Gemeente van Jezus Christus,

[intro: kracht van liederen]
ik ben als predikant soms betrokken bij het leiden van een begrafenis. Als het een begrafenis is vanuit de kerk, dan zijn er al snel een paar vragen: welk gedeelte uit de Bijbel lezen we, en welke liederen worden er gezongen? Het wonderlijke is, bij die laatste vraag komt er altijd antwoord. Als het gaat om een Bijbelgedeelte, dan is het soms ‘kiest u dat maar, dominee’. Er komen echter altijd wel liederen boven bij de kinderen of wie het ook zijn met wie je het voorbereidingsgesprek hebt. ‘Welk een vriend is onze Jezus, dat was echt moeders lied’ bijvoorbeeld. Of de kinderen dragen liederen aan die henzelf geraakt hebben, soms in de tijd rond het het overlijden, of soms al jaren eerder. Liederen spreken mensen aan, diep in het hart, doen iets met je! Een lied zegt méér dan de woorden alleen.
Gaat het om mensen die niet veel hebben met psalmen of gezangen, dan zijn er wel andere liedjes of songs die ze graag willen afspelen. Ik herinner me dat ik eens bij een uitvaart was waar het lied ‘mag ik dan bij jou’ werd afgespeeld in een aula, van Claudia de Breij. Ik kende het tot dan toe niet, maar ik kreeg er tranen van in mijn ogen.
Misschien hebt u of heb jij ook wel zo’n lied waar je weg van bent. Een vrolijk lied of een droevig, klassiek of André Hazes, dat maakt niet uit. Luisteren, of liever nog: zelf zingen – dat voert je mee.

[belang van lof voor geloof en kerkdienst]
Waarom ik hier vanavond mee begin? Omdat we uit de Bijbel ook een lied hoorden. Het lied van Mozes en Miriam en het volk Israël, nadat ze door de Rietzee zijn getrokken. De HEER heeft hen bevrijd, en daarom zingen ze. Ze zingen voor God – op één of andere manier is geloven altijd verbonden geweest met zingen, in de Bijbel en vandaag nog steeds.
Mozes zingt. Waar zingt hij over? In elk geval niet over hemzelf. Veel liedjes gaan uiteindelijk over jezelf: ik ben zo blij, of verdrietig, of verliefd, of zelfs gelovig… Maar Mozes zingt over de HEER. Hij bezingt nauwelijks dat ze bevrijd zijn, nee het gaat over wie de HEER is en wat Hij doet. “Zing voor de HEER, zijn macht en majesteit zijn groot! Paarden en ruiters wierp hij in de zee”. De HEER staat centraal.
Dit lied bij de zee is een prachtig voorbeeld van wat nu eigenlijk lof is, God loven. Dat wat elk christelijk lied en elke kerkdienst hier zou moeten stempelen: God loven, hem eren en prijzen. Heel kort gezegd is dat: uitzingen, uitzeggen wie onze God is, en wat Hij doet. Dat doen de engelen in de hemel dag en nacht, lof zingen. Maar wij mogen het ook leren, nu al.
Als je God looft, krijg je de juiste focus in je leven: niet ik, maar Hij centraal. Niet kijken naar mijn moeilijkheden of mogelijkheden, maar naar Hem. Net zoals het Heilig Avondmaal ons dat leert: het gaat om Hem. Daarom hoort bij en na het Avondmaal ook altijd de lof aan God. Het is niet voor niets dat het in de Rooms-katholieke kerk de ‘eucharistie’ heet: dat betekent letterlijk ‘dankzegging’. de Heer geeft ons zichzelf, en wij geven hem dank en lof, zoals we vanavond ook mogen doen.
Loven. Hoe zit dat trouwens bij ons? Misschien bidt u trouw elke dag, maar looft u de Heer ook? Spreekt u uit in gebed of lied wie Hij is? Probeer het maar een plek te geven in uw leven! Bij geloven hoort loven! Soms ben je misschien leeg en droog van binnen. Maar juist dan kan een loflied voor de HEER, soms ineens de sluizen open zetten. Als je alleen bent en naar YouTube luistert of een CD, als je zelf zingt, en nog meer als je het samen doet. Alleen daarom al: altijd komen naar de kerk! Ook al spreekt de preek je niet aan, dan heb je in elk geval nog de liederen. We komen hier niet alleen om iets te horen of te leren, maar minstens zoveel om de lofzang gaande te houden. God is het waard, en ons tilt het op!

