Gemeente van Jezus Christus,

[intro: de intocht]
‘Hosanna! Gezegend is Hij die komt, de koning!’ Een grote mensenmassa staat Jezus op te wachten als Hij naar Jeruzalem gaat. Iedereen is vol verwachting: ‘Hosanna!’ De mensen hebben palmtakken bij zich waarmee ze zwaaien, ze rekken hun halzen om iets van Jezus te zien, ze stoten elkaar aan. De zon schijnt, de wegen zijn vol pelgrims die het stof laten opdwarrelen. Ik hoor ze praten onderling: “Heb je het al gehoord? Ze zeggen dat Hij toch komt!” “Heb je het al gehoord? In Bethanië heeft Hij een man die dood was weer levend laten worden, echt waar!” De mensen zijn er vol van, en ze lopen de stadspoorten uit om Hem op te wachten. Deze Jezus, zou Hij de messias zijn?
Als Jezus in zicht is, zittend op een ezel, beginnen de mensen te juichen. “Hosanna voor de zoon van David! De koning van Israël!” Vooral de opwekking van Lazarus heeft veel bijgedragen aan dit enthousiasme. De mensen die het gezien hebben, raken er niet over uitgepraat. Ongekend! Wat heeft deze profeet voor wondermacht, zelfs over de dood? De Farizeeën staan het allemaal knarsetandend aan te zien. “Zie je dat we niets bereiken? De hele wéreld loopt achter hem aan!”
“Hosanna voor de koning!” Ja – koning noemen de mensen Hem. Jezus zal nu koning worden. Waar komt Hij anders voor naar de hoofdstad, juist op een feest als dit, met Pasen? Dit is toch de intocht van een overwinnaar? De mensen verwachten grote dingen. Nu zal Jezus verhoogd worden. Nu zal hij eer krijgen, heerlijkheid! Jezus zal overwinnen, Hij zal de troon bestijgen. Hij zal successen boeken. De verwachting hangt in de lucht. Jezus, de koning, zal roemvol de eerste plaats innemen!

 

[wat is verheerlijkt worden?]
Jezus zelf lijkt het ermee eens te zijn. Als Hij in Jeruzalem is aangekomen, zegt Hij: ‘het moment is aangebroken dat de Mensenzoon (dat is Hijzelf) verheerlijkt zal worden’. Hij zal verheerlijkt worden, eer krijgen en glorie. Hij zal verhoogd worden, zegt Hij ook nog, de hoogste plaats innemen.
Alleen… bedoelt Jezus hetzelfde als de mensenmassa, als Hij spreekt over verheerlijking en verhoging? Wil Hij werkelijk wat iedereen wil?
We komen hier bij een belangrijke vraag. Wanneer slaag je, ben je succesvol? Daar zijn natuurlijk heel wat dingen bij te bedenken. Als je het maakt in de wereld, dan heb je bijvoorbeeld geld. Een mooi huis, een dikke auto, verre vakanties. Als je het maakt in de wereld, weten alle mensen wie je bent. Als ze je op straat herkennen en een handtekening willen. En vergeet het belang van macht niet. Wanneer ben je hoog? Als je bv. veel stemmen getrokken hebt bij de verkiezingen, zoals afgelopen week. Als je kunt beslissen over grote dingen die veel mensen raken, in de politiek of in de financiële wereld. Mensen proberen bij je in een goed blaadje te komen, omdat je belangrijk bent. Succes maakt je populair. Eer maakt je groot.
Zeg nou zelf: we willen toch allemaal omhóóg? Meer verantwoordelijkheden, meer geld, meer aanzien bij de mensen? Wie wil er niet succesvol en gezien zijn? Wie wil er niet verheerlijkt en verhoogd worden? Ik wel hoor! Goed, de meesten van ons komen niet heel ver, en dat leer je accepteren. Maar… als de kans zich voordoet om rijk en geëerd en succesvol te worden, dan grijp je die wel!
Aan roem, en macht, overwinning en succes denkt de menigte die Jezus inhaalt. Aan zulke dingen denken we allemaal uit onszelf. Dán heb je het gemaakt! Jezus echter denkt aan andere dingen. ‘Het moment is gekomen dat de Mensenzoon verheerlijkt wordt’ – wanneer dan? Hoe? Wel, binnen een paar dagen… aan het kruis! Dát is Jezus’ heerlijkheid! Jezus zegt: ik zal verhoogd worden. En Wat bedoelt Hij? Door aan het kruis, letterlijk, omhoog getild te worden.

