Gemeente van Jezus Christus,

[intro]
Goede Vrijdag is het vandaag. Een ernstige dag. Het is immers de dag dat Jezus stierf, dat hij vermoord werd aan het kruis. Stil kijken we in gedachten naar het kruis, en straks verlaten we de kerk in stilte. Tijdens de vespers in deze week brandde er elke avond een kaars minder. Ook in de dienst van gisteravond is er weer een gedoofd. En straks, aan het einde van deze dienst, zal ik zelfs de paaskaars uitblazen. Het laatste licht gaat uit! Het wordt donker als de dood.
Maar weet u wat ik merkte bij het voorbereiden van deze dienst? De apostel Johannes, wiens evangelie wij dit jaar lezen, zou het heel raar hebben gevonden wat wij doen. De paaskaars uitdoven. Droefheid en duisternis zoveel nadruk geven. Hij zou tegen ons zeggen: hebben jullie het dan niet begrepen? Dat Jezus stierf, is niet zijn einde, maar zijn verheerlijking. Het is niet over en uit, maar het is volbracht! Goede Vrijdag is een goede dag – daar naam zegt het al. Het licht gaat niet uit, het licht breekt door! Dat is wat Johannes zou zeggen, en wat zijn evangelie ons vertelt.
Zeker – als je kijkt naar de pijn, de martelingen, de bespotting, dan is dit een vreselijke dag voor ieder die van Jezus houdt. Goede Vrijdag zal nooit een uitbundige feestdag kunnen zijn. Maar Johannes kijkt dieper dan anderen, zoals we in eerdere preken al diverse malen merkten. Hij legt niet de nadruk op Jezus’ pijn of lijden, daar vertelt hij zelfs veel minder van dan andere evangeliën. Hij kijkt ook bij het kruis door de oppervlakte heen naar de diepte. En dan, dan blijkt Goede Vrijdag toch een goede dag te zijn, een dag van hoop en heil.

[betekenis van het kruiswoord]
We staan stil bij de woorden van Jezus die we vinden in Johannes 19 vers 30: “Het is volbracht”. “Het is volbracht” – het zijn woorden die we alleen in het Johannes-evangelie vinden. Daar passen ze ook precies, want hier breekt de diepte door de oppervlakte, zogezegd. De diepste betekenis van Jezus’ dood wordt vervat in deze woorden: “Het is volbracht”.
Wat willen deze woorden zeggen? Niet zozeer dat Jezus’ lijden nu voorbij is. Ook niet dat zijn leven nu eindigt. Al is dat allebei waar. Nee, ‘volbracht’ wil zeggen dat er een taak volbracht is, dat er een missie voltooid is. ‘Het is voltooid’ – zo zou je het ook kunnen vertalen. Of zoals de Bijbel in Gewone Taal het heel eenvoudig zegt: “mijn werk is klaar”. Op het moment dat Jezus sterft, is de taak waarvoor Hij is gekomen is volbracht. Hij wil dat iedereen dat weet, en daarom roept de Heer met zijn laatste krachten deze woorden “Het is volbracht”. Hij roept zelfs eerst nog om iets te drinken, zodat hij daarvan met een zo luid mogelijk stem het goed hoorbaar kan roepen: ‘het is volbracht!’
Jezus’ dood is niet wat je zou denken: het mislukken van zijn missie. Nee, het is het slagen ervan! Dat is het geheim van Goede Vrijdag. Ja, natuurlijk, zijn vijanden dachten Hem hiermee uit de weg te ruimen, maar tegelijkertijd was wat Jezus onderging op een diepe manier onderdeel van Gods plan. Hij droeg de straf en het oordeel over al het kwaad dat hij zelf nooit deed. Jezus’ missie, het is de wonderlijke ruil waar we afgelopen zondag uitgebreid over hoorden: Hij gebonden om ons te bevrijden. Hij veroordeeld, zodat wij vrijgesproken worden. Hij stervend, om ons leven te geven. Dat is de missie die Jezus volbracht: die ongelooflijke omkering mogelijk maken. Ik herhaal nog maar eens wat ik afgelopen zondag zei: Jezus kreeg wat wij verdienden, zodat wij kunnen krijgen wat hij verdient. En nu, op dit moment, heeft hij alles geleden, alles gedragen. Hij roept het uit “het is volbracht!”