[reden tot lof aan God: Hij verslaat de vijanden]
Maar… waarom zou je God eigenlijk loven? Waarom voor hem zingen of Hem loven? Misschien omdat dat goed is voor je geloofsleven? Nee, dan zou de focus toch weer op jezelf liggen. Maar waarom dan wel? Heel eenvoudig, omdat God het waard is. Om, ik zei het al, om wie Hij is, en om wat Hij doet. Het lied van Mozes bij de zee reikt er woorden voor aan. Wie is de HEER? Mozes zingt ‘de HEER is mijn sterkte, Hij is mijn beschermer, zijn macht en majesteit zijn groot’. En aan het slot klinkt het: ‘de HEER is koning, voor eeuwig en altijd’. Als je dat beseft, ga je zingen! En als je dat zingt, ga je het beseffen…
Zo is God. En wat doet Hij? Hij verslaat de vijanden met ongelooflijke macht, daar gaat het hele lied over. We hoorden er vanochtend over, hoe Hij Israël door de zee leidde en farao met zijn leger laat omkomen. Op dat laatste ligt alle nadruk in het lied. Het wordt op een dichterlijke manier beschreven in de eerste tien verzen. “Uw hand, HEER, verplettert de vijand!” zingt Mozes.
En als wij de HEER loven? Waar zing of spreek je dan over? Wij mogen geloven in dezelfde God als Israël toen. Maar wij zullen niet snel zingen over de ondergang van farao, zo lang geleden. En toch… toch mogen wij God loven. Om wie Hij is – dezelfde als toen. En om wat Hij deed. En dat is eigenlijk ook hetzelfde. We mogen Hem loven omdat Hij onze vijanden verslaat! Ja, want de HEER is nog steeds overwinnaar. Uiteraard denk ik dan aan Jezus. Jezus heeft de grote overwinning behaald die ons bevrijdt! Wij zijn misschien niet zo gewend om te spreken over de strijd die Hij won, we spreken eerder over vergeving die Hij bracht, of vrede. Maar het is een heel Bijbels beeld: Jezus overwon, en overwint nog steeds! En daarom, daarom mogen ook wij Hem de lof en eer brengen.

[Jezus’ overwinning]
De vijand voor Israël was de farao en zijn leger. En voor ons? Onze vijanden worden door Paulus helder benoemd. Het zijn de zonde, de duivel en de dood. Samen hebben die de mensen in de macht, en onze ondergang op het oog. Zonde, duivel en dood – dat is voor ons de vijand. En juist díe worden door Jezus Christus verslagen. Hij overwint, en daarom mogen wij zingen!
Jezus is overwinnaar. Dat wil ik voor de duidelijkheid even in drieën verdelen: eens, nu en straks. Of om het anders te zeggen: Hij overwon, vroeger – Hij overwint, nu – en Hij zal overwinnen, eens voorgoed. Alle drie is reden tot lof, en alle drie worden aangewezen in het Heilig Avondmaal.
[toen]
Allereerst: Jezus hééft overwonnen. Dan denk ik natuurlijk aan wat er gebeurde toen Hij stierf aan het kruis en weer opstond uit de dood. Hij werd gekruisigd, veroordeeld als een misdadiger; dat lijkt toch een grote nederlaag? Maar het wás een overwinning. Want zo ontwapende Hij de zonde – Hij droeg de straf ervoor, Hij nam de schuld op zich. De dood, het onvermijdelijke loon voor onze zonden – Hij stierf eraan. De duivel lachte… Maar juist zo, zo werden dood en duivel verslagen. Want Jezus stierf, aan onze schuld. Maar de dood kon Hem niet vasthouden! Jezus stond op uit het graf. Hij leeft, Hij is sterker, de overwinnaar! De duivel kon Hem er niet onder krijgen. Het werd waar wat al in Genesis was voorzegd: ‘Jij’ – de nakomeling van Eva, ‘jij vermorzelt de kop van de slang’ – de duivel. Het graf lag open en de zonde is verzoend. Toen, in Jeruzalem rond het jaar 30, toen is de grote overwinning behaald. Dat is natuurlijk precies waar het Heilig Avondmaal ons op wijst: onze Heer die stierf, stierf voor ons, zijn lichaam gebroken en zijn bloed gevloeid, maar die tóch leeft en in ons midden is! Zouden we Hem niet loven en eren daarvoor?!
[nu]
Maar met Jezus’ dood en opstanding is het nog niet klaar. Een bekend beeld zegt: dat was als D-day, de invasie in Normandië. Decision day, Toen was Hitlers ondergang feitelijk al beslist. Maar de gevechten waren nog niet voorbij, het was nog geen V-day, Victory day.
De strijd gaat nog verder. De zonde belaagt mensen, de dood grijpt ze, de duivel verleidt en gooit in de war. Maar… Jezus is overwinnaar. En wie bij Hem hoort, mag delen in de strijd, maar ook in de overwinning. Door de kracht van de Heilige Geest mag je zonden overwinnen, en bij een terugval weer opstaan. Als je bij Jezus hoort, heeft de duivel geen macht meer over je – Jezus heeft hem overwonnen. En valt Hij je aan, dan mag je hem verjagen – juist ook door de Heer te loven, daar kan hij niet tegen. Ja, er is zeker strijd in je leven tegen zonde en duivel, dood, maar Jezus zelf geeft ons kracht. Dat doet Hij wel in het bijzonder als we brood en wijn ontvangen in het heilig Avondmaal: Hij geeft ons iets van zichzelf, zijn eigen kracht en Geest. Dat hebben we zéér nodig. En die derde vijand, de dood? Voor wie gelooft is ook die vijand overwonnen. Vol vertrouwen mag een kind van God zijn of haar hoofd neerleggen. Een doorgang naar eeuwig leven, door Jezus die overwint! Zouden we Hem dan niet loven, om de kracht die Hij geeft en het uitzicht?
[eens voorgoed]
En dan tenslotte: de overwinning eens voorgoed. Want de strijd is al beslist, en éénmaal wordt het V-day, victory Day, overwinningsdag. Als Jezus terugkomt en alles nieuw zal worden. Dan wordt, zoals de Bijbel zegt, de dood verslonden tot overwinning. Zelfs wie gestorven is zal leven! Dan, dan is er ook geen zonde meer. Nooit meer die verleiding tot het kwade, nooit meer de Heer verdriet doen, geen zonde meer kúnnen doen – wat zal dat geweldig zijn! En de duivel – die vindt zijn einde. Farao en zijn wagens werden in zee geworden, zong Mozes. Precies zo, zegt het Bijbel boek Openbaringen, zal eens de duivel weggeslingerd worden, geworpen in de poel van poel en zwavel om voor eeuwig onder te gaan.
Op die dag is de overwinning compleet en voorgoed. Dan is er alleen nog maar vreugde. Het grote feestmaal van de bruiloft van het Lam! Daar wijst trouwens het Heilig Avondmaal ook heen: vooruit naar wat eens komt. Dan zitten we niet met wat brood en wijn, maar met de Heer Zélf aan tafel! Wat een uitzicht, wat een hoop zelfs als op aarde alles hopeloos lijkt. Als de duivel lijkt te winnen en de dood – toch mogen we vast vertrouwen: Jezus is overwinnaar, en Hij heeft het laatste woord! Zouden we Hem dan geen lof voor geven?