 

[verheerlijking door sterven]
Sterven aan een kruis. Is dat Jezus’ succes? Is dat zijn ereplaats? Zijn overwinning? Dit gaat wel dwars in tegen wat je normaal gesproken verstaan onder ‘verheerlijkt worden’! In het Romeinse Rijk was de kruisdood de meest schandelijke en smadelijke dood die je kon bedenken. Degene die zo stierf, was diep vernederd. Wat loopt je leven afschuwelijk af, als je zo moet sterven! Dat heeft toch niets met succes te maken, met eer of verheerlijking?
En tóch zegt het evangelie het ons zo. Het kruis is Jezus’ verhoging – niet slechts letterlijk maar ook figuurlijk. Het Johannes-evangelie noemt Jezus’ sterven consequent ‘zijn verheerlijking’. Jezus verdient de hoogste eer, niet ondanks, maar vanwege zijn kruisdood! Uit aards oogpunt absurd, maar zó is het hemelse perspectief op Jezus’ lijden en sterven. Zó wil het evangelie dat ook wij het gaan zien. Ik herhaal het nog maar eens: Jezus krijgt de eer, niet ondanks, maar vanwege zijn lijden en vernedering!
Hoe kan dat? Wel, er is eer van mensen, en eer van God. Als wij denken aan eer, aan succes, aan applaus, dan denken we aan eer van mensen. Als díe naar je opkijken, als je succes hebt in sport of politiek of zaken, dan stijgt je roem! Dat anderen over je praten, je benijden of complimenteren – dát is eer! Eer van mensen. Hoe zijn we daar niet mee bezig over het algemeen!
Jezus echter denkt maar aan één ding: de eer die zijn Vader geeft, God. Door de weg te gaan die uitloopt op het kruis, wordt Jezus verheerlijkt door Hem. Waarom? Allereerst omdat Jezus trouw de wil van de Vader doet, óók als dat betekent dat Hij moet sterven. Dat is pas gehoorzaamheid! Zou de Vader Hem daarvoor niet eren? En ten tweede, omdat Jezus door zijn dood veel mensen redt. Jezus offert zichzelf op voor anderen, dáárom verdient en krijgt Hij eer! Iemand kan een groot zakenimperium opbouwen, en daardoor bekendheid krijgen en geëerd worden. Maar iemand kan ook bekendheid en geëerd krijgen omdat hij mensen redde met gevaar voor eigen leven. Die laatste eer is toch wel stukken hoger! En die eer verdient Jezus! Het kruis is de plek waar onze Heer de hoogste roem verwerft. Door de weg te gáán die de Vader vraagt, door zichzelf op te offeren voor anderen. Zouden wij Hem dan ook niet eren?
[het beeld van de tarwekorrel]
Jezus geeft zelf met een beeld aan hoe zijn dood leven geeft brengt aan velen. Het beeld van de tarwekorrel toont het – ik zei er net al iets van tegen de kinderen. Stel je voor, één tarwekorrel. Het zaad van die plant. Zo’n korrel, daar zit leven in, het is niet een dood iets. Er zit ook voedingskracht in, van tarwekorrels kun je meel maken en brood bakken. Dat is op zich al mooi! Maar… er kan nog veel méér leven en voeding uit die korrel komen. Hoe? Door de tarwekorrel te zaaien. Dan kiemt hij als het goed is, dan komt er een tarweplant. Dan komen er aren vól tarwekorrels. Vol leven en voedingskracht.
Wat mooi! Maar: dan moet de éne tarwekorrel wel gezaaid worden. Die moet begraven worden in de grond. Daar blijft niets van over. In zekere zin moet hij sterven. En zó, zegt Jezus, zo is het met mij. Ik zal straks begraven worden. Ik zal sterven. Ik ga ten onder, aan het kruis. Maar niet voor niets! Mijn dood is het begin van iets gróters. Mijn dood brengt nieuw leven, véél nieuw leven. Eeuwig leven, voor ieder die in mij gelooft. Door mijn dood komt er een grote oogst. Vélen zullen leven uit mijn dood.
Hoe dit precies werkt vertelt Jezus hier niet. Elders vertelt de Bijbel ons hoe Hij met zijn dood de straf op de zonde draagt. Waar het nu om gaat is het effect, de uitwerking. Vélen mogen leven, ééuwig leven, leven met God, omdat Hij sterft aan het kruis. Omdat Hij zich laat zaaien als zaad.
En dat niet alleen. Ook Jezus zélf zal leven door kruisdood en begrafenis heen! Het is voor Hem niet het einde. Nee, het is het begin van zijn verheerlijking. Hij kiemt als een korenaar. Hij krijgt de hoogste eer van de Vader. Hij redt velen, en ook die zullen Hem eren. Juist omdat zijn dood is als het zaaien van graan: het draagt vrucht!

