Beste mensen, broers en zussen in Christus,

[intro: wijn en de Geest]
ik wil het vanavond met jullie hebben over wat staat in Efeze 5 vers 18. We hoorden het net “Bedrink u niet, want dat leidt tot uitspattingen, maar laat de Geest u vervullen”. Beetje een rare tegenstelling misschien, op het eerste gezicht! Als je de Griekse grondtekst bekijkt zie je nog duidelijker welke twee dingen er tegenover elkaar gezet worden. “Wordt niet dronken door de wijn, maar word vervuld door de Geest” – de Heilige Geest. Hoezo worden deze twee gecontrasteerd: wijn, alcoholhoudende drank, en de Geest van God?
Wel, allebei hebben ze kracht. Allebei kunnen ze de controle over je persoon en je gedrag overnemen. Hoe dat met alcohol gaat kun je elk weekend zien hier in de stad – misschien wel bij jezelf… Je gaat dingen doen die je anders niet zou doen. Domme discussies voeren of je juist laten meeslepen door sentimentele verliefdheid. Of samen met een groep bezopen mensen dingen vernielen. En ga zo maar door. Niet voor niets noemen ze het ‘onder invloed zijn’.
Bij alcohol is die invloed vaak weinig positief – en je krijgt er nog hoofdpijn van ook. Tegenover de wijn stelt Paulus de Geest. Ook de Geest van God kan je gedrag veranderen. Beïnvloeden wat je doet, de controle overnemen. Alleen is déze invloed positief.

[mens is niet vrij]
Het is alsof Paulus zegt: als je dan toch onder invloed wilt zijn, doe het dan goed! Alleen… moet je überhaupt wel iets of iemand de controle over je leven laten overnemen? Juist in onze maatschappij worden autonomie en vrijheid héél belangrijk gevonden. Ik wil graag mijn eigen plan trekken, en jij toch ook neem ik aan! Respect voor mijn individuele vrijheid alsjeblieft!
Inderdaad, vrijheid is een groot goed. Een mens is niet bedoeld om ergens de slaaf van te zien. God geeft ons leven potentieel om het te ontplooien, gelukkig! Alleen… er zit wel een dingetje hier. Ben je als mens wel zo vrij als je denkt? Zo vrij als je zou willen? Veel wetenschappers beweren dat die veelgeroemde autonomie feitelijk een illusie is. Opvoeding en omgeving bepalen heel veel van wat je doet! Al dwingt niemand je, je keuzes zijn aardig te voorspellen. De grote internetbedrijven weten heel best welke advertenties ze jou moeten voorschotelen!
Wordt een mens niet vaak gestuurd door dingen die hem voortdrijven? Bij een drankverslaafde is het wel helder: de drank bepaalt zijn leefpatroon. Maar het kan ook subtieler. Hoevelen worden niet gedreven door de zoektocht naar zelfontplooiing? Of hoevelen worden gestuurd door het zoeken naar erkenning? Of je laat je leiden door wat het meeste zekerheid geeft in deze onzekere en snel veranderende wereld. Zulke motieven bepalen heel veel van wat mensen doen: beroepskeuze, welke partner je hebt, of juist niet, hoe je je tijd verder invult, hoe vaak je naar je ouders gaat…
Hoe vrij ben je? Maarten Luther, een bekende theoloog, zei eens: een mens is als een paard. Hoezo als een paard? Wel, er kan altijd iemand op zijn rug klimmen en hem besturen. Van wijn tot wetenschappelijke carrière – wat zit er op jouw rug?

