Gemeente van Jezus Christus,

[intro: dimensies]
Lengt, breedte en hoogte. In deze drie richtingen strekt het grote heelal zich uit, verder dan we ons kunnen voorstellen. Uitgestrekt is de wereld waarin we leven, in elke richting. Mooi is het om je dat in te denken, vind ik! Ik heb natuurkunde gestudeerd, zoals u misschien weet, en daar leerde ik dat er drie dimensies zijn in de ruimte. Lijn[gebaren!] – plak vlak – kubus. Maar er is nog een vierde dimensie aan onze werkelijkheid, en dat is die van de tijd. Elke gebeurtenis heeft niet alleen een plaats in lengte, breedte en hoogte, maar ook een plek in de tijd. Lengte, breedte, hoogte, tijd. In deze vier dimensies kun je alles in de wereld vatten.
Nu vraagt u zich misschien af waar dit naar toe gaat. Wordt dit een wiskundeles, in plaats van een zangdienst? Jazeker! Maar in de psalm die we net lazen, spelen ruimte en tijd een grote rol. Let maar op!

[oproep tot lof]
Psalm 113 is één grote oproep om God te eren. “Halleluja!” daar begint en eindigt het mee. “Loof, dienaren van de Heer, loof de Naam van de Heer! Wie is als de Heer onze God?” – enzovoorts. Deze psalm werd in het oude Israël in de tempel gezongen. De ‘dienaren van de Heer’ waar het over gaat, zijn waarschijnlijk groepen van priesters of Levieten die elkaar oproepen om God te prijzen. Met de offers in de tempel moet ook hun loflied opstijgen naar God!
Ze zijn er vol van hoe groot de Heer is, en zingen dat uit. Of misschien wórden ze er al zingend wel vol van, dat kan ook. Ik hoop dat het bij deze zangdienst zo werkt! In elk geval, ze zingen tot Gods eer – zoals ook wij dat doen vanavond. Aanbiddend enthousiasme!
Maar het is voor deze priesters en tempelbezoekers niet genoeg dat op deze éne plek Gods lof gezongen wordt. Hij is zo groot, heilig, goed, Hij omspant de hele wereld. Overál moet zijn lof weerklinken! Luister maar: “Vanwaar de zon opkomt tot waar hij ondergaat, moet de Naam van de HEER geprezen worden”. Op heel het aardoppervlak, van oost tot west – en natuurlijk ook van noord tot zuid. Waar maar de zon haar stralen laat schijnen! Ik vind dit een prachtig beeld. Je ziet wel eens aan het begin van een film een zonsopgang. Dáár, in de verte, waar God de dag laat beginnen, moet ook het lied tot zijn eer beginnen! En dan zie je in gedachten met de zon het gezang verder trekken op de aarde, tot waar een verzadigde zonsondergang nieuwe kleuren geeft aan de lof voor de Here! Van opgang tot ondergang – dat is de dimensie van de ruimte.
Maar ook elke tijd moet vol zijn van Gods eer! Die mag nooit stoppen, hoe ver je ook gaat in de ruimte, maar ook hoever je ook gaat in de tijd. “De Naam van de HEERE moet worden geloofd, van nu aan tot in eeuwigheid”.
En het mooie is, dat dit ook zo gebeurt! Alle eeuwen door is de lof van Israëls God gezongen, in de tempel, in synagoges, maar ook in kerken en kloosters. Door de tijden, en op steeds meer plaatsen. Ook wij vanavond doen mee om de wens van de tempelzangers waar te maken. “De Naam van de HEERE moet worden geloofd, van nu aan tot in eeuwigheid, vanwaar de zon opkomt tot waar hij ondergaat!”