 

[deze weg ook voor de zijnen]
Jezus verdient de eer, omdat Hij niet voor zichzelf gaat, maar voor de Vader en voor anderen. Omdat Hij zich laat zaaien als graan, in de akker van de dood. Dát maakt hem groot!
Maar nu zegt Jezus nog iets. ‘Als iemand Mij dient, laat Hij mij volgen’. Waarheen? Naar het kruis? Ja…! “Als ik van de aarde verhoogd ben,” zegt Hij ook nog, “zal ik hen allen tot mij trekken”. ‘Als ik van de aarde verhoogd ben’ zegt Hij – dat is allereerst als Hij gekruisigd is, als Hij daar hangt hoog aan het kruis. Dan zal Hij mensen tot zich trekken.
Wat bedoelt onze Heer toch met deze dingen? Wij kunnen en hoeven gelukkig niet aan een kruis te sterven. Onze dood redt geen anderen. Maar toch roept Jezus ons om Hem te volgen, om ook onze heerlijkheid dáárin te vinden dat we onszelf opgeven. Hem volgen, hierin: dat we niet gaan voor de eer die mensen geven, maar voor de eer die God geeft. Hem volgen, hierin: dat we niet streven naar roem en succes op aarde, maar naar het trouw doen wat de Here God vraagt. Dat we, net als Jezus, niet voor onszelf gaan, maar voor de Vader en voor anderen.
Dit is de weg van Jezus, een weg die recht ingaat tegen wat in mijn hart leeft uit zichzelf. Daarom zegt Paulus ook ergens dat dit is ‘sterven aan jezelf’, zelfs ‘je vlees kruisigen’. Toch wel! Niet meer gaan voor verhoogd en verheerlijkt worden door de mensen. Niet meer macht en succes en applaus als doel hebben. Alleen leven voor de Vader en de mensen om ons heen, omdat je bij Jezus hoort.

 