[foute oplossing: niets boven je]
Kun je voorkomen dat er iets op je rug springt en de teugels in handen neemt? En als dat gebeurt, hoe kom je er weer vanaf? Stel dat je werk je leven dreigt te worden. Dan kun je je wel voornemen: voortaan neem ik meer tijd voor mijn vriendin en voor mijn familie. Even helpt het! Maar hoe snel val je niet terug in het oude patroon? Daar zit de oude berijder weer stevig in het zadel van je leven!
Of laat ik het even persoonlijk houden. Ik had me voorgenomen om tot Pasen geen social media te gebruiken. Maar ik betrap mezelf er toch op! Heb ik een account, of heeft dat account mij?
[goede oplossing: de Geest als leider]200
Hoe word je echt vrij? Is dat door autonoom te zijn? Paulus heeft een heel andere gedachte: laat de Geest je vervullen! Laat Hij de teugel in handen krijgen, de controle over je leven overnemen. Word niet een paard zonder berijder, met niemand op je rug, maar laat de Geest van God de ruiter zijn. Dan is er automatisch voor die andere dingen op je rug geen plek meer!
Is dat vrijheid – je laten leiden? Niet zelf baas zijn? Ja, hoe paradoxaal het ook klinkt. Door wat vrijheid in te leveren, kun je juist een vrijer mens worden. Dat is al zo in het dagelijks leven. Als je op het werk onderdeel bent van een team met een gedreven en bekwame leider, dan kun je je optimaal ontplooien. Ergens ben je dan onvrij, jij maakt niet alle regels. Maar ben je nu echt vrijer als je aanmoddert in je eentje?
Zo is het ook als de Geest van God je leven leidt. Hij zorgt dat je boven jezelf uitstijgt! Een goede ruiter laat zijn rijdier dingen doen die een wild, ongetemd paard niet kan.
Hoe word je vrij? Laat je beheersen door Gods Geest. Dan krijgt je leven power!

[hoe word je vol?]

De grote vraag is dan natuurlijk wel: hóe word je van Gods Geest? Wel, om te beginnen moet je een christen zijn. En wanneer ben je een christen? Als je Jezus als Heer van je leven erkent. Als je gestopt bent met eigen baas te willen zijn – wat toch nooit lukt. Ben jij al een christen? Zo niet, word het! Na afloop kun je hier vooraan erover praten en voor je laten bidden.
En dan, als je gelooft? Weet je, dan ís de Heilige Geest al in je leven. Hij is geen optioneel extra, maar gegeven aan elke volgeling van Jezus. Dit is iets wat ik lange tijd zelf niet besefte. Je hoeft dus niet te zuchten: ach, kwam Gods Geest ook maar in mijn leven om me te vernieuwen…! Nee, Hij is er al! Je mag dus heel anders insteken: dánken dat Gods Geest in je is en de leiding wil nemen. Als je dat zo bewust uitspreekt, dan wordt het een stuk makkelijker om het te ervaren, zo merkte ik zelf. Dánk voor de Geest die in jou woont!
Waar het om gaat is dat je Hem zijn werk laat doen. In de Griekse grondtekst hoor je iets van herhaling, ‘wordt steeds weer vervuld’. Je hebt het nooit in je zak. Je mag je ervoor openstellen, telkens weer. En hoe je dat doet? Bid ervoor. God moet je vullen, jij wordt gevuld, dat is een passief woord. Dus vraag erom, elke morgen als je opstaat, terwijl je dankt dát Gods Geest in je is. Mijd ook elke zonde. Spreek telkens weer uit dat je niet autonoom wilt zijn. Want dat is de wortelzonde van de mens. En telkens zitten er tóch ongewenste bestuurders op je rug…
Zeg maar heel eenvoudig: Heer, wat wilt u? En láát je dan ook leiden. Niet als een robot trouwens, dat God elke stap moet aangeven. Maar als een paard, dat zelf obstakels vermijdt en bochten ziet, en bijgestuurd wordt door de ruiter. Hij de leiding, jij die meedoet – wat kun je dan krachtig door het leven gaan!

[slot]
Nog één laatste opmerking: Paulus verbindt vol zijn van de Geest met zingen. Nederlandse vertalingen geven dat niet goed weer, maar letterlijk staat er dit: “laat u vervullen met de Geest terwijl u met elkaar psalmen, hymnen en liederen zingt die de Geest u ingeeft en terwijl u God de Vader dankt in de naam van Jezus”. Hoe word je vol van de Geest? Door te zingen, te loven en te danken! Dus dan zitten wij hier goed vanavond. Zingen voor God – dat is geen zelfexpressie. Zingen voor God – dan werkt Gods Geest. Laten we dan zingen vanavond, opdat Gods Geest ons vervult!

Amen