[betekenis voor óns]
Wat is het belangrijk dat deze woorden heel diep in ons hart doordringen. “Het is volbracht!” Wat heeft dit een geweldige betekenis voor ons – voor mij en voor u en voor jou. In het Grieks staat er een woord waaraan je kunt zien: het gaat om iets dat gebeurd is maar waarvan de gevolgen voortduren. Het is volbracht, dat wil zeggen: de weg naar God is open voor ons. Al ons falen, al onze fouten zijn weggedragen tot in de dood. Hij stierf eraan – dat is een ernstige zaak. Maar de spiegelkant ervan is zeer zegenrijk, en reden tot dank. Wij mogen nu alles ontvangen wat Hij heeft. Dat God, de grote schepper van het heelal, onze Vader is die van ons houdt. Dat we niet meer bang hoeven te zijn voor de dood. Dat we geliefd zijn en aanvaard, en bij Gods grote familie mogen horen. Dat er een plek voor ons wordt klaargemaakt in het grote vaderhuis. En dat we altijd als we verkeerd doen, vergeving kunnen krijgen. Het is volbracht: alles wat tussen ons en God in staat voor altijd opgeruimd. Dat heeft Jezus gedaan! Die missie is volbracht, klaar, geslaagd.
Hoe goed is het dit te mogen te horen vandaag! Want er zijn dingen die je niet zelf kunt doen. Wie kan ooit de dood voorbijkomen? Wie kan zijn eigen zonden laten verdwijnen? Wie kan Gods liefde ooit verdienen? Niemand toch! Dit zijn dingen die ons oneindig te boven gaan. Volbrengen wat Jezus volbracht, de weg gaan die hij ging – dat is voor ons compleet onmogelijk. Net zo onmogelijk als van een toren springen en dan wegvliegen. Of misschien een toepasselijker beeld: net zo mogelijk als jezelf aan je haren uit een moeras trekken. Maar God zij dank, Jézus trekt ons uit het moeras. Hij deed wat wij niet kunnen. Dat was zijn missie, en die heeft Hij volbracht!
Want hoeven wij daar nog te doen? Ten diepste eigenlijk niets. Alleen dit grote geschenk aanvaarden. Hier is niets aan toe te voegen. Je mag het allen maar dankbaar geloven. Je mag rusten op dit volbrachte werk van de Heer. Je mag vertrouwen dat het goed is, en daar rust in vinden. In vrede mag je leven, je mag verkrampte handen ontspannen. Je mag opademen. Je mag fluisteren: dank u Heer, dank u! Het is góed. Door wat Jezus heeft gedaan. Voel je die zegen, die vrede? Wat is dit een ongelooflijk wonder. Vrede met God, die heel je leven mag doortrekken. Verzoening, vrijheid. Een vast fundament. Jezus heeft alles volbracht!

[probleem: wij rusten vaak niet]
Maar weet u wat nu het probleem is? Wij rusten hier vaak niet op. Vrede met God doortrekt niet heel je leven. Je leeft niet licht. Hoe komt dat toch? Is Jezus laatste woord dan niet waar?
Een eerste oorzaak dat de waarheid achter zijn woord soms zo weinig impact heeft, zou kunnen zijn dat we de noodzaak niet zien van wat Jezus deed. Dat we eigenlijk niet het idee hebben dat er veel moet worden rechtgezet tussen God en ons. In dat geval mogen we onszelf nog wel wat beter leren kennen – en Gods gerechtigheid ook. Zijn lat ligt hoger dan je zelf springen kunt, dat verzeker ik u! Of het kan natuurlijk ook dat je er eigenlijk niet echt in gelooft, in wat Jezus zegt. Hoe kan de dood van een man lang geleden mij nu ten goede komen? Daar antwoord op geven zou een hele preek apart vergen, dat doe ik nu niet.
Maar het wonderlijke is: ik zie heel wat mensen die wél geloven in Jezus’ volbrachte werk, maar die er toch niet echt uit leven. Dat je wel weet dat Jezus riep “het is volbracht”, dat je dat ook wel gelooft, maar er niet echt op rust. Niet vrij en blij daaruit leeft. Bent u misschien zo iemand, of jij?
Hoe zou dit kunnen komen? Ik denk omdat we het moeilijk vinden om niets te doen. Om alleen maar te aanvaarden dat Jezus alles voor ons gedaan heeft. Om te geloven dat die grote ruil echt gratis is. Dat je denkt: “ben ik echt welkom bij God, ook al doe ik dit en dit? Houdt hij van mij om Jezus’ wil – geldt dat ook wanneer ik hem zo vaak op afstand houd of half vergeet? Hoef ik mezelf echt niet eerst een beetje te verbeteren voordat ik welkom ben bij hem?” En het antwoord op al die vragen is ja. Jezus heeft alles volbracht. Daar mag je op rusten, wie je ook bent en wat je ook deed of doet!

[geen vertrouwen op wat jij volbrengt]
Ik hoop dat dit woord van Jezus echt diep in uw harten en oren doordringt. Hij heeft alles volbracht om het goed te maken tussen God en ons. Al te vaak kom ik toch mensen tegen, christelijk opgevoed, die dit nauwelijks lijken te weten. Ik schrik daar telkens van! Als het bijvoorbeeld gaat over sterven, en of je opziet tegen de dood, dan heb ik echt al veel te vaak iets gehoord als dit. “Nou ja, ik heb toch altijd goed geleefd, dus dan zal het wel goedkomen, toch?” Nu wil ik niet beweren dat zo iemand niet goed leeft, maar wel dat wie dit zegt niet goed gelooft! En dat meen ik echt. Het gáát er in het geloof niet om dat je goed genoeg bent en dan bij God mag komen. Het gaat erom dat Jézus ervoor gezorgd heeft dat je bij God welkom bent. Het is volbracht! Als je vertrouwt op wat je zelf volbrengt, dan blijft er altijd twijfel over – en hoe beter je jezelf kent, hoe meer. Wij kunnen het bij God niet verdienen, zijn lat ligt veel te hoog. Maar we hoeven het ook niet te verdienen. Jezus heeft het verdiend. Hij heeft het volbracht. Wat wij mogen doen is dat geloven, daar op vertrouwen. Al jouw zwartheid aan hem geven, en het licht aannemen dat Hij voor ons heeft verdiend. Dán mag je zeker zijn dat het goed zit tussen God en jou – en dat staat los van hoe goed jij hebt geleefd.
Waarom is dit kernpunt van het evangelie toch zo lastig te vatten? Zou het zijn omdat we niet van het gegeef willen leven? Omdat we niet willen toegeven dat het onszelf niet lukt, dat er een Verlosser nodig is? Gelukkig ben je als je dat wel weet en Jezus zoekt. Want dan zegt Hij ook tegen jou: Het is volbracht!