[de praktijk]
Dat is nogal wat! De mensen die Jezus toejuichten bij zijn intocht, begrepen niet welke weg Hij zou gaan. Laat staan dat ze Hem daarin zouden willen volgen. Nee, gekruisigd worden, daar bleven ze liefst zo ver mogelijk vandaan! En ik ook, als ik eerlijk ben. Het gaan in tegen hoe de wereld werkt. Wie gaat er nu níet voor zichzelf? Jezus doet het. En Hij roept mij om ook zo te doen.
En mensen, wat is dat moeilijk, wat is dat onmogelijk. Ja, Jezus eren, bewonderen om wat Hij deed, dat begrijp ik, dat doe ik! Dat mogen we a.s. week nog veel meer doen, in de erediensten van de Stille Week – ik hoop dat u er allemaal bent. Maar om nu zélf ook je heerlijkheid zoeken in wat je alles kost?!
In duizend dingen merk ik dat dat niet in vanzelf in me zit. Als mijn zoontjes me irriteren – reageer ik dan om hen goed op te voeden, of is het míjn rust, míjn gezag, míjn positie die me een bozige reactie ingeven? Als ik hard werk, is het voor God, zodat Hij me zal eren, of is het voor de mensen, dat die positief over me zullen praten? Of als ik niet hard werk, is het dan omdat ík vind dat ík weleens wat rust verdien, of is het omdat het op dat moment kan en de Here geen slavendrijver is? Ach, en wat is vooral voor een predikant de verleiding groot om eer bij mensen te zoeken, te hopen dat je bekend wordt en geliefd, dingen te ondernemen om een náám te krijgen die boven je eigen dorpje uitgaat!
Maar Jezus zegt: Nee! Sterf aan jezelf, en leef nu maar uit Mij. Doe wat er te doen is, wat ook jouw of uw positie in de wereld is, en doe het voor Mij en voor andere mensen. Laat Mij je verheerlijken en verhogen, doe het niet zelf!
Wat is dit een les voor ons allen. Stop met dromen over beroemdheid, succes, eer en applaus – dat doen we allemaal weleens, toch? Stop met het nastreven ervan, om dáár je geluk in te vinden. Nee, laat je trekken door de Man aan het kruis. Word veranderd door de verbinding met Hem! Uit mezelf zal ik nooit deze weg gaan. En al weet mijn verstand ervan, dan is nog de rest van mijn bestaan onwillig. Het kan alleen als de Geest, de Heilige Geest, je verbindt aan Jezus. Als je Zijn heerlijkheid leert zien – in een akelig kruis. Als je zijn liefde leert verstaan – in zijn smadelijke dood. Dán, dán alleen kan je ‘ik’ gebroken worden, en kan Jezus mij leiden op zijn weg.
Het klinkt misschien zo zwaar, zo negatief: sterven aan jezelf. Maar dat is slechts één kant van de zaak. Het is ook de weg voor échte grootheid, échte verhoging. Als u tóch vriendelijk blijft tegen die ene met wie iedereen het geduld allang verloor – zou dat geen respect kunnen opleveren van anderen? Als je jezelf opoffert om voor een ander te zorgen, vinden anderen dat in hun hart niet bewonderenswaardig, al zeggen ze tegen je dat je jezelf tekortdoet? Bétere roem is dit dan die van geld en succes! Maar veel belangrijker: wie deze weg kiest zal door God verheerlijkt worden! ‘Als ik van de aarde verhoogd ben, zal ik hen allen tot Mij trekken’. Dat slaat allereerst op het kruis. Maar het slaagt ook op zijn plek in de hemel, bij God. Jezus, die daar nu is, verhoogd en verheerlijkt, zal allen tot zich trekken die de les van het stervende graan leerden en leefden. Wie Hem volgden op aarde, mogen Hem volgen de heerlijkheid in. De állerhoogste, eeuwige heerlijkheid – voor altijd!

[slot]
Wat zit er veel in dit Bijbelgedeelte! Het kruis is niet de vernedering, maar de verhóging van Jezus. Hier verwerft Hij de hoogste eer, omdat Hij eraan wilde hangen. Voor zijn Vader, en bovenal voor ons. Voor u, voor jou. Hij stierf als een graankorrel, opdat wij zullen leven. Leven met Hem, in het zelfde patroon.
Zie Hem dan, hangend aan het kruis. Laat je trekken door Hem. Ga ook op zijn weg. Vergeet aardse eer, roem, succes, macht. Zoek slechts de eer die de Vader geeft! Leef voor Hem, en dan ook voor anderen!
Wie geen er zoekt, zal worden verheerlijkt. Wie de laagste weg gaat, zal worden verhoogd. Christus ging die weg, voor ons, en opdat ook wij hem leren gaan. Lof zij Christus in eeuwigheid!

Amen.