Deze overdenking is een bewerking van een preek van Samuel Wells: ‘What’s wrong with God’ uit zijn boek  ‘Be Not Afraid. Facing fear with faith’ (2011, p157 e.v.)

Uit de Bijbel is gelezen: Johannes 14:15-20, 25-29 en 1 Johannes 4:7-13

Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
twee studenten waren met elkaar in gesprek, ergens in een hoek tijdens een feestje. Het was al laat, en hun gesprek ging over niet minder dan de vraag of God wel bestaat. Een van de studenten was gelovig, de andere niet. De gelovige van de twee had veel gelezen, en hij wist alle vragen en tegenwerpingen van de ander te weerleggen. Maar bracht dat hem ook tot geloof? ‘OK’, zei die ander, nadat hij zijn laatste slok bier had genomen, ‘ik zie nu dat je best in God kunt geloven, dat het niet onredelijk is of voor domme mensen. Hij kan er best zijn – in theorie. Maar weet je? Ik heb in de praktijk gewoon nooit iets van Hem gemerkt!’
Een eerlijk antwoord! Volgens mij staat die student vaak niet ver bij ons vandaan. Ook als je jezelf wel gelovig noemt, kan God ver weg lijken, Jezus iemand van vroeger. Wat merk je van Hem? De voornaamste reden dat mensen het geloof laten zitten, is níet dat iemand ze bewezen heeft dat het onzin is. Nee, gewoonlijk glijden mensen weg omdat het geloof minder en minder reëel voor hen is. ‘God kan best bestaan – in theorie. Maar wat dan nog?’. Als Hij er is, is Hij in elk geval ver weg!

[probleem v. geloof: Jezus zo ver weg]
God – Hij is so wie so ongrijpbaar. Moeten we niet liever ons tot Jezus wenden? Hij is al wat concreter. Maar weet u, ook Jézus lijkt zo ver weg. Dat is een serieus probleem! Jezus is zo ver weg. Ja, feitelijk is het zelfs een driedubbel probleem. Laten we eens kijken.
Als eerste is Hij zo ver weg in de tijd. Jezus leefde zo lang geleden, wel ongeveer tweeduizend jaar. Dat is zó lang, daar kunnen we ons maar moeilijk iets bij voorstellen. De tachtigjarige oorlog, dat is al lang geleden. De Middeleeuwen nog meer. Maar Jezus was nog daarvóór. Hij leefde in een heel andere wereld, zonder elektriciteit of stromend water, zonder dokters en zonder deodorant, met ezels en mensen die door demonen waren bezeten. Als je dat vergelijkt met hoe wij in het leven staan gaapt er een grote kloof!
Het tweede is dat Jezus ver weg lijkt omdat Hij letterlijk ver weg is. Als mensen op reis gaan naar Israël, is dat onder andere om het verhaal van Hem wat dichterbij te krijgen. Maar dan moet je dus wel met het vliegtuig! Ach, en Jezus is ook op een andere manier ver weg. Hij is niet meer in Israël, dat weten we wel, Hij is in de hemel. Maar welke luchtvaartmaatschappij moet je daarvoor nemen? Als je op de plaatsen op aarde bent waar Jezus vroeger was, voel je misschien zijn afwezigheid nog wel sterker, tussen de toeristen en souvenirverkopers!
En tenslotte is Jezus op afstand omdat Hij zo anders is dan wij. Al zou Hij, bij wijze van spreken, nu naast je staan, dan was er nóg afstand. In ras – Hij was Joods, in taal, in cultuur… Maar ik bedoel nog iets anders. Jezus staat zo’n eind boven ons; Hij is zo volmaakt goed en heilig. Als je jezelf een beetje kent, dan weet je dat je dat zelf niet bent. Dat schept afstand – voor de perfecte zoon van God wil je als falend mensje misschien wel een respectvolle afstand bewaren!
Afstand is er dus, op drie manieren: in tijd, in plaats, en in wie we zijn. Wat nu?

