31 oktober, wat is dat voor een dag? Het antwoord dat je geeft verraadt iets over je achtergrond. Ouderen uit Poeldijk, ons vanouds katholiek dorp, zullen wellicht denken aan ‘de dag voor van Allerheiligen’, 1 november. Ik als protestants predikant moet echter meteen denken aan Hervormingsdag – op deze datum wordt het ontstaan van de protestantse kerken gevierd. Heel veel mensen zullen bij 31 oktober echter denken aan Halloween, het uit Amerika overgewaaide griezelfeest op deze datum. Pompoenen, spoken en grafstenen, ik signaleerde ze ook in ons dorp.
Al deze feesten hebben trouwens wel met elkaar te maken. Halloween is een verkorting van ‘All Hallows evening’, ofwel ‘de vooravond van Allerheiligen’. En ook Hervormingsdag valt niet toevallig op de vooravond van Allerheiligen. Op die datum bevestigde de monnik Maarten Luther een papier met 95 proteststellingen op een kerkdeur. Hij wist dat er juist die avond velen naar de avondmis zouden komen!
Halloween, ik heb er weinig mee. De oorsprong van het gegriezel schijnt bij de Kelten te liggen. Later werd het verchristelijkt als vooravond van Allerheiligen. De versie die nu in opkomst is, lijkt echter weer een terugkeer naar het heidendom. Het gaat wel over de doden, maar bepaald niet als ‘hen die ons zijn voorgegaan’ en die we dankbaar mogen gedenken. Nee, een heel ander beeld van de dood overheerst: angstig en griezelig. Geen geloof in geborgenheid bij God ook na de dood, maar ideeën over doden die de levenden lastigvallen en belagen…
Ja, natuurlijk, ik weet wel dat wie Halloween viert gewoonlijk niet echt ‘gelooft’ in zulke dingen. Maar toch, wonderlijk hoe afname van christelijk geloof in ons land parallel gaat met toename van Halloween. Kan het niet zijn dat wie onzeker is over wat hierna komt, die onzekerheid wegwerkt door er een griezelfeestje van te maken? Dan is het misschien wel tijd voor een nieuwe Hervorming – dat er nú iemand opstaat die de goede boodschap van het geloof afstoft en in de huidige tijd plaatst. Want wie gelooft in de levende Heer, die hoeft niet te griezelen als hij denkt aan dood en graf!