LINK NAAR HET IN DE PREEK AANGEHAALDE LIED: https://www.youtube.com/watch?v=OTD69JfhMgo

Gemeente van Jezus Christus, hier en thuis,

[intro: kind van de duivel]
Een paar jaar geleden was er een populair liedje met de titel ‘kind van de duivel’. Sommige tieners herinneren het zich misschien nog wel. Het liedje werd extra populair doordat sommige christenen er bezwaar tegen maakten, bijvoorbeeld hier vlakbij in Hardinxveld. “Kind van de duivel” – in dat liedje wil het zeggen ‘ik doe aan God noch gebod’, ik ga voor feesten, drank en drugs. Beetje jammer als bassisschoolkinderen het vrolijk meezongen…
‘Kind van de duivel’ – een liedje van rapper Jebroer. Maar weet je wie we vandaag ook horen over kinderen van de duivel? Het is Jezus! in het Bijbelstuk dat wij lazen heeft hij een felle discussie met zijn tegenstanders, en dan zegt hij ‘ jullie vader is de duivel!’ – kijk maar in vers 44. De Joodse leiders reageren al net zo fel: ‘wat nou? je bent zelf bezeten!’. Wat is dit voor een vreemd Bijbelstuk? Een soort wederzijdse scheldpartij? Maar dat moet toch niet, dat past toch niet bij Jezus?
Het is goed te beseffen dat zulke scherpte, en zulk op de man spelen in discussies, destijds veel gewoner was dan nu – het werd zelfs aanbevolen in handboeken voor sprekers. We moeten zo’n Bijbelstukje ook nooit isoleren uit de rest van het evangelie. God houdt ook van deze mensen, die hier als kinderen van de duivel worden neergezet. Jezus kwam ook voor hen! Het probleem is alleen, dat zij hem helemaal niet nodig denken te hebben. Daarom ontstaat er conflict.

[de waarde van vrijheid]
Als tekst heb ik vanmorgen gekozen voor vers 36. Daar zegt Jezus: ‘ wanneer de zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn’. Vrijheid, daar gaat het vanmorgen vooral over. Wanneer ben je vrij? Jezus’ tegenspelers dachten dat ze vrij waren, maar onze Heer denkt daar heel anders over… Ze moeten bevrijd worden uit de klauwen van de duivel!
Vrijheid is voor mensen van nu een heel belangrijk iets. Dat was destijds niets anders. Destijds had je vrije mensen en slaven. Je wilde echt geen slaaf zijn, onvrij – die golden als minderwaardig. Een vrij mens, die is edel. Iemand die niet door anderen overheerst wordt, maar die zelf andere aanstuurt en over zijn eigen lot beslist. Dat is pas echt leven!
Vandaag de dag is er in ons land geen slavernij meer, maar vrijheid wordt door iedereen nog net zo belangrijk gevonden als toen. Misschien noemen we het autonomie, of zelfbeschikking, maar het komt op hetzelfde neer: dat je zélf bepaalt wat je doet. Dat wil je toch? Het begint als kind: als je ouders telkens zeggen wat je moet doen, of de juf of meester, kun je je daar aan irriteren. Je zou liever zelf beslissen wanneer je wel doet, en hoelang. En dat willen we allemaal, ook volwassenen. Als kind denk je misschien: grote mensen, die zijn eigen baas. Misschien denk je als volwassene: ik ben een autonoom mens, gelukkig! Jezus zegt echter: ‘als Ik je bevrijd, ben je pas echt vrij’. Wat bedoelt Hij? Jezus kijkt door al onze autonomie heen. Hij geeft, zoals ik in een eerdere preek al zei, in het Johannesevangelie vaak een soort röntgenfoto van ons bestaan. Hij zegt: jullie zitten veel vaster dan je denkt! En dan bedoelt Hij niet: gebonden door een baan en een baas… Nee, veel dieper.
Naar die röntgenfoto gaan we vanmorgen eens kijken. Drie dingen licht ik eruit die mensen binden: zonde, duivel en dood. [herhaal] En natuurlijk horen we óók hoe onze Heer ervan bevrijdt!

