Uit de Bijbel is gelezen: Johannes 17:1-5 en Hebreeën 2:1-10

Gemeente van Jezus Christus, hier en thuis,

[intro: je ziet het nog niet]
soms zijn de dingen anders dan ze op het eerste gezicht lijken. Soms zie je iets niet, merk je iets niet, maar is het toch zo. Je komt bij de dokter na een onderzoek, en die zegt tegen je: meneer, u hebt kanker. De scans en de bloedwaarden zijn helaas overduidelijk – er huist die ernstige ziekte in uw lichaam. Wat een schok als je zoiets hoort! En vooral als je zelf niets ziet en niets voelt. Dat kan, dat gebeurt regelmatig. Je merkt er niets van, je voelt je gezond, hoe kun je dan ziek zijn? Maar helaas, soms zijn dingen waar, ook al zie je en voel je er niets van.
Het kan ook op een veel positievere manier. Je hoopt al een tijd om zwanger te worden. En op een gegeven moment doe je een zwangerschapstest, omdat je iets over tijd bent. Je voelt niets, er is niet aan je te zien, je hebt nog lang geen dikkere buik. Maar… de test laat echt het juiste streepje zien – je bent zwanger, je verwacht een kindje! Ook al zie je het niet en voel je het niet, het is tóch zo.
Niet zien, en toch weten dat het zo is. Daar gaat ook de Bijbeltekst over die ik vanmorgen centraal wil stellen. Hebreeën 2 vers 8b en 9. “Dat alles aan Hem – aan Jezus – onderworpen is, zien wij nu nog niet; wél zien we dat Jezus (ik laat even een tussenzinnetje weg), wel zien we dat Jezus vanwege zijn lijden en dood nu met eer en luister is gekroond”
Niet zien, en wel zien, en weten. Daar gaat het vanmorgen over op deze Hemelvaartsdag. Als thema voor de preek heb ik gekozen ‘leer omhoog te kijken!’ – dat past bij vandaag. ‘Leer omhoog te kijken!’

[Jezus verheerlijkt na zijn opstanding]
Hemelvaartsdag is het vandaag. Altijd een wat wonderlijke feestdag. Moeten we vieren dat onze Heer is weggegaan? Dat is geen reden tot blijdschap, lijkt me! Maar dat is dan ook niet wat we vieren. We moeten het niet van onze kant bekijken, maar van Jezus’ kant. Hemelvaart is, zoals ze dat noemen, het feest van Jezus’ verheerlijking. Voor Hem is het wel feest! Zijn werk op aarde is gedaan, hij is gestorven en weer opgestaan. En nu gaat hij naar zijn Vader, om daar de ereplaats in de nemen. Zoals onze tekst het zegt: om wat Hij gedaan heeft en doorstaan heeft, “vanwege zijn lijden en dood, wordt Hij nu met eer en luister gekroond.” Hemelvaart is kroningsfeest. Het Griekse woord in onze tekst wijst niet naar een koningskroon, maar naar een overwinningskrans. Onze Heer krijgt de eer die Hij verdient, want Hij heeft overwonnen. Hij heeft de zonde en de dood en de duivel verslagen, door zichzelf te geven tot in de dood aan het kruis. En daarom: met eer en luister gekroond!
Dát is hemelvaart. Jezus bad hier al om vóór zijn lijden, we hoorden uit Johannes 17: ‘Ik heb het werk volbracht dat u mij opgedragen hebt. Vader, verhef mij nu tot uw majesteit, tot de grootheid die ik bij u had voordat de wereld bestond’. En nu gebeurt dat. Jezus Christus krijgt de ereplaats. De plaats die Hij van eeuwigheid al bezat bij zijn Vader, want Hij is de eeuwige zoon, maar met een nieuwe dimensie van overwinning. Paulus schrijft erover, in Filippenzen 2: voor Hem moet elke knie zich buigen, in de hemel en op aarde. Jezus Zelf zegt het, Mattheus 28 ‘aan mij is alle macht gegeven in de hemel en op aarde’.
Hemelvaart, overwinningsfeest. De schrijver van de Hebreeënbrief zegt hetzelfde, met woorden uit psalm 8 die hij op Jezus toepast ‘u (God) hebt hem met eer en luister gekroond, U hebt alles aan hem onderworpen’. Dat mogen we geloven, en dat mogen we vieren, vandaag en elke dag.

