Gemeente van Jezus Christus,

[Pasen geen happy end]
u of jij kent vast wel boeken of films met een ‘happy end’, zoals dat heet. Dat het goed afloopt, soms tegen alle verwachtingen in. De Harry Potter-boeken. Of de ‘Drie musketiers’. Of… nou ja, je kunt er duizenden verzinnen. Het werkt nu eenmaal goed, om een verhaal zo op te zetten: een hoofdpersoon krijgt met allerlei problemen te maken – vijanden, gevaren, wat niet al. Er komen verwikkelingen, alles lijkt zelfs fout te gaan, maar aan het einde komt het tóch goed allemaal, soms op een bijna ongelooflijke manier. Wij mensen, we houden van een gelukkig einde. Dat geeft een goed gevoel, en tevreden doe je het boek dicht of de film uit. Daarom eindigen streekromans altijd zo, dat ze ‘elkaar krijgen’. Daarom gaan werkelijk álle Disneyfilms op die manier, ze hebben ze een happy end. Alles komt goed, “ze leefden nog lang en gelukkig”.
Nu is het vandaag Pasen. Is dat nu het happy end van de lijdensgeschiedenis van Jezus? Het lijkt er wel op. Onze Heer is de held op een missie. Wat heeft Hij niet allerlei vijanden en lijden ontmoet. Wat leek de duistere kant het te winnen! Jezus werd gevangen, gemarteld, gedood… Maar dan nu, met Pasen, de ontknoping. Tóch leeft Jezus, overwint Hij. Zijn missie is geslaagd: de zonde dragen, de dood overwinnen. Het is tóch gelukt. Het loopt goed af! Ja, dan is Pasen, deze dag vandaag, een dag om blij te zijn, om de overwinning te vieren, om te juichen.
Echter… ik denk niet dat we Pasen moeten zien als het ‘happy end’ van het evangelie. Niet zomaar de goede afloop van het levensverhaal van de Heer. Als dat zo zou zijn, konden we nu tevreden het boek dicht doen. Zo, het is uit, en gelukkig liep het goed af! En dan ga je zo weer verder met je leven. Maar dát is nu net niet de bedoeling!

[een open einde]
Nee, Pasen is niet het ‘happy end’ van het verhaal. Het thema van mijn preek vanmorgen is: Pasen – een open einde. Pasen is de grote ontknoping, dat wel. Pasen zegt dat het goed afloopt met Jezus, met de wereld, met ieder die op Hem vertrouwt – zeker! Maar Pasen is géén einde. Het is eerder een nieuw begin. Pasen – een open einde, daar gaat het over vanmorgen.
Dat Pasen geen nette ontknoping is, leert het Markus-evangelie ons wel vanmorgen. Als je je Bijbel open slaat om een happy end te lezen, ben je bij Markus aan het verkeerde adres. Jezus is gevangen en gedood, en wat lezen we in Markus 16? Vrouwen gaan naar zijn graf. Ze zien dat het open is, en ontmoeten een witte figuur die zegt dat Jezus is opgestaan. Ze schrikken zich wild! En dan… dan is het uit. Want ik zei het al bij de Schiftlezing, na vers 8 stopt de originele tekst van Markus. Is dat nu een bevredigend einde? Dit is toch niet áf? Nee, inderdaad. De vroege christenen voelden dat ook al zo, en hebben er daarom een slot aan toegevoegd, dat staat in uw liturgie onder het kopje ‘na de opstanding’. Als je goed kijkt, zie je wel dat het een soort samenvatting is van wat er in de andere evangeliën staat over na Pasen, het is niet een logisch vervolg op vers 1 tot 8. Er bestaat trouwens ook een ander, veel korter slot, dat in sommige oude handschriften staat. Ook al opgeschreven uit dat gevoel van: het is niet áf!
En dat klopt. Het Markus-evangelie is simpelweg niet af. Als de witte figuur, de engel, zegt: ‘hij (Jezus) gaat jullie voor naar Galilea, daar zullen jullie Hem zien’, dan verwacht je minstens nog een stukje dat daarover gaat. Maar dat is er niet. Het zou best kunnen dat de slotpagina van het Markus-evangelie gewoon is kwijtgeraakt. Ik heb hier een strippocket van mijn zoons [laat zien], en daar is door slijtage de slotpagina verdwenen. Van het laatste verhaal weet ik dus niet hoe het afloopt, juist de pagina met de ontknoping is weg! Zou het met het Markus-evangelie net zo zijn gegaan? We weten het niet, ik denk zelf van wel.
Wat in elk geval juist bij Markus heel duidelijk naar voren komt is dit: Pasen is een ópen einde. Je kunt het boek niet tevreden dichtdoen, van ‘zo is het klaar’.