[1e reden voor lof: Gods grootheid]
Wat een prachtig visioen: een aarde overstraald met het zonlicht van Gods genade, waar alles in alle tijden Hem eert! O, ik vind dit al zo mooi!
Maar niet ieder ziet dit, niet ieder vat dit, helaas. Er is misschien wel een toeschouwer in de tempel die zich afvraagt: waarom moet die God van jullie eigenlijk zoveel lof krijgen? Waarom ben je zo vol van Hem? Ergens storen zulke vragen – het is niet uit te leggen. Je moet gewoon méédoen. Maar toch probeert de psalm een antwoord te geven op de vraag. Waarom verdient God de lof?
Vers 4 zegt: omdat Hij verheven is. Omdat Hij hoog en groot en heilig is. “de Heer is verheven boven alle volken, verheven” zelfs “boven de hemelen” – bedoeld is: ver boven de engelen en andere hemelwezens. Hij is onvergelijkelijk groot en hoog! Hij is de Schepper van hemel en aarde. Hij heeft alle macht in handen. Van hem is het koningschap, de macht en de majesteit.
Verheven dus. Maar, vraagt de vreemdeling weer, waarom maakt dat jou zo enthousiast? Een God die machtig is en verheven… Ja daar past wel ontzag voor, en respect. Maar dan voel ik vooral ook afstand. Wie ben ik helemaal voor Hem? Elk mens is een vliegje, vergeleken bij de grote schepper. Ontzag, OK. Maar laat dát je zo zingen

[2e en grotere reden voor lof: God omzien!]
Nee, inderdaad. Dat is niet de diepste reden. Dat is alleen vers 4. Maar vers 5 tot 9 geven de échte reden om de Here te loven! Dan gaat het weer om richting en afstand. Nu niet horizontaal op aarde, maar verticaal. Verheven! Maar er is meer te zeggen! “Wie is als de Heer onze God, die zeer hoog woont, maar die ook zeer laag ziet?” De Heer is niet alleen verheven. Dat geeft slechts afstand en verwijdering. Nee, er is een beweging langs de verticale richting, en het is geweldig als je die ziet!
De Heer is hoog, maar Hij zíet laag. En dat ‘zien’ is niet slechts observeren, zoals wij kunnen kijken naar miertjes daar beneden. Dit ‘zien’ is betrokkenheid. De hóge God heeft diepe aandacht voor ons, mensen beneden. En nog wonderlijker, onder de mensen ziet hij weer vooral de laagsten. De geringe, arme, onvruchtbare – drie groepen die niet meetelden. Dáárom de lofzang: omdat God hoog woont en laag ziet. En niet alleen ziet, Hij doet ook dingen: wie laag is tilt Hij op. Wie treurt maakt hij blij. Hij keert de zaken om! Zou je voor zó’n God niet zingen?
De psalm spreekt in termen van toen. Maar vanuit het Nieuwe Testament moeten we hier meteen aan Jezus denken. Hij in wie de hoge God omlaag kwam. “God heeft naar ons omgezien” jubelde Zacharias in zijn lofzang toen Jezus kwam. ‘Immanuël’ is zijn naam, God-met-ons. Jezus, die omzag naar wie niet meetelde. Jezus die mensen verloste en verlost, nog steeds. Die u en mij wil optillen uit onze ellende, uit een ons leven zonder God. Hij die armen aan tafel nodigt bij de Here – we zagen het vanmorgen, toen we hier het Heilig Avondmaal vierden. Hij, die krachtelozen kracht geeft en alles anders maakt. Jezus Christus, in Hem zien we werkelijk hoe de hoge God de laagste mensen helpt. Daarom moet voor Hém zich buigen elke knie in hemel en op aarde. Dáárom moet door alle tijden en plaatsen de lofzang klinken. Doet u mee?

[Slot]
Dan wijst deze psalm vooruit. Naar de toekomst van God die komt. Al zingend worden we al in een andere wereld gezet. Want nu is het nog niet zo: niet ieder zingt Gods lof. Niet ieder die in de modder ligt wordt opgetild. Maar eens wel! Deze psalm is toekomstmuziek, letterlijk. Want eens wordt alles anders. Als Jezus komt, als de grote dag aanbreekt. Dan worden alle armen opgetild, dan is verdriet voorbij, dan wordt alles anders. Nu zie je er soms iets van, soms… Maar dán zal het werkelijkheid worden, helemaal!
Dan wordt ook dat andere waar waar de psalm naar uitziet: dan wordt de lofzang wereldwijd, en eeuwigdurend. In alle dimensies van hemel en aarde. Oost en west, lengte, hoogte, breedte, diepte… en alle tijden door. Dáárheen gaat het: één grote aanbidding, één loflied! Gelukkig ben je, als je nu al meezingt en meehoopt. Doet u mee?

Amen