[wij zien het nu nog niet]
Maar ja… er is wel een probleem. Dat ziet de schrijver van de Hebreeënbrief ook. Je kunt wel mooi verkondigen dat Jezus heeft overwonnen, dat Hij alle macht heeft, dat alles aan Hem is onderworpen. Maar er is een probleem: je ziet er zo weinig van! Hemelvaart is ergens heel ongrijpbaar. Jezus, zijn kroning, het is allemaal daarboven, een hemelse realiteit. Maar wij zijn hier beneden. En heel nuchter zegt ons Bijbelgedeelte dan: “dat alles aan hem onderworpen is – wat hij dus net aanhaalde uit psalm 8 – dat zien wij nu nog niet”.
Nee! En dat is meteen hét probleem dat geloven moeilijk maakt. Je ziet het niet. We hebben het vorige week kunnen horen in de preek over Thomas: gelukkig zijn zij die niet zien en toch geloven. Maar hoe moeilijk is dat!
Dat God, en meer in het bijzonder dat Jezus regeert, alle macht heeft, waar merk je dat nu aan? Het lijkt meestal alsof de wereld gewoon doordraait uit zichzelf. Sterker nog, er zijn maar al te veel dingen die je laten twijfelen: ís alles wel aan Hem onderworpen? Ik noem maar een paar dingen: al het onrecht en de ellende op aarde. Natuurrampen en ziektes. Iemand die niets voelde en aan wie je niets zag, maar die toch uitgezaaide kanker blijkt te hebben. Hoe past dat bij een wereld die door Jezus wordt geleid? Ja, Jezus is opgestaan, heeft de dood overwonnen, belijden wij – maar toch sleept de dood er dagelijks duizenden mee, ouderen én jongeren.
Dat alles aan Hem onderworpen is, zien wij nu nog niet. Moet ik dat nog verder uitwerken? Het feit dat in ons land en ons werelddeel minder en minder mensen in de Heer geloven. De wetgeving in ons land die zich niets van God aantrekt. Alles aan Hem onderworpen? Je ziet er weinig van!

[leer omhoog te kijken]
‘Dat alles aan hem onderworpen is, zien wij nu nog niet’ – dat gedeelte van de tekst is denk ik maar al te duidelijk. Maar… nu moeten we daar niet blijven staan. Het gaat verder! “Wél zien we dat Jezus nu met eer en luister is gekroond”. Kijk, en daar zijn we bij iets heel belangrijks. Al die dingen die ik net noemde, die dingen waar je door gaat twijfelen of God wel regeert, of Jezus wel heeft overwonnen, die zie je als je om je heen kijkt. Horizontaal kijken – dan zie je het dus níet. Maar nu mogen wij vandaag leren om omhoog te kijken. Niet naar de omstandigheden alleen, maar naar boven. Naar Jezus die met eer en luister is gekroond, die op de ereplaats zit bij zijn Vader.
Leer omhoog te kijken! Dat is de kunst van het geloof. Want als je dit beeld voor ogen houdt, van Jezus die overwon, die met eer en luister is gekroond – dat geeft dat je een heel andere uitkijk. Zoals die vrouw die niets ziet en voelt, maar toch weet: het ís zo. Er groeit nieuw leven in mij. Zó ook kun je in de wereld staan, als mens die geleerd heeft omhoog te kijken. Soms niets zien van God, niets voelen ook, en toch weten met een diepe zekerheid: het ís zo. Hij regeert. Zijn rijk zal komen. Hij houdt alles, Hij houdt ook mijn leven in zijn hand.
Hemelvaart wil ons leren omhoog te kijken. Hoe belangrijk is dat! Alles om je heen trekt je blik omlaag. En dan niet alleen moeilijke dingen of ellende. Ook gewoon de voortdurende overstroming aan informatie en afleiding die op ons afkomt. Alles is erop gericht ons omlaag te laten kijken. En misschien een afgezaagd beeld, maar ik zie meteen iemand voor zich die op zijn telefoon kijkt [gebaar]. Omlaag kijken, of hoogstens voor je. Maar niet omhoog. Omhoog, waar Jezus gekroond is!

[hoe doe je dat?]
Leer omhoog te kijken! Maar… hoe doe je dat dan? Het Bijbelgedeelte zegt: ‘wij zien Jezus met eer en luister gekroond’. Maar dat is toch vreemd! Dat zagen die mensen tot wie de brief zich richt helemaal niet. Dat is toch juist het probleem, dat je Jezus níet op de troon ziet zitten? Goed, iemand als Stefanus, die zag het even. Terwijl hij werd gestenigd riep hij uit “ik zie de hemel geopend en Jezus aan Gods rechterhand” – Handelingen 7. Hij zag het, heel even! Maar wij, en ook de gelovigen tot wie de Hebreeënbrief zich richt – hoe kunnen wij Jezus nu zien? Hoe kan ik, hoe kan u leren omhoog te kijken?
Dan moeten we even verder lezen in de Hebreeënbrief. Het gaat hier namelijk niet om letterlijk zien. In Hebreeën 11 staat “het geloof legt de grondslag voor alles waarop we hopen, het overtuigt ons van de waarheid van wat we niet zien”. En dan bijvoorbeeld over het geloof van Mozes “volhardde, als zag hij de Onzienlijke”. Díe manier van zien is waar het om gaat. Niet met je letterlijke ogen – de meesten van ons zullen niet zo’n visioen krijgen als Stefanus. Maar met de ogen van het geloof zien, diep doordrongen zijn dat Jezus op de troon zit, met eer en luister gekroond!
Geloven, zou je kunnen zeggen, is zien met je oren. Wat je hoort uit de Bijbel, wat je hoort in de kerk. Dat laat je Jezus zien, met eer en luister gekroond! Zien, met de ogen van het geloof – als het streepje op de zwangerschapstest. Echter, als ik het zo zeg, kan geloven nog erg rationeel zijn, meer ‘weten’ dan ‘zien’. Maar nu staat er niet ‘ik zie’ maar ‘wij zien Jezus’ – samen. Want Jezus zien, met eer en luister gekroond, dat doe je eerst en vooral samen, wanneer de gemeente samenkomt. Dan richten we samen de blik omhoog. Als we samen hier in de eredienst Jezus belijden als Heer, als we we samen zingen over Hem, voor Hem. Dán ga je het soms zíen, in plaats van alleen weten. Dan dringt het diep door: de luister van Jezus, zijn macht en grootheid. Als we samen Hem eren en aanbidden in de eredienst.