[wisseling van hoofdpersoon]
En dat ligt niet alleen aan de eigenaardigheden van dit evangelie. Ook als je de andere drie evangeliën leest, of als je het slot neemt dat later aan Markus is geplakt, krijg je een ander gevoel dan een ‘happy end’. Het is een voorlopige afronding. Dit deel is klaar. Jezus’ missie is voltooid. Maar… het verhaal van God gaat verder. Pasen is een ópen einde, dat vraagt om een vervolg.
Wat is dat vervolg dan? We kunnen wel vermoeden wat er op de slotpagina van Markus heeft gestaan. Ongeveer hetzelfde als bij Mattheüs of Lukas. Hij schreef misschien over mensen die de opgestane Heer zien. En in elk geval ontmoet Jezus uiteindelijk zijn leerlingen in Galilea, en dan stuurt hij ze er op uit om de wereld in te gaan. Zo staat het ook in het latere slot van Marcus, en terecht. Jezus zelf gaat naar zijn Vader, en zijn volgelingen staan nu centraal op het toneel, met de opdracht die de Heer ze heeft gegeven. Met andere woorden: er start een nieuw stuk van Gods grote verhaal. Met een nieuwe opdracht en nieuwe hoofdrolspelers. Het is niet uit!
Het deed me een beetje denken aan de boeken van de Grijze Jagers, sommige tieners hier kennen ze wel. Die serie bestaat uit meerdere delen. Elk deel heeft één, of een paar hoofdpersonen, en die hebben een missie. Aan het einde van een deel is die missie geslaagd. Net zo zijn we hier aan het einde van het evangelie, en Jezus’ grote missie is voltooid: dood en duivel overwinnen, en de zonde van de wereld wegdragen. In die serie van de Grijze Jager komt er daarna echter telkens een nieuw deel, met een nieuwe missie. Vaak schuift dan een eerdere hoofdpersoon dan naar de achtergrond, bijvoorbeeld grijze jager Halt; in het nieuwe deel is dan een ander de hoofdpersoon, bijvoorbeeld Halts leerling Will.

[er is een nieuw begin ook voor óns]
Zó is het ook met Pasen. Er is iets afgerond – Jezus’ werk voor ons. Echter, meteen begint er óók een nieuw stuk van Gods verhaal. En wie staan daar centraal? De leerlingen van Jezus. Zijn volgelingen. De kerk, zou je kunnen zeggen. Ja, wij allemaal samen krijgen een rol. Want als ik spreek over ‘verhaal’ bedoel ik niet iets dat verzonnen is. Ik bedoel Gods grote verhaal met deze wereld – en dat is écht, daar mag jíj, daar mag ú nu een plek in hebben.
Eerder was dat anders. De evangelie-verhalen kunnen wij alleen aanhoren, daar zijn we geen deel van. En zéker Jezus’ missie met Goede Vrijdag en Pasen is helemaal voor Hem alleen; niemand anders kon doen wat Hij deed, de zoon van God: de wereld redden door zijn offer. Zijn missie is nu voltooid, en daarom vieren we feest vandaag! Hij deed het vóór ons, en zonder ons. Wij kunnen alleen maar dankbaar zijn en diep onder de indruk.
Maar nu gaat het vérder, God zij dank, door wat Jezus heeft gedaan. Het is als het ware alsof we een spannend heldenverhaal hoorden, over een held die een heel land bevrijdt van een gevaarlijke vijand. Een held die door allerlei ontberingen heen overwon. Dat deed Jezus, Hij overwon! Zijn missie slaagde. Maar dat betekent voor dat héle land dat er een nieuwe toekomst is. Onbedreigd, vrij. Er komt weer vrede, groei en bloei. De toekomst opent zich. Kijk, dát is Pasen: de toekomst gaat open, voor de wereld, en voor ons allemaal. We zaten vast, in zonde en donker. We werden bedreigd door de dood, die ons allemaal te pakken zal nemen – als Jezus niet had gewonnen! Maar dat heeft Hij. En nu dreigt de dood niet meer. Ieder die in Jezus Christus gelooft, zal eeuwig leven. Hij maakt je een nieuw mens, en hij veegt je fouten weg – je hoeft er alleen maar om te vragen! Jezus’ missie is geslaagd, en dat is geen éinde. Dat is een nieuw begin. Een nieuw begin voor ons allemaal! Daar mogen we uit leven als kerk. Daar mag jíj uit leven, vol vreugde en vrolijkheid. Het is Pasen, halleluja!