[oplossing: de H. Geest maakt Hem aanwezig]
Maar nu is het vandaag Pinksteren. En dat is precies het tegenovergesteld! De Heilige Geest is gekomen, en Hij is Gods antwoord op dat probleem van afstand! Jezus zegt het “ik laat jullie niet als wezen achter, ik kom bij jullie terug!” Hoe? Door de Heilige Geest. Johannes schrijft in zijn brief “Dat wij in hem blijven en hij in ons, weten we doordat hij ons heeft laten delen in zijn Geest”. God weet dat Jezus voor ons te ver weg is. En daarom… daarom is de Heilige Geest gekomen.
De Heilige Geest pakt alle drie de problemen aan die ik noemde. Als eerste: is Jezus iemand van vroeger? De Heilige Geest laat ons merken dat Jezus er nú is. De Heilige Geest laat ons zijn stem horen als we het evangelie lezen, als zwarte letters levende woorden voor ons worden. De Heilige Geest laat ons Jezus’ hand op onze schouder voelen in de aanraking van een medemens. De Heilige Geest maakt Jezus aanwezig in brood en wijn als we de Maaltijd van de Heer vieren, de eucharistie. Hij laat ons geloven dat Jezus luistert naar ons gebed.
Dat is het eerste: Jezus is er nu. Maar ten tweede: Hij is niet nú ver weg in de hemel, Hij is hier. En weet u, dat is misschien niet altijd prettig. Een beetje afstand is wel prettig, anders moet je echt kiezen of je Hem volgt. Maar Hij is hier, en Hij wil heel uw hart. En ook nog heel uw ziel, en heel uw verstand en al uw kracht. De Heilige Geest maakt dat je niet onder een keuze uitkomt: wil je alles aan Hem geven?
En ten derde: die afstand omdat Jezus zo anders is. Daar weet de Heilige Geest nu precies raad op. Want Hij wil ons maken zoals Jezus! En let op: ik zeg niet hij wil mij maken zoals Jezus. Het gaat om ons samen, als christenen, als kerk. De Heilige Geest verandert u en mij juist als we blijven samenkomen en ons laten vormen. Gevormd worden aan elkaar en door elkaar – daarvoor zorgt de Geest! Hij brengt Jezus hier en nu en maakt Hem aanwezig in ons! Dan verdwijnt die afstand dus, Johannes schrijft zelfs “Hij blijft in ons”. En… dan verdwijnt ook onderlinge afstand, als je samen bij Jezus hoort!

[voorbeeld]
Een jonge dominee bracht eens een eerste bezoek aan een ernstig zieke patiënte. Hij wist dat ze ernstig ziek was, in de laatste fase van de ziekte – ongeneeslijk. Kon hij iets voor haar betekenen? Hij ging naar binnen, zat bij het bed en hij trachtte het ijs te breken met wat vriendelijke woorden. ‘Wat een knappe dochter hebt u’ zei hij, wijzend op een foto die in de kamer stond. De vrouw bleef even stil. Ze keek de predikant aan met een blik die dwars door hem heen ging. ‘Dat was ik, vorig jaar’, zei ze. De dokter wist niet wat te zeggen. Hij bleef zitten en wist niet beter te zeggen dan ‘het spijt me. Het spijt me vreselijk’. En hij pakte haar hand.
Ik moet er niet aan denken dat me zoiets overkomt…. Maar deze gebeurtenis laat iets zien van wat de Heilige Geest doet. Ik kan me voorstellen dat de eerste impuls van de jonge dominee was om de kamer uit te rennen en nooit meer terug te komen. Weg! Maar de Heilige Geest liet hem blijven, hier. De man had kunnen blijven hangen bij zijn fout, dat wat gebeurd was; of hij had zijn hoofd kunnen breken over hoe het nu verder moest. Maar de Heilige Geest gaf hem kracht om in het nú te blijven. En de Geest gaf hem de compassie om zijn stoel niet wat verder weg te schuiven, maar juist nabij te zijn. En zo, zó was Jezus niet ver daar op dat moment. Hier, nu, onder mensen!

[slot]
Jezus is erbij. Waar mensen met liefde leven. Waar grenzen worden doorbroken, waar compassie is. Niet speciaal waar mensen geen fouten maken – dat brengt Hem niet speciaal dichterbij. Die dominee had een foutloos gesprek kunnen voeren, zonder dichterbij te komen. Nee, dat we falen is niet het punt. Het punt is: durven we ons te laten vormen door de Heilige Geest? Jezus werkelijk te laten worden voor ons, en dan ook ín ons? Dat is het avontuur van christen-zijn! God is nabij gekomen in Jezus. En Jezus is niet ver en vroeger. Nee, Hij leeft, Hij werkt in ons midden! Dat is Pinksteren. Hier, nu, wij. Ongrijpbaar dichtbij.

Amen