen wel eens naar een musical zijn geweest, of vaker – naar ‘Soldaat van Oranje’ bijvoorbeeld, of naar een van de vele musicals in het Beatrixtheater in Utrecht. De liedjes die daar klinken, zijn wel heel behoorlijk anders dan de lofzang van Maria zoals wíj die net zongen! En toch… ergens is Maria’s lied net zo. In een musical heb je eigenlijk twee dingen: het verhaal, en de liedjes. Zo’n lied zet het verhaal even stil, er gebeurt niet veel. Maar toch zijn die songs heel belangrijk. Ze geven de sfeer, ze maken dingen duidelijk, ze geven diepte aan het verhaal. Juist de liedjes uit een musical blijven je het meeste bij.
Kijk, en zo is het ook in het verhaal dat de evangelist Lukas ons vertelt. Hij vertelt hoe Jezus komt, de beloofde verlosser. Maar tussen de gebeurtenissen door, tussen het verhaal, zitten in hoofdstuk 1 en 2 drie liederen: het loflied van Maria, van Zacharias en van Simeon – of eigenlijk vier, ook de engelenzang nog bij Bethlehem. Dan gebeurt er even niets. Maar juist in die liederen, ook in het lied van Maria, krijgen de gebeurtenissen diepte, worden er dingen duidelijk. Er is méér te horen dan alleen: Jezus wordt geboren.
Laten wij dus vanmorgen maar eens goed gaan zitten en luisteren naar Maria’s musicallied.

[de inhoud van het lied]
Maria heeft bezoek gehad van een engel. Die engel heeft verteld dat ze de moeder zal worden. Ze zal een kind krijgen dat koning wordt, dat de zoon van God is, de Redder. Ongelooflijk natuurlijk, maar Maria gelooft het. “Laat het gebeuren zoals u hebt gezegd”. Dan gaat ze op weg naar haar familielid Elisabeth. De engel had gezegd dat deze oude vrouw ook zwanger zou zijn. En het is zo! Enthousiast wordt Maria door Elisabeth begroet: “De meest gezegende ben je van alle vrouwen! Gezegend is het kind dat je krijgt!” Allebei worden ze vol van de Heilige Geest.
Op dat moment komt het verhaal even tot stilstand, en Maria begint te zingen: “Mijn ziel prijst en looft de Heer, mijn hart juicht…” enzovoorts. Een lied dat zó aanslaat dat het wereldwijd nog altijd wordt gezongen, 2000 jaar later – een echte hit, kun je wel zetten.
Maar… wat zingt Maria eigenlijk? Ze zingt over wat er gebeurt. Jezus wordt geboren, en dat is niet zómaar iets. Dat wil zeggen: Gods grote plan gaat dóór, de beweging die al bezig was met Abraham, David, Israël. Nu gaat uitkomen wat de profeten al gezien hadden. Gods rijk breekt aan. Jezus komt als nieuwe koning. Alles wordt anders en alles wordt goed. Maria is er vól van! Je kunt er beter van zingen denk ik, dan gewoon zeggen wat Jezus’ komst betekent. God grijpt in! Hij geeft vergeving, vernieuwing, hulp en hoop. Ja, zelfs een hele nieuwe wereld waar alles wordt rechtgezet wat nu zo scheef is. Als dat zo is, zou je dan niet zingen?
Onze vertaling geeft het helaas niet goed weer, maar Maria zingt in de voltooide tijd: hij hééft een krachtig werk gedaan met zijn arm, machtigen heeft van hun tronen gestoten, hij trok zich Israëls lot aan. Alsof het allemaal al gebeurd is, zó zeker is ze ervan. Ze doet hier net als de oude profeten, die soms ook in de verleden tijd spraken ‘een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven’ terwijl dat nog niet gebeurd was. Ze zagen het al voor zich! Net zo zeker weet Maria: God gaat door!