[basis tegen onzekerheid]
Sommige mensen, aan de andere kant, weten heel goed dat ze vergeving nodig hebben. Iemand denkt: ‘Ik heb dit en dat gedaan (bijvoorbeeld je partner in de steek gelaten, of iets anders ergs) – nu zal ik op zijn best er nog nét bij mogen horen van God’. Maar luister dan! Ja, wat je deed was erg. Maar Jezus droeg de zonden van de wereld, en daar zitten ook dingen als dit bij inbegrepen. Hij droeg de straf ervoor. Als je spijt hebt, of beter gezegd berouw, en hem oprecht om vergeving vraagt, luister dan wat Jezus zegt. “Het is volbracht”. Dan hoeft je verleden je niet te achtervolgen, wat je ook deed. En nee, dat is niet goedkoop – kijk wat het de Heer kostte! Maar is wel gratis. En niet alleen voor best nette mensen die wel eens een fout maken. Het was zélfs voor de moordenaar die naast Jezus hing. Hij heeft het volbracht, zodat je welkom bent bij God als je daarop vertrouwt! Ook als er zoveel kapot is in je leven, dat je niet kunt herstellen – je bent welkom. Want Hij heeft het volbracht!
En dan is er nog een andere, grote groep. Best brave mensen, die ook best weten dat je het bij God niet kunt verdienen. Maar die zichzelf toch altijd een beetje tegenvallen, juist als ze naar hun geloof kijken. Je denkt “ik doe zo weinig voor God! Ik ben zo weinig enthousiast voor Hem. als je sommige andere mensen ziet, daar kan ik jaloers op zijn. Maar ik…” En je ziet ook je eigen verborgen gedachten en scherpe woorden en domme daden. En zo heb je altijd een beetje een gevoel van falen, van tekortschieten, ook en juist tegenover God. Zo van ‘ ik zou het toch beter moeten doen’. Ik denk dat er veel van die mensen zijn, en ik reken me er zelf ook toe. Laten wij dan vanavond heel goed luisteren naar wat Jezus zegt: ” Het is volbracht”. Door wat hij deed, ben je aanvaard bij God. Ook als je tekortschiet; ook als je krachteloos bent; ook als je voortmoddert … Het is volbracht. Daardoor mag je een kind van God zijn. Jezus heeft alles gedragen, ja Hij heeft zelfs alles gedragen waar je stráks ongetwijfeld weer in gaat tekortschieten. Jezus neemt alles van jou, heden, verleden en toekomst, en jij mag alles ontvangen van hem. Je hoeft niet méér te doen, of actiever te zijn, of heiliger, of wat dan ook. Dat komt er toch weer allemaal neer dat we denken dat wij het moeten verdienen . Maar dat kunnen we niet, en dat hoeven we niet. Jezus deed het. Het is volbracht – door hem alleen! Geloof je dit toch, rust erop. Ga God eens danken voor wat Jezus deed, in plaats van te belijden wat jij niet deed. Geloof dat alles is volbracht, dat alles zijn genade is en dat jij daar op mag rusten. Dan vind je rust, rust voor je ziel. Dankbare rust. Dan heb je een fundament, waarop je geloof gebouwd mag worden. Dit fundament: Het is volbracht! Hoor het van de Heer, geloof het, en laat verder alles los. Meer heb je niet nodig! [stilte]

[slot]
Ja, Goede Vrijdag is het goede dag. Niet om wat er aan ergs gebeurde, maar wat er toen aan goeds gebeurde. In zijn lijden en sterven volbracht Jezus zijn missie. Wat wij niet kunnen deed Hij! De weg naar God ligt open. Het Kruis is het overwinningsteken van de kerk. Het is volbracht! Wat blijft ons dan over, dan dit dankbaar te aanvaarden, er verwonderd op te rusten, Je blij te laten bevrijden.
We gaan ervan zingen :

Ik roem niet meer in eigen kracht,
in gaven, in wat wijsheid is;
ik roem alleen nog in de Heer,
zijn dood en zijn verrijzenis.
Het was mijn zonde die Hij droeg,
totdat Hij riep: ‘Het is volbracht!’;
zijn laatste adem bracht mij hoop,
zijn sterven werd mijn levenskracht.

Amen