[onvrijheid 1: zonde]
‘Als de zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn’, zegt Jezus. Waarvan dan? Als eerste: vrij van de zonde. Jezus zegt in vers 34 ‘werkelijk, ik verzeker u: Iedereen die zondigt is een slaaf van de zonde’. Wat is zonde eigenlijk? Zonde is verkeerd doen. Niet doen wat God wil. Liegen of stelen bijvoorbeeld, ik noem maar wat. Maar zonde is breder: het is een hele levenshouding waarin je niet gericht bent op God en anderen. Ook als je niet steelt of liegt, is er zonde in ons leven. Ben je egoïstisch, of onvriendelijk opvliegend, of denken we kwaad. Misschien vinden we ‘zonde’ daarvoor een zwaar woord, zeggen we liever ‘fouten’ of ‘verkeerde dingen’ – maar de Bijbel noemt het zonde. En nu is het zo: je kunt niet níet zondigen. Of dacht je van wel? Ik zeg maar één ding: probeer het eens! Een dag helemaal leven met God, in liefde voor ieder op je pad, tot in je gedachten toe. Geen onvertogen woord zeggen, in alles volmaakt! Lukt dat? Kinderen, probeer het ook maar! Als je denkt dat dat wel lukt, heb je denk ik nog geen goed idee van wat de Heer écht van je wil in het grote gebod. Probeer het, en maak ’s avonds de balans op.
Jezus zegt: wie zondigt – wij allemaal dus – is een slaaf van de zonde. Dat vinden wij een ergerlijke uitspraak, schat ik in. Goed, we zijn niet perfect, maar als we echt wilden, konden we beter. In principe hebben we die vrijheid, toch? Maar is dat zo? Vraag het eens aan een verslaafde… Of kijk eens om je heen. Er zijn begeertes, prikkels, die sterker zijn dan mensen, dan onszelf. Seksuele prikkels, financiële… Wij zijn zo vrij niet. Veel moderne ongelovige denkers zeggen het trouwens ook: een mens voelt zich weliswaar vrij, maar wat hij doet wordt vooral bepaald door omgeving en opvoeding. Patronen waar je in vastzit, misschien herken je het wel bij jezelf; een bepaalde karakterzwakte waar je niet vanaf komt… Je kunt niet ineens een ander, beter mens worden. Je kunt niet níet zondigen. Eeen donkere röntgenfoto!

[vrijheid 1: van zonde, door Jezus]
Maar nu, gelukkig, zegt Jezus nog meer. ‘Als de Zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn’. Er is bevrijding uit de macht van de zonde! Niet door wilskracht en zelfverbetering, maar wel door de kracht van Jezus. Hij bevrijdt! Dat is de goede boodschap die wij mogen geloven. Jezus bevrijdt – en dan bedoel ik niet zozeer van de straf op de zonde. Dat is ook waar, daar heeft hij zijn leven voor gegeven. Maar hier gaat het vooral om bevrijding uit de slavernij van de zonde, over het breken van de macht ervan. Over hoe je een ander mens wordt, zeg maar. Jezus zegt: daarvoor moet je bij mij zijn!
Als je in Jezus gelooft, begint er een nieuw leven in je te groeien. Een ander leven waar zonde geen macht over heeft. En ja, ik zeg bewust: het begint te groeien. Dat is een levenslang proces, en niemand wordt op aarde al volmaakt. Maar als je het bij Jezus zoekt, kun je uit patronen komen die anders te sterk voor je zijn. Soms valt het weinig op, vooral als je niet een opvallende zondaar bent. Maar het gebeurt, echt! Hij kan ineens die aantrekkingskracht van bepaalde dingen wegnemen. Deel eens met elkaar hoe dat in je leven is. Soms is het ook heel opvallend. Ik heb eens een man ontmoet, die helemaal in de drugswereld zat. Hij dealde, hij gebruikte zelf… Maar toen ontmoette hij Jezus, op een dieptepunt in zijn leven. en hij werd bevrijd. Bevrijd van zijn verslaving, bevrijd van zijn misdadige leven… een heel ander mens! Het straalde uit zijn ogen. Dat is nu wat onze tekst bedoelt: ‘als de Zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn’. Zit je vast, zoek het bij Hem!