[oproep tot lof]
Israël zong, want de HEER overwon. Wij mogen zingen, óók omdat de HEER overwint. Omdat Jezus overwinnaar is. En daarom: loof Hem!
Nog een vraag waar ik mee afsluit: hoe doe je dat dan? God loven? Wel, ik zei al, daar zijn gelukkig heel veel liederen voor. Liederen die niet gaan over mij, zelfs niet over mijn geloof of gevoel, maar over wie God is en wat Hij deed en doet. Zing die maar!
Je hoeft echter niet te zingen om de HEER te loven. Misschien kunt u niet goed zingen, of vindt u het vreemd om dat te doen als je alleen bent, of je bent bang dat de buren het horen – kan ik me allemaal voorstellen. Je kunt de HEER echter ook loven zonder lied, in uw of jouw gebed. En daar wil ik u echt toe aanmoedigen. Als u bidt, ‘s morgens of s avonds of wanneer dan ook, houd het dan niet bij vragen alleen, oneerbiedig gezegd: een verlanglijst indienen. Houd het ook niet bij danken – ik hoop dat u dat doet: God danken voor al het goed dat Hij geeft. Nee, zeg ook woorden van lof. Spreek uit wie de Heer is, én wat Hij doet voor ons. Dan kan heel eenvoudig, bijvoorbeeld zo: ‘Heer, u bent de allerhoogste. U bent vol liefde. U bent heilig en ontzagwekkend’ – spreek uit wie Hij is. En spreek dan ook uit wat Hij deed voor ons, bijvoorbeeld zo: ‘Vader, U hebt alles geschapen. Heer Jezus, u wilde sterven voor mij. Heilige Geest, u wijst steeds ons de weg’. En zeg dan tenslotte: ‘Ik loof u en geef u de eer!’ En u zult echt merken, na een tijdje: zo groeit je geloof, zo groeit je besef van wie God is. Uit het loven vloeit geloven, en dat geloven zet weer aan tot nieuwe lof!
God loven kan in gebed. Maar, ik begon mijn preek ermee, een loflied is nog mooier. Daar neemt de muziek je hart mee omhoog, daar kun je meer in meegaan. Zing voor Hem! Alleen, maar liever nog samen. Elke week kan het weer, hier in de kerk. Daar zíjn we voor, als kerk, om de Heer te loven. Zoals een lied het zegt ‘zo offert allerwegen, de kerk U lof en prijs. Eén naam is aller zegen, eén brood is aller spijs’.
En daarom: lof zij Christus in eeuwigheid.

Amen