Ja, en dan zijn de huidige omstandigheden dus erg lastig. Niet samenkomen als gemeente, maar met een beperkt groepje hier in de kerk. Niet zingen, dat is nog het ergste. Dat schaadt echt je geloof. Want daardoor zien we Jezus minder goed. Het hindert om omhoog te kijken. We hebben de eredienst nodig, om onze blik omhoog te heffen. Om samen te belijden: Jezus is de Heer, met eer en luister gekroond, en om samen zijn lof te zingen “Kroon Hem met gouden kroon”! Dát helpt om het te zien, om Hem te zien. Laten we daarom hopen en bidden dat er spoedig weer méér kan in de kerk – we hebben het hard nodig!

[wat voor gevolgen dat heeft]
Wie leert omhoog te kijken, die ziet meer, die ziet anders. Als je alleen om je heen kijkt, dan heb je geen hoop. Maar als je omhoog kijkt, dan weet je: Jezus heeft overwonnen!
En als we dat mogen zien, dan heeft dat gevolgen. Er is geen betere bron om vreugde en hoop uit te putten, dan om omhoog te kijken naar Hem. Dan kun je het leven aan, ook als het soms somber is. Dan kun je volhouden in moeilijke tijden. Omdat je weet dat Hij daar is. Dat Hij voor je bidt, dat Hij je nooit zal laten vallen.
Omhoog kijken, het leert je ook aanbidden. Niet zomaar bidden, dingen vragen aan God, maar aanbidden. Jezus, onze Heer, is immers met eer en luister gekroond! Als je voor je ziet hoe groot Hij is, en waaróm Hij die eer ontvangt – namelijk omdat Hij wilde lijden en sterven voor ons zondige mensen, dan wil je Hem óók eren. Dan spreek je uit in je gebed: Here Jezus, U bent groot en geweldig. U verdient alle eer! Omdat U… en terwijl je uitspreekt in aanbidding wie Hij is en wat Hij deed, ga je Hem nog beter zien. Het is een virtueuze cirkel, dat is een vicieuze cirkel maar dan de goede kant op. Meer van Jezus zien, meer aanbidden, Hem nog beter zien, enzovoorts. Gezegend ben je, als je in deze beweging mag komen.
Maar… andersom werkt het helaas ook. Minder naar Jezus kijken en meer om je heen, daardoor ga je steeds minder zien van Hem en wordt het hele geloof steeds lastiger. Waak daarvoor! En daarvoor is maar één manier: kijk omhoog! Zing maar een lied, dat helpt vaak veel. Laat de Bijbel de beelden in je brein vormen, en blijf bidden!
En tenslotte, maar dat zou een andere preek worden, juist wie omhoog leert kijken, krijgt kracht om hier beneden zich in te zetten voor Gods koninkrijk. Geloven maakt je niet wereldvreemd, verre van dat! Juist wie omhoog leert kijken, leert om zich heen zich in te zetten.

[slot]
‘Niet zien en toch geloven’ hoorden we afgelopen zondag. Maar klopt dat wel? Laten we vandaag maar zeggen: niet zien, en toch zien. Wij zien Jezus, met eer en luister gekroond. Ziet u, ziet jij het ook? Bid dat God door zijn Geest je ogen ervoor opent! Kijk omhoog, leer omhoog te kijken. Kijk niet alleen om je heen. ‘Dat alles aan Hem onderworpen is, zien wij immers nu nog niet’. Nee, juist als je niets ziet van God, kijk dan omhoog, waar Jezus is, aan de rechterhand van God!
Zie Hem, en geloof. Zie Hem, en zing ervan. Ook nu we hier niet samen mogen zingen, zing dan thuis maar. Want Hij die is opgestaan, is opgevaren naar de hemel. Hij is de Heer, en Hij houdt alles in de hand. De wereld, mijn leven. Hij is de hoogste! Hij verdient alle eer.

Lof zij Christus, in eeuwigheid,
Amen.