[onvrijheid 2: de duivel]
Er is meer waar een mens in vast zit, dan alleen de macht van zonde. Daarachter zit, ten tweede, ook de macht van de duivel. Dat is de reden dat Jezus tegen zijn tegenstanders zegt ‘uw vader is de duivel’. Om het eens anders te zeggen: de kwade macht die zit áchter de macht van het kwaad. Het is niet alleen dat wij mensen zwak zijn, dat allerlei dingen en patronen ons vasthouden, Er is ook de duivel, de tegenstander van God en al wat goed is. Ongrijpbaar, maar toch reeël, houdt hij mensen vast. De een in verslaving, de ander in eigengerechtigheid; de één door subtiele verleiding, de ander door grove verzoeking.
De Joodse leiders van toen vonden zich zelf goed en vroom. Maar Jezus kijkt er doorheen met zijn röntgenblik. Ze dachten vrij te zijn, maar zaten in de val van de duivel. Ze willen Jezus niet kennen, maakten zelfs al moordplannen. En… een mens is nooit neutraal! Je bent nooit echt eigen baas, al denken we dat graag. De reformator Luther zei het zo: een mens denkt een ruiter te zijn, maar een mens is een paard. Wie bestuurt je? Als het niet de Geest van God is, dan heeft uiteindelijk de duivel macht over je. Al ben je een vrome Farizeeër, of een net kerkmens.
Rekenen we nog met de duivel? En ik kan me voorstellen dat je dit ‘creepy’ vindt klinken. Trekt de duivel aan mij? Ja, neem dat van me aan! Kan hij op mijn rug zitten, zonder dat ik het door heb? Ja. In het Johannes evangelie wordt de duivel diverse keren de ‘heerser van deze wereld’ genoemd… Dus tenzij je bij Jezus hoort, heeft hij macht over je. Behoorlijk eng, als je het op je laat inwerken!

[vrijheid 2: van de duivel, door Jezus]
Maar gelukkig! Jezus bevrijdt óók uit de macht van de duivel. Hij versloeg hem, aan het kruis. Jezus is overwinnaar! Wie bij hem hoort, hoeft de duivel niet te vrezen. Ook al zal hij je nog aanvallen, subtiel of grof, om te zondigen, om te twijfelen, om van de Heer weg te glijden. Jezus heeft de zonde én de duivel overwonnen. Hij maakt vrij! ‘Als de Zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn’.
En hoe hij dat doet? Niet door je eigen baas te maken. Díe vrijheid zoeken we vaak: wij willen een ruiter zijn. Maar een mens is een paard, zoals Luther zei. Jezus bevrijdt, door zelf de teugels van je in handen te nemen. Wonderlijke paradox!
We hebben sturing nodig – alweer zo’n ergerlijke uitspraak. Maar het is de Bijbelse waarheid. Een paard zonder ruiter doet niet meer dan grazen en rondlopen, het kómt nergens. En misschien komt er nog wel iemand die het vangt en verkoopt… Maar met de Heer als bestuurder kom je aan op de bestemming. Hij leidt naar groene weiden en stille wateren, en uiteindelijk naar het Vaderhuis met de vele woningen. Wil je de teugels uit handen geven aan de Heer? Alle voorschriften in de Bijbel – die maken je niet onvrij, maar vrij. Jezus volgen is de ware vrijheid. Laat Hij je mogen leiden, dan heb je van geen duivel te vrezen!