[opdracht voor ons]
Pasen, niet als happy end dus, dat alles afsluit. Nee, als open einde, als een nieuw begin voor óns. Jezus zelf, hij treedt wat naar de achtergrond – hij gaat naar zijn Vader, Hemelvaart. Maar pas nadat hij een nieuwe missie heeft aangegeven. Een missie, een opdracht voor zijn leerlingen. Voor de twaalf van toen, maar uiteindelijk voor heel de kerk, al zijn volgelingen van alle eeuwen, ook jij en ik.
Wat is dan de nieuwe missie? Welke opdracht staat centraal in het nieuwe deel van Gods verhaal? Het is de opdracht die Jezus geeft aan zijn leerlingen om de wereld in te gaan. Om te vertellen van zijn overwinning, van het nieuwe begin dat er is voor ieder die wil. Jezus stuurt zijn leerlingen eropuit. Het later toegevoegde slot van Markus zegt het, in vers 15: ‘trek de hele wereld rond, en maak aan ieder schepsel het goede nieuws bekend’. En als dat niet genoeg is, kijk dan maar in het slot van het Mattheusevangelie, of bij Lukas of Johannes. Allemaal zeggen ze het: dát is de opdracht, de missie die Jezus geeft. “Zoals de Vader mij zond, zo zend ik u”. “Ga op weg, en maak alle volken tot mijn leerlingen” enzovoorts. Dat is het thema van het nieuwe deel in Gods grote verhaal.
Het Bijbelboek Handelingen is het begin van dat verhaal, hoe de twaalf erop uit zijn gegaan. Maar Handelingen is ook al zo’n wonderlijk boek zonder echt einde. Waarom? Omdat dit stuk van Gods verhaal nog steeds geschreven wordt. De goede boodschap van Jezus’ overwinning gaat nog altijd de wereld over. Deze missie is nog níet voltooid! Er zijn nog altijd zoveel mensen die niet weten van het open graf, van het nieuwe leven. Dan moet je niet denken aan afgelegen stammen in verre oerwouden, maar vooral aan mensen in miljoenensteden die nooit van Jezus hoorden. Er is wérk te doen, een missie – de Roomse missie-paters van vroeger ontleenden er hun naam aan. Jezus’ missie is voltooid, en dat vieren we vandaag. Maar Gods grote verhaal gaat verder.

[oproep: pak je rol]
In dat grote verhaal hebben wij een rol. Allereerst is onze rol die van ontvanger: als je hoort van Jezus en zijn overwinning, dan mag je dat gelóven. Niet als een verhaal uit een heel oud boek waar de pagina’s van afslijten, maar als werkelijkheid die jouw leven verandert. Dat is de eerste vraag: geloof je het zelf, dat van Jezus? Echt? En leef je eruit? Het mag, het kan, want Hij is opgestaan. Er is een nieuw begin, ook voor jou!
Maar dan vervolgens krijg je zelf een rol in Gods grote verhaal. Met ál die volgelingen van Jezus. Om de goede boodschap door te geven en voor te leven, om mee te werken aan Gods missie. Pak jij, pakt u die rol ook op? We leven na Pasen. En dat is geen moment om neer te zakken na het happy end, maar om in beweging te komen. Wat doe jij, wat doet u voor die grote missie? Neem die vraag eens mee vanmorgen!
Nu komt het nogal eens voor dat de volgende delen van een serie minder goed zijn dan het eerste deel. Heb je wel eens gehoord van ‘de Klokkenluider van de Notre Dame II’ of van ‘Superman III’? Vervolgen die lang niet zo goed zijn als het eerste deel. Soms vrees ik dat het het Gods grote verhaal net zo gaat. Al tweeduizend jaar is de christelijke kerk bezig met Jezus’ grote vervolgopdracht uit te voeren. Maar wat ís er veel misgegaan de eeuwen door. Wat laten wij als kerk in het westen het er vaak bij zitten, uit angst of onmacht of onwil… Het ís ook spannend. Ineens ben je in een enorme opdracht getrokken om de wereld te transformeren. Het is nogal niet niks!
Maar gelukkig: Jezus Zelf, hij is niet verdwenen. Hij lééft, in heerlijkheid. Hij stuurt zijn Geest om te leiden. En altijd mag je Hem om raad vragen. Hij heeft de leiding. Dan mag je vertrouwend je plek innemen in Gods grote verhaal, zoeken hoe je kunt bijdragen aan zijn missie. Late we dat doen!

[slot]
Maar laten we op deze dag eerst en vooral met vreugde vieren. Want Jezus leeft! Hij heeft, na zware strijd, overwonnen. Zijn weg op aarde kent een gelukkig einde, een goede afloop, een héél happy end. Goed, niet alleen voor Hem, maar voor ons allemaal. De dood is verslagen, de toekomst ligt open, ieder mag opnieuw beginnen! Het is Pasen.
Pasen, een ópen einde. Een open graf, en een open toekomst. Gods verhaal gaat verder. Wij mogen er in mee gaan. Je wordt, als je gelooft, van toeschouwer tot deelnemer. Je mag meedoen aan Gods grote opdracht, meewerken aan de missie die Jezus gaf. Ieder moet het horen! Hijzelf zal leiden, helpen, meegaan door zijn Geest.
Pasen, een feest van vertrouwen is het. Gods grote verhaal is nog niet uit, maar één ding is zeker: Hij zelf staat garant voor een goede afloop. Zo waar als Jezus leeft!

Hem zij de eer in eeuwigheid, amen