[een lied van geloof]
Nu kan ik me echter voorstellen dat iemand denkt: nou, die Maria gaat wel heel snel! Ze zingt over God die grote dingen doet, maar er is helemaal niets van te zien. ‘Heersers stoot hij van hun troon’ – o ja? Koning Herodes en keizer Augustus blijven stevig zitten hoor! ‘Armen geeft Hij aanzien’ – o ja, hoe dan? Er is niets van te merken! Ja zelfs Maria zelf… er is niets aan haar te zien of te merken. Ze heeft zelfs nog geen dikke buik. Ze kan op dit moment nog niet eens zeker weten dat ze zwanger is. Haar kindje is onmerkbaar, en er is geen verandering in de wereld te zien. Hoe kun je dan zo zingen? En trouwens, toen Jezus er uiteindelijk wel was, is er toen zoveel veranderd op aarde?
Tja, eigenlijk zijn dit verkeerde vragen om te stellen aan een lied in een musical. Een lied is geen betoog met argumenten, een lied zingt het uit! Maar ik stel deze vragen bewust toch wél! Want we kunnen luid kerstliederen zingen de komende weken, maar soms kom je er niet zomaar in mee. Jezus’ geboorte is namelijk niet zomaar een mooi verhaal waar je een musical van kunt maken, het gaat over onze échte wereld. En dan kan iemand ineens vragen, tussen alle kerstklokken en carols: mooi gezongen hoor, maar wat zie je ervan? ‘Licht in de nacht’ – maar is de wereld zoveel lichter geworden? Jezus’ komst maakt alles anders – waarom blijft dan bijna alles bij het oude? God gaat het goedmaken – maar waarom is er dan zoveel níet goed? Als er in je gezin ellende is door ziekte, als je iemand verloor van wie je houdt, of wat dan ook. Je zíet het niet, dat God regeert, nog minder dat Hij alles anders zal maken. Kun je dan meezingen?
Je zíet het niet! Weet je… Maria zag ook niet veel op dat moment. Maar toch zingt ze. Hoe dat komt? Omdat ze kijkt met ogen van geloof. Daardoor ziet ze méér. Ze is vol van geloof, vol van Gods Geest en daarom ziet ze wat onzichtbaar is. Ze wéét diep van binnen: dit is waar wat ik zing! God gaat door. Geloof, dat is het geheim. Maria’s lied is een lied van geloof.
Geloof… geloof is ook nu het geheim. Dat je, ook al zie je het niet, tóch vol overtuiging durft te zeggen: Gods plan gaat door! Hij zal mij nooit loslaten. Dat je dat gelooft: Hij is bij mij en zal helpen, nu en altijd. Het komt goed, met mij en met de wereld. Geloof – dat is de sleutel: Niet bij de feiten blijven, maar vast vertrouwen op God en wat Hij doet. Zijn waarheid – jouw waarheid!

[geloof als gave]
Geloof, dat is de sleutel, ook nú, om vast te vertrouwen, wat er ook gebeurt. Zonder geloof zie je het allemaal niet! De vraag is alleen: hoe kom je daaraan, aan geloof? Sommige mensen zitten er erg mee, anderen ervaren die vraag haast helemaal niet. Maar is het dan een kwestie van: geloof, de één heeft het nu eenmaal en de ander niet? Hoe kom je eraan? Misschien zou je best een vast geloof wíllen hebben, maar het lukt je niet. Hoe kom je er aan?
Dan moet ik allereerst zeggen: geloof is een gave van God, iets wat de Heilige Geest geeft. Het is niet iets wat je krijgt als je maar hard genoeg probeert. God moet het geven! Alleen zijn Geest in je hart kan maken dat je dat vaste vertrouwen vasthoudt, dat je zelfs zingt over wat niet te zien is. God moet het geven: geloof!
Dit is de diepe waarheid. Maar dat betekent niet van ‘nou, dan moet ik maar afwachten’. Nee, wij mogen de Heer erom vragen. En u mag van mij aannemen: God wíl u geloof geven. Als wij onze vragen en trots even opzij leggen en Hem de kans geven. En zeg je: ik kán mijn vragen niet opzij krijgen, ik kán me niet zomaar overgeven – dan mag je ook dat aan de Heer vragen. Roep maar, bid, smeek. Geloof komt alleen bij God vandaan! En Hij wil het geven.
Iets anders: het woord ‘geloven’ lijkt op ‘loven’. Dat is geen toeval. Maria gelooft; Elisabeth zegt het tegen haar ‘gelukkig is zij die geloofd heeft’. En omdat Maria gelooft, looft ze, gaat ze haar loflied zingen. Maar wist u dat het ook andersom werkt? Je kunt jezelf geloof inzingen. Als je gewoon begint met mee te zingen, liederen tot Gods eer, dan komt soms je hart vanzelf mee. Ga het maar doen: zing elke dag Maria’s lied, of andere liederen, of luister ze. Wie gelooft, looft, maar andersom werkt het ook! Als je niet kunt geloven, begin dan maar met Hem te loven. Dat is natuurlijk compleet tegen je gevoel in, en juist dáárom werkt het wonderlijk! [eigen ervaring: lied zingen in de morgen, helpt]