[onvrijheid 3: de dood]
En ten derde: Jezus bevrijdt ook uit de macht van de dood . Hij zegt het zelf in vers 51 ‘als iemand mijn woord bewaard zal hij de dood nooit zien’. Dat is geen overgang naar een ander onderwerp, na dat praten over kinderen van de duivel – het is het logische vervolg. Want zit een mens in de macht van de zonde, in de macht van de duivel, dan zit hij ook vast in de macht van de dood. Dan heeft je leven geen toekomst!
Dat de dood iedereen in zijn macht heeft, hoef ik amper toe te lichten. Jong of oud, we weten het: aan het einde van ieder leven wacht de dood. Een onontkoombare greep heeft die op ons allen. Jezus tegenstanders weten het wel: Abraham is gestorven, de profeten zijn gestorven… zelfs de beste mens ontkomt er niet aan. Loop maar een rondje op de begraafplaats vanmiddag!

[vrijheid 3: van de dood, door Jezus]
Maar nu zegt Jezus, dat Hij zelfs bevrijd van de dood. Dat is het grote wonder van het evangelie. Geloof je in Hem, dan zul je léven. Nu al bevrijd leven met God, en ook als je sterft gaat het door. Dan ga je niet onder zonder God, maar mag je leven met Hem!
De Amerikaanse zanger Steven Curtis Chapman heeft een bijzonder mooi lied gemaakt bij onze tekst voor vandaag. Hij vertelt dat hij in de gevangenis was, tussen de sombere muren en ijzeren deuren. Hij vertelt hoe hij ook bij de afdeling kwam waar de ter dood veroordeelde mensen werden vastgehouden. Nog somberder daar aller. Maar dan, zegt hij “then I met a man whose face/ seemed so strangely out of place” – hij ontmoette een man wiens gezicht daar niet leek te passen. Een moordenaar, die de doodstraf zou krijgen, zoals dat in Amerika gaat, maar die in de gevangenis tot geloof was gekomen. Die man keek niet hopeloos, er was hoop in zijn ogen. En die man zei, in de gevangenis dus, in de dodencel zelfs: ik ben vrij! Kun je je dat voorstellen? “I’m free, oh, I have been forgiven (…),the freedom I’ve been given/ Is something that not even death can take away from me”. in het Nederlands: “ik ben vrij, mijn schuld is vergeven, en de vrijheid die ik heb, kan zelfs de dood niet afpakken”. Hoor je dat: bevrijd, zelfs oog in oog met de dood. De dood geen straf, maar een doorgang tot het eeuwige leven. Dát is vrijheid die alleen Jezus geven kan. Geven wil, ook aan u en jou en mij. En het refrein van het gaat zo: “If the Son has set you free, if the Son has set you free, then you are free indeed” – als de Zoon je heeft vrijgemaakt, dan ben je werkelijk vrij. Onze tekst. Ik zet de link naar dit lied wel op mijn site.

[slot]
Wat is het dan geweldig om bij de Heer te horen! Bevrijd uit de macht van de zonde, al faal je nog vaak. Bevrijd uit de macht van de duivel, al probeert die steeds weer de teugels over te nemen. Ja, bevrijd uit de macht van de dood. Vrij – in Jezus. En kinderen, jullie horen bij Hem, als gedoopte kinderen. Volwassenen, als gedoopte mensen. En ben je nog niet gedoopt, je mag bij Hem gaan horen. En ben je Hem kwijt, vertrouw je weer aan Hem toe, heel eenvoudig. Hij is maar één gebed van je vandaan!
Jezus, onze Heer, bevrijdt. Laat geen andere macht over je heersen, maar sta op in zijn vrijheid. De vrijheid, niet van een kind van de duivel, de man van dat liedje die denkt vrij te zijn in feesten en drugs en drank, maar… de vrijheid van een kind van God!

Halleluja! Amen.