[wie gelooft, merkt dat het zo is]
Maria zingt, maar wat zie je ervan? Wel, zij zag toch al iets: ze zag haar oude nicht Elisabeth die zwanger was. Door de ogen van het geloof zag ze dat, dóórzag ze het. Niet als een onverwachte zwangerschap alleen, maar als de bevestiging dat God bezig is. En later, later zag ze nog veel meer. Toen haar zoon, Jezus, volwassen was geworden en zijn werk begon. Sommige mensen vonden Hem een wonderdokter, anderen een bedrieger. Maar Maria keek met de ogen van het geloof, ze luisterde met de oren die ook naar zijn geboorteaankondiging hadden geluisterd, en ze ziet God aan het werk! Er worden in Jezus’ optreden dingen zichtbaar van Gods wonderlijke rijk waar alles anders is. Zieken worden genezen, mensen gebonden door kwade machten worden bevrijd. Zonden worden vergeven, mensen beginnen opnieuw, wie met de nek werd aangekeken wordt door Jezus opgezocht. Hij geeft brood aan massa’s mensen, en onderwijs aan allen. En omdat ze gelooft, ziet Maria: hier is God aan het werk! Ze mocht later al iets zien van wat ze nu zingt. De nieuwe tijd, de nieuwe wereld die Jezus brengt.
Zou het tegenwoordig anders werken? Als je gelooft dat God een plan heeft, dat Hij doet wat Hij belooft, als je vertrouwt op zijn woord, dan mag je soms ook zien dat het waar is. Wonderlijk is dat: iemand zegt ‘ik merk niets van God’ en die merkt dan ook niets. Maar een ander zegt ‘ik vertrouw dat Hij een oplossing weet’ voor dit of dat waar je erg mee zit, en dan komt er ook een oplossing. Wie eerst wil zien en dan geloven, die zal noch zien, noch geloven. Maar wie durft te geloven, ook als hij niets ziet, die zal zien! Niet altijd direct, ook Maria moest wachten. Maar toch zul je het zien: dingen waar je Gods werk dan in merkt. In liefde om je heen, in hulp en hoop die je krijgt. Vrede op aarde laat nog op zich wachten, maar vrede in je hart mag er soms zijn. God die werkt, soms in heel concrete dingen en gebedsverhoringen! Of juist in geduld om het uit te houden en te dragen. Je ziet soms ineens dat de vrucht van de Heilige Geest in je leven begint te groeien zodat je zelf verandert. Je ziet dingen in de wereld om je heen in het licht van de Bijbel, en je merkt: het klopt helemaal!
Het is een zegen om zo iets te mogen zien en merken. Dat sterkt het geloof. En het gevolg? Je gaat God loven – onlosmakelijk verbonden, loven en geloven! Juist als je even merkt dat het waar wordt.

[geloven is ook uitzien en nog niet hebben]
En tegelijk: veel is nog níet te zien. Het geloof kan zich er nooit op baseren. Alles wat van God komt kun je ook op andere manieren verklaren… In haar loflied zingt Maria in de voltooide tijd, alsof alles al gebeurd is, alsof Gods nieuwe wereld er al is, of om de hoek klaarstaat. Ze lijkt, ik zei het al, op de oude profeten. Die zagen alles wat God zou gaan doen als één. Wij weten dat het iets meer uit elkaar ligt. Jezus werd geboren, maar hij moest eerst opgroeien. Hij stond op, maar eerst moest Hij sterven. Hij ging naar de Vader, maar Hij moet nog terugkomen – pas dán zal alles echt voor altijd anders zijn. We zijn er nog niet! En daarom is geloven óók: uitzien, merken dat het er níet is.
Maria heeft heel veel mogen zien. Maar sommige dingen uit haar lied heeft ze níet gezien, die zijn nog altijd niet uitgekomen. Heersers regeren nog steeds met harde hand, en hongerigen hebben nog altijd honger. Gods rijk is er nog niet! Al is het in Jezus wel een beslissende stap dichterbij gekomen, de voltooiing staat nog uit!
Het kan nu ook zo zijn. Soms zie je God aan het werk, soms is Hij merkbaar nabij, maar soms ook niet, vaak ook niet. Zieken genezen niet, verdriet verdwijnt niet. De wereld wordt alleen maar donkerder lijkt het af en toe. Soms denk je: waar is Hij gebleven? Dan komt het aan op geloof! Op geloof dat ziet wat onzichtbaar is, op geloof bovenal dat uitziet. Uitziet naar Jezus’ terugkomst als alles voltooid zal worden. Advent, de weken waar we nu in leven, is een tijd van uitzien. Uitzien naar Kerst natuurlijk, naar Jezus’ komst. Maar ook: uitzien naar Jezus’ komst als koning, als alles nieuw zal worden. Je ziet het nog niet, dus het komt aan op geloof! Geloof dat Hij wil geven. Hoe is dat bij u en jou? Geloof je echt wat God zegt? Dan heb je uitzicht! Deze musical, om weer op het begin terug te komen, heeft een happy end – deze wereld zal dat hebben.

[slot]
Zo leven we toe naar kerst. Zo mogen we luisteren naar Maria’s loflied. We mogen meezingen zelfs. Want bij geloven hoort altijd loven, God eer geven. Om wat Hij deed toen Hij Jezus zond, om wat Hij doet ook nu, en om wat Hij nog doen zal – beloofd is beloofd!
Zing dan mee, of je geloof nu klein is of groot. Al zie je niets, toch mag je zingen. Maria’s lied mag in ons hoofd blijven hangen: ‘mijn ziel verheft Gods eer, mijn geest bezingt de Heer!’. Soms mag je er al iets van zien. En zie je niets? Vraag dan maar om geloof, om licht in je eigen duisternis. God wil het geven, dat mag u vast geloven. Ook aan u en ook aan